دنیای بورس: ارزش کل سهام بورس تهران بر خلاف انتظار سهامداران شرکت‌کننده در نظرسنجی «دنیای بورس»، کاهش 3 درصدی را در نخستین روز کاری هفته ثبت کرد. اکثریت قریب‌به‌اتفاق نمادها در جریان معاملات امروز در پی فشار سنگین عرضه، با افت حداکثری قیمت معامله شدند. فروشندگان بسیاری نیز در صف به انتظار خریدار نشستند.
به نظر می‌رسد فقدان دید بلندمدت و فشار ریسک‌های محیط داخلی و خارجی، فعالان سهام را در تنگنا قرار داده و امکان هر گونه رفتار منطقی را از آنان سلب کرده است. چرخش‌های عجیب از صف خرید به صف فروش در معاملات چند روز اخیر سردرگمی معامله‌گران را به‌خوبی در خود منعکس کرده است. از این دیدگاه، پرسشی که مطرح می‌شود این است که چه عامل یا عواملی در بروز چنین اتفاقاتی اثرگذارند. یا چه می‌شود که هیجان بر بازار حکمفرمایی می‌کند و نوسانات روزانه قیمت‌ها تشدید می‌شود. «دنیای بورس» در گزارشی با وام‌گرفتن از استعاره معروف «روح شرور» کینز، سعی در توضیح این رفتار دوگانه کرد. از منظر کینز، در بسیاری از مواقع عدم اطمینان به آینده، ترس و بدبینی بر اذهان سرمایه‌گذاران غلبه می‌یابد و در نتیجه تصمیمات سرمایه‌گذاران از منطق متعارف فاصله‌ای معنادار پیدا می‌کند.
جنس متفاوت اصلاح امروز؟
روند اصلاحی قیمت‌ها تا پیش از انجام معاملات امروز با بهانه‌هایی نظیر تعدیل مورد انتظار نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی و اصلاح نرخ دلار در بازار آزاد فراهم شد تا شاخص کل تا دوشنبه گذشته بیش از 20 هزار واحد از ارتفاع خود را طی 5 جلسه متوالی از دست بدهد. اما جنس اصلاح قیمت در معاملات امروز به نظر متفاوت است. انتظار می‌رفت که با اصلاح صورت‌گرفته در قیمت‌ها طی هفته قبل، بازار روند تعادلی خود را بازیابد. در واقع معاملات دو روز پایانی هفته گذشته این اعتقاد را تقویت کرد که فعالان بازار از این پس با احتیاط بیشتر عمل کرده و با اتکای به تحقق عملیاتی سود شرکت‌ها در معاملات مشارکت خواهند کرد. اما به نظر می‌رسد ریزش نابه‌هنگام بازارهای سهام و سرایت نگرانی به بازارهای کالایی در ایجاد هیجان به بورس تهران موفق بوده است. این در حالی است که با رفع نگرانی‌ها مولفه‌های بنیادی در بازار خودنمایی خواهد کرد و سهام به احتمال بسیار زیاد به اتکای گزارش‌های 6 ماهه به مسیر تعادلی خود بازخواهد گشت.
وقتی جریان اطلاعات در بازار سهام تضعیف می‌شود طبیعتا هیجانات کاذب وزن بیشتری در معادلات بازار می‌یابند و ریسک‌ها در ترازوی ذهنی سهامداران ثقیل و سنگین‌تر می‌نماید. موضوعی که در چند روز اخیر بیش از پیش بر بازار سهام حکمفرمایی می‌کند. از این منظر، گزارش‌های 6 ماهه برای تغییر جهت بازار اهمیت قابل‌ملاحظه‌ای دارد و در صورت رونمایی از گزارش‌های مورد انتظار از سوی شرکت‌ها، جریان سرمایه در بورس تهران تقویت خواهد شد و فروشندگان امروز را به صف‌های خرید خواهد کشاند. اولین گزارش‌های 6 ماهه که در هفته قبل منتشر شد انتظار برای انتشار گزارش‌های مثبت در اغلب سهم‌های بنیادی را بیشتر کرده است.