از ابتدای اجرای توافق برجام تاکنون همواره مقام‌ها و دولتمردان ایرانی نسبت به اجرایی نشدن تمامی تعهدات طرف‌های در عرصه عملیاتی شکایت می‌کردند.

این شرایط پس از استقرار دولت جدید آمریکا به مراتب بدتر شد و عملا ترامپ به‌وسیله ایجاد نااطمینانی و اظهارات تند علیه ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران، مانع ورود سرمایه خارجی به ایران شد. ترامپ در هفته گذشته نیز اعلام کرد که از توافق‌نامه برجام خارج شده و تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را حتی شدیدتر بازمی‌گرداند.

هرچند تحریم‌های بین‌المللی را خودروسازی ایران پیش‌تر نیز تجربه کرده و هم متضرر شده، اما نکته اینجاست که در آن دوران، صنعت خودرو در اولویت‌های انتهایی تحریم قرار داشت و حالا در صف اول قرار گرفته است. براین اساس پس از طی ضرب‌الاجل سه ماهه، ایالات‌متحده آمریکا تحریم علیه خودروسازی ایران را از سر خواهد گرفت.

بلافاصله پس از تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج از برجام، رییس‌جمهوری ایران گفت امشب ثابت شد که ایران همواره به تعهدات خود پایبند است اما آمریکا به آن پایبندی ندارد. حسن روحانی با بیان اینکه امشب شاهد یک تجربه مهم تاریخی بودیم، اظهار کرد: همان سخنی که از ۴۰ سال پیش آن را تکرار کرده و همچنان تکرار می‌کنیم، اتفاق افتاد و آن اینکه ایران همیشه به تعهدات خود پایبند بوده و آمریکا کشوری است که هیچ‌گاه به تعهداتش پایبند نبوده است. در دیگر سو اما اروپا از برجام حمایت و تاکید کرد: در کنار ایران می‌ایستد و به تعهدات خود پایبند است.

سناریوی شماره 1: ترامپ لغوتحریم ها را تمدید می‌کند

ترامپ می تواند مطابق روال گذشته که در بازه‌های4 ماهه لغو تحریم ها بر علیه بانک مرکزی ایران و صادرات نفت این کشور را تمدید می‌کرد، این بار نیز همین شیوه را در پیش گیرد و در عین حال مذاکرات با آلمان، فرانسه و بریتانیا را در زمینه دستیابی به توافقی در کنار برجام به منظور پوشش کاستی های این معاهده بین المللی ادامه دهد.

سناریوی شماره 2: لغو تحریم ها از جانب ترامپ تمدید نمی‌شود

بازار ارز

بازده اسناد خزانه آمریکا از شب گذشته بار دیگر در مسیر صعودی قرار گرفت و این روند در صبح امروز نیز تداوم یافت به گونه‌ای که بازده اسناد خزانه 10 ساله هم اکنون بار دیگر از 2/95 درصد فراتر رفته است. به تبع این امر  ارزش دلار در برابر سبدی از  ارزهای مطرح جهان تقویت شد. در این میان نگاه بسیاری از فعالان بازار ارز به تصمیم امشب ترامپ در زمینه تداوم حضور و یا خروج از توافق هسته ای با ایران است و بخشی  از معامله گران خروج آمریکا از برجام را عاملی در تضعیف دلار قلمداد می کنند. در برهه کنونی شاخص دلار با رشدی 0/1 درصدی به 92/84 واحد رسیده است.

ترامپ در آستانه خروج از توافق برجام است. او تا دوازدهم ماه مه برای تمدید فرمان تعلیق تحریم‌ها علیه ایران فرصت دارد. با وجود آنکه امانوئل مکرون؛ رییس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل؛ صدراعظم آلمان او را تحت فشار گذاشته‌اند، به نظر می‌رسد درصدد است تهدیدهای گذشته را عملی و این پیمان را نقض کند.

یک هفته مانده تا ضرب‌الاجل برجامی دونالد ترامپ، تلاش‌های جامعه جهانی برای حفظ توافق هسته‌ای وین شدت گرفته است. در شرایطی که ‌محمد‌جواد ظریف در پیامی ویدیویی تاکید کرد‌ه است ایران هیچ مذاکره‌ مجددی درباره برجام، موضوع‌های موشکی و مسایل منطقه‌ای انجام نخواهد داد، خبرگزاری «رویترز» به نقل از شش دیپلمات گزارش داد کشورهای اروپایی هفته آینده برنامه خود را برای نجات برجام به ترامپ ارایه می‌دهند. برخی رسانه‌ها خبر داده‌اند این طرح پیشنهاد آلمان است. با این حال این دیپلمات‌ها نسبت به دستیابی به یک توافق با واشنگتن ابراز تردید کرده‌اند.

تا موعد اعلام نظر رئیس جمهور آمریکا در زمینه تداوم حضور و یا خروج این کشور از برجام تنها 8 روز باقی مانده و فعالان بازار انرژی نگران هستند که در صورت خروج آمریکا از توافق هسته ای و وضع مجدد تحریم ها بر علیه ایران، عرضه نفت این کشور با اخلال روبرو شود. همین امر نیز کماکان نقش حمایت کننده ای را از قیمت نفت در بازارهای جهانی ایفا می کند.

در آستانه ضرب‌الاجل ترامپ درباره برجام، مایک پمپئو؛ وزیر امور خارجه جدید آمریکا در نخستین سفر خارجی خود راهی خاورمیانه شد تا مقام‌های ارشد سعودی، اسرائیلی و اردنی را از رویکرد دولت ترامپ نسبت به ایران باخبر کند.

پمپئو که به مواضع سخت و تند علیه تهران مشهور است، درصدد است ضمن فراخوان حمایت برای تحریم‌های جدید، پروژه فشار منطقه‌ای بر ایران را که سال گذشته با سفر دونالد ترامپ به ریاض کلید خورد، با قدرت بیشتری ادامه دهد.

رئیس جمهور آمریکا دوازدهم ماه می مصادف با 22 اردیبهشت ماه قرار است نظر خود را برای تداوم حضور یا خروج این کشور از برنامه جامع اقدام مشترک اعلام کند. در صورت تصمیم ترامپ برای خروج از برجام، فارغ از سناریوهایی که برای آینده این توافق بین المللی متصور است، این کشور بر اساس قوانین تحریمی خود بخشی از تحریم‌های یکجانبه را که پیش‌تر در قالب توافق هسته‌ای به حال تعلیق درآورده بود می‌بایست دوباره به اجرا درآورد. بخش مهمی از تحریم‌های مذکور شامل تحریم ثانویه خریداران نفت ایران خواهد بود.