در آستانه ضرب‌الاجل ترامپ درباره برجام، مایک پمپئو؛ وزیر امور خارجه جدید آمریکا در نخستین سفر خارجی خود راهی خاورمیانه شد تا مقام‌های ارشد سعودی، اسرائیلی و اردنی را از رویکرد دولت ترامپ نسبت به ایران باخبر کند.

پمپئو که به مواضع سخت و تند علیه تهران مشهور است، درصدد است ضمن فراخوان حمایت برای تحریم‌های جدید، پروژه فشار منطقه‌ای بر ایران را که سال گذشته با سفر دونالد ترامپ به ریاض کلید خورد، با قدرت بیشتری ادامه دهد.

رئیس جمهور آمریکا دوازدهم ماه می مصادف با 22 اردیبهشت ماه قرار است نظر خود را برای تداوم حضور یا خروج این کشور از برنامه جامع اقدام مشترک اعلام کند. در صورت تصمیم ترامپ برای خروج از برجام، فارغ از سناریوهایی که برای آینده این توافق بین المللی متصور است، این کشور بر اساس قوانین تحریمی خود بخشی از تحریم‌های یکجانبه را که پیش‌تر در قالب توافق هسته‌ای به حال تعلیق درآورده بود می‌بایست دوباره به اجرا درآورد. بخش مهمی از تحریم‌های مذکور شامل تحریم ثانویه خریداران نفت ایران خواهد بود.

هفته گذشته دونالد ترامپ به‌رغم تلاش امانوئل مکرون؛ رییس‌جمهور فرانسه، برای متقاعد کردن او به ماندن در برجام، دوباره لب به انتقاد از برجام گشود و ماندن یا نماندن در برجام را نامعلوم گذاشت. به گفته وی هیچ کسی نمی‌داند در ماه مه (۲۲ اردیبهشت) چه‌کار خواهم کرد. باید ببینم آیا توافقی تازه با پایه‌ای استوار را می‌توانیم شکل دهیم؛ این توافق موجود (برجام) پوسیده است و نباید هرگز حاصل می‌شد.

در شرایطی که تلاش‌های دیپلماتیک سران کشورهای اروپایی با هدف قانع کردن دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا برای آنچه اصلاح برجام خوانده می‌شود، تشدید شده‌است، مقام‌های سیاسی و نظامی و همچنین تحلیلگران مسایل دیپلماتیک، پیش‌بینی‌های مختلفی از سر‌نوشت توافق هسته‌ای ارائه می‌کنند.

با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ترامپ برای «اصلاح برجام»، لابی‌های سنگین با هدف حفظ توافق هسته‌ای تشدید شده است. در همین ارتباط، ۵۰۰ نماینده پارلمان‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان در نامه‌ای از اعضای کنگره آمریکا خواستند از توافق هسته‌ای حمایت کنند و مانع خروج واشنگتن از برجام شوند.

از سوی دیگر محمد‌جواد ظریف، وزیر خارجه و عباس عراقچی معاون او به ترتیب راهی آمریکا و اروپا شده‌اند تا روند دیپلماسی به نفع برجام را تشدید بخشند. همچنین قرار است رهبران فرانسه و آلمان با هدف حفظ برجام در روزهای آینده راهی واشنگتن شوند.

شاخص دلار در اولین روز معاملاتی این هفته زیر فشار نسبتا ملموسی قرار گرفت. تاثیر حمله موشکی آمریکا و متحدانش به سوریه در پایان هفته گذشته و همچنین صعود قابل ملاحظه ارزش پوند از دلایل افت روز دوشنبه شاخص دلار به حساب می آید. قوت گرفتن احتمال افزایش نرخ بهره بریتانیا در ماه می از دلایل تقویت پوند به حساب می اید. همچنین به صورت سنتی در ماه آوریل شاهد تقویت پوند در برابر ارزهای مطرح جهان از جمله دلار هستیم چرا که در این ماه عموما شرکت های خارحی سود تقسیمی خود را به سهامداران بریتانیایی اختصاص می دهند و همین امر نیز به تقویت پوند منجر می شود.

با وجود تهدیدهای گسترده رئیس جمهور آمریکا برای حمله نظامی به سوریه، در پایان هفته این کشور به همراه فرانسه و بریتانیا حمله موشکی محدودی را علیه سه پایگاه نظامی و تحقیقاتی دولت سوریه صورت دادند که این حمله تلفات جانی بر جای نگذاشت.

نمایندگان سه قدرت اروپایی پس از دیدار با یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا اعلام کردند: درباره توافقی برای رفع نگرانی‌های واشنگتن پیرامون برجام پیشرفت داشته‌اند. همزمان استیون منوچین؛ وزیر خزانه‌داری آمریکا بر این باور است تصمیم ترامپ برای تجدید تحریم‌ها علیه ایران لزوما به معنای خروج واشنگتن از برجام نخواهد بود. البته بلومبرگ هم در خبری مبنی بر پیشرفت‌های اساسی در حفظ برجام است که در مذاکرات جدی بین اروپا و آمریکا در جریان است.

حمله نظامی به سوریه در حالی بامداد امروز با ائتلاف آمریکا، بریتانیا و فرانسه صورت گرفت که به گفته جیمز ماتیس؛ وزیر دفاع آمریکا موشک‌ها مراکز تحقیقاتی و نظامی را در دو منطقه دمشق و حمص مورد حمله قرار دادند. البته وزارت دفاع آمریکا از پایان دور نخست حملات خبر داد.
در همین حال ایران حملات نظامی به سوریه را نقض قواعد بین‌الملل و روسیه تبعات آن را بر عهده سه متحد غربی دانست. ارتش سوریه نیز از پاسخ خود به برخی از حملات موشکی خبر داده و وضعیت دمشق و حمص را بعد از حملات عادی توصیف کرد.

افزایش نگرانی فعالان اقتصادی در زمینه احتمال دخالت نظامی آمریکا و متحدان اروپایی این کشور در سوریه، شب گذشته ارزش دلار آمریکا را در برابر سبدی از ارزهای مطرح جهان پایین آورد. در این میان به تبع رشد قیمت در بازارهای کالایی به ویژه بازار نفت، ارزهای کالا محور مانند دلار کانادا در برابر دلار آمریکا بیش از پیش تقویت شدند.