دنیای بورس: شاخص کل پس از 4 افت پی‌درپی در جریان معاملات امروز به محدوده مثبت بازگشت. همزمان شاخص کل هم‌وزن هم پس از نزول 6 جلسه معاملاتی اخیر، سبزپوش شد تا نماینده‌ای از برگشت رو به رشد سهام، بدون اثر ارزش شرکت‌ها و کوچکی و بزرگی آنها باشد. با این حال، ارزش معاملات که از چهارشنبه هفته گذشته به طور معناداری از متوسط خود در 30 روز کاری ماقبل تنزل کرد، همچنان رو به کاهش است. به نظر می‌رسد انقباض جریان نقدینگی در این شرایط، پیام ویژه‌ای به بازار مخابره می‌کند.
معمولا بخش عمده‌ای از اثر گزارش‌های عملکرد پیش از وقوع و انتشار آن در قیمت سهام انعکاس می‌یابد و طبیعی است که در چند روز اخیر شاهد روند متعادل‌تر در نوسان قیمت‌ها باشیم. اما کاهش ارزش معاملات را نمی‌توان به عوامل درونی و بنیادی پیوند زد و باید به دنبال علل دیگری گشت. عللی برون‌زا که کل سهام را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.
سهام زیر سایه تحریم‌ها
دو عامل عمده را می‌توان بهانه‌های شکل‌گیری موج نزولی اخیر در بازار سهام دانست. یکی از این عوامل، عملکرد ناامیدکننده بسیاری از شرکت‌ها به‌ویژه سهام پالایشی، بانک‌ها و خودروها بودند که یا سود مورد انتظار بازار را تحقق نبخشیدند یا با شناسایی زیان در نیمه اول سال، این پیام را به بازار مخابره کردند که سرانجام، این هسته‌های بنیادی سخت است که مسیر سهام را از هم جدا می‌کند؛ اگر چه با وقفه و گاهی دیر.
اما در چشم‌اندازی وسیع‌تر و در افقی کلان‌تر مساله تحریم‌های نفتی فراروی سهامداران و کل اقتصاد ایران است که حدود یک هفته دیگر اجرایی می‌شود. پس از خروج یک‌جانبه و پیمان‌شکنانه آمریکا از برجام، فشارها بر صدور نفت ایران تا مرز صفر شروع شد و این طرح کاخ سفید قرار است 13 آبان به مرحله اجرا درآید. طی چند ماه اخیر برخی مشتریان نفتی ایران از جمله کره جنوبی و ژاپن خرید نفت ایران را کاهش داده و تقریبا به صفر رسانده‌اند. با این حال، مشتریان عمده از جمله چین و هند و ترکیه همچنان به روابط نفتی خود با ایران ادامه داده‌اند تا صدور نفت ایران به قوت خود باقی بماند و افزایش قیمت جهانی، افت مقداری را جبران کند. این در حالی است که آخرین برآوردها از میزان صدور نفت ایران اختلاف فاحشی دارند و همین موضوع چشم‌انداز نفت و اقتصاد ایران را مبهم کرده است. ضمن اینکه، به نظر می‌رسد زمزمه‌های عدم ثبت سفارش خرید از سوی پالایشگاههای بزرگ چینی از ایران در اواخر هفته قبل بر نگرانی‌ها افزود.
از این منظر، طبیعی است که ارزش معاملات سهام کاهش یابد و شماری از فعالان در پی نقد کردن دارایی خود تا تعیین تکلیف تحریم‌ها در موعد اجرای آن باشند. به عبارت دیگر، نصف‌شدن ارزش معاملات خرد را باید در آینه تحریم‌ها دید که بازار سهام را از ظرفیت‌های خود در جذب نقدینگی محروم کرده است.
غول‌های سبزپوش بازار
بیشترین اثر مثبت بر نماگر بازار در جریان معاملات امروز به‌واسطه رشد بهای سهام غول‌های پتروشیمی رقم خورده است. «فارس»، شخارک»، «پارس» و پارسان» از جمله نمادهایی هستند که در جریان معاملات امروز بیش از 750 واحد از شاخص حمایت کرده‌اند. از طرفی بخش اصلی ارزش معاملات خرد امروز نیز متعلق به نمادهای زیرمجموعه گروه پتروشیمی است. کارنامه قابل‌قبول و تا حدی درخشان این شرکت‌ها برای نیمه نخست سال که عمدتا حاصل درآمدهای ارزی و سود تسعیر ارز است، علت اصلی توجه تام سهامداران به این نمادها و جذب بخش انبوهی از نقدینگی در حال گردش است. در آخرین گزارش‌ها می‌توان به کارنامه فراتر از انتظار پتروشیمی خارک برای نیمه نخست سال اشاره کرد که روز گذشته روی سامانه کدال نشست و با واکنش زودهنگام سهامداران صف طویل خرید را در برابر نماد «شخارک» نشاند.
بزرگان معدنی‌ها و به طور خاص، «کچاد» و «ومعادن» نیز در رتبه‌های بالای فهرست نمادهای موثر بر شاخص هستند. به نظر می‌رسد گزارش‌های ماهانه این معدن‌کاران به‌علاوه اصلاح اخیر بر جذابیت آنها افزوده است. از سوی دیگر، لیدر گروه فلزات، یعنی فولاد مبارکه اصفهان به‌رغم هفته‌های قبل چندان مورد توجه بازار نیست و همچنان در زیر مرز روانی 600 تومان در حال نوسان است. اما، دیگر فولادساز بزرگ بازار یعنی فولاد خوزستان با ارائه عملکرد قابل‌قبول خود در مهرماه از نمایندگان جذاب صنعت فلزات است و نقش قابل‌توجهی در رشد شاخص ایفا کرده است.
آرامش در نمادهای بانکی، عطش خرید در خودرویی‌ها
در گروه بانکی از حجم‌های سنگین معاملات هفته‌های قبل خبری نیست و احتیاط و عقب‌نشینی بیشتری چاشنی معاملات این نمادها شده است. با این حال، امروز را در محدوده مثبت سپری می‌کنند. پس از انتشار گزارش‌های بانک‌ها برای 6 ماه نخست سال و بلاتکلیف بودن وضعیت تسعیر ارزی، این نمادها تحت فشار عرضه قرار گرفتند و افت‌های چشمگیری را متحمل شدند. اما با اصلاح صورت گرفته در چند روز اخیر وارد بازه مثبت قیمت شدند. سهام خودرویی‌ها با وجود شناسایی زیان از سوی بزرگان، به‌ویژه نماد سایپا، امروز را با رشد قیمت قیمت آغاز و از میانه معاملات با رشد بیشتر به کار خود ادامه دادند. در نمادهای خودرویی به نظر می‌رسد عمده عامل حرکت قیمتی در محدوده مثبت که با تقاضای سنگین در دقایق پایانی بازار مواجه شدند، نزدیک شدن به حمایت‌های مستحکم تکنیکالی باشد. در این میان زمزمه‌های موافقت با افزایش نرخ رسمی خودروهای داخلی بهانه خوبی بود تا بازگشت قدرتمند قیمت‌ها را شاهد باشیم. اما تشکیل صف‌های خرید در نمادهای خودرویی و قطعه‌سازی که ناشی از اصلاح پرقدرت قیمتی در این نمادها طی یک ماه گذشته است، بدون همراهی عوامل بنیادی نمی‌تواند دوام چندانی داشته باشد و رویکرد سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت با قرار دادن حد زیان در این گروه بهترین انتخاب سرمایه‌گذاری‌ست.
