مذاکرات کشورهای 1+4 با ایران بر سر برجام پس از خروج ایالات متحده از معاهده هستهای وارد فاز جدیدی شده است. از همان ساعت بعد از خروج آمریکا از برجام دول اروپایی و چین و روسیه به صراحت گفتند متعهد به ماندن در توافق هستهای هستند و البته ایران نیز در طرف دیگر با موضعگیری منطقی و گذاشتن شرط بر سر اخذ تضمینهای لازم بر حضور در برجام تاکید کرد.
حال پس از سفرهای دو روز پیش وزیر امور خارجه ایران به پکن و مسکو و امروز در بروکسل همزمان با موضعگیریهای دول اروپایی به نظر میرسد بستههای پیشنهادی ظرف امروز تا فردا بازگشایی میشوند و دو طرف با ارایه راهحلهایی قصد دارند منافع دو طرف را در معاهده هستهای در نبود ایالات متحده عملی کنند.
ایران با مهلت 60 روز به اروپا خواستار اخذ تضمینهای لازم برای حضور در برجام است و اروپا نیز در یک وضعیت مطالعاتی میخواهد بسته پیشنهادی تداوم همکاری با ایران را به طرفهای متعهد در توافق هستهای ارایه دهد. در این میان البته موضعگیریها متفاوت است؛ در حالی که برخی عقیده دارند حصول توافق شدنی است، برخی دیگر آن را تا حدودی سخت تلقی میکنند.
این در حالی است که شرکایی همچون روسیه در یک چرخش استراتژی همچنان که معاون وزیر خارجه روسیه گفته، معتقدند: تهران نیز باید برای حفظ برجام امتیازهایی بدهد. البته این رویکرد که دو طرف برای حفظ برجام باید امتیازاتی بدهند شاید مسیر حصول نتیجه را اندکی ناهموار کند اما از منظر طرف غربی منطقی به نظر آید.
در این میان اما سیاست بعدی آمریکا مبنی بر فشار روی شرکتهای اروپایی و آسیایی برای عدم سرمایهگذاری در ایران که همان روزهای بعد از خروج آمریکا از برجام پیگیری میشود، دشواری عملی شدن کامل منافع برجام را بیشتر نشان میدهد. دونالد ترامپ همچنین به وزیران خزانهداری، خارجه و انرژی آمریکا دستور داده زمینه کاهش قابل توجه خرید نفت و محصولهای نفتی ایران را فراهم کنند.
ایران البته از نامه شکایت خود به اتحادیه اروپا خبر داده اما به نظر میرسد چگونگی ادامه مسیر مذاکرات ایران با کشورهای 1+4 تعیین کننده میزان عملی شدن حفظ برجام با رعایت منافع آن برای دو طرف مذاکره را نشان خواهد داد.