مهدی حاجی غلام سریزدی، رئیس کارگروه امور معاملات و پایاپای کالا و ابزار مشتقه کالایی در گفت و گو با دنیای بورس، فعالیت‌ها و دستاوردهای این کارگروه را طی یک سال گذشته تشریح کرده است.
مشکل استعلام از سامانه‌های متعدد برای خرید
رئیس کارگروه امور معاملات و پایاپای کالا و ابزار مشتقه کالایی بیان کرد: اعضای این کارگروه از مدیران با سابقه و فعال حوزه کالایی انتخاب شده‌اند.در سال گذشته کارگروه طی 14 جلسه و 2 فراخوان دغدغهها، مشکلات و پیشنهادات کارگزاران در بخش‌های مختلف را دریافت و به بررسی و پیگیری آن مبادرت کرده است.
او افزود: پس از دریافت پیشنهادات، در ابتدا جلسات عمومی با کارگزاران برگزار و دغدغهها، مشکلات و راهکارها، موشکافی و به تفصیل مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. تمام موارد جمع‌بندی شد و طی نامهای به مدیریت عامل بورس کالای ایران ارسال گردید؛ همچنین مشکلات و موارد عنوان شده طی جلسات متعدد با مدیران بورس کالا مطرح و راهکارهای آنها مورد بررسی و همفکری قرار گرفت و انصافاً همکاری مناسبی انجام شد و دغدغهها و پیشنهادات مورد توجه قرار گرفت.
این عضو هیات مدیره کانون کارگزاران، یکی از مشکلات همیشگی هنگام خرید برای مشتریان را استعلامات زیاد از سامانه‌های متعدد دانست و گفت: این سامانه‌ها از قبیل سامانه‌های بهین‌یاب، سامانه انبارها، سامانه جامع تجارت، سامانه امور مالیاتی و ... اغلب تکلیفی و خارج از بورس کالا هستند.
حاجی غلام سریزدی ادامه داد: دغدغه‌ای که همواره در این خصوص وجود داشت، این بود که بررسی وضعیت مشتریان در این سامانه‌ها صرفاً در روز عرضه امکان‌پذیر بوده و در شرایطی که مشتری در یکی از سامانه‌ها پیدا می‌کرد، امکان خرید در آن هفته را از دست می‌‌داد که در حال حاضر با پیگیری‌های انجام شده، امکان بررسی آخرین وضعیت مشتری در تمام روزهای هفته برای کارگزاران فراهم شده است.
افزایش تعداد ثبت موقت‌های کارگزاران
رئیس کارگروه امور معاملات و پایاپای کالا و ابزار مشتقه کالایی تصریح کرد: افزایش تعداد ثبت موقت‌های کارگزاران هنگام معامله به منظور کاهش ریسک کارگزاران یکی دیگر از پیشنهادات انجام شده در بخش زیرساخت بورس کالا بوده است که با پیگیری‌های انجام شده، این مهم نیز توسط بورس کالای ایران محقق شده است.
او اضافه کرد: همچنین در بخش تسویه و پایاپای نیز یکی از پیشنهادات در حال پیگیری، امضای الکترونیک است که طبق اعلام مدیران بورس کالا، امیدواریم این موضوع تا چند ماه آتی در امسال عملیاتی شود و دغدغه همیشگی که فعالان کالایی در بخش امضای سه بندی تایید اعتبار مشتریان خود داشتند، رفع گردد.
آنلاین شدن بخشی از معاملات کالایی؛ به زودی
حاجی غلام سریزدی در ادامه به یکی دیگر از پیشنهادات مطرح شده توسط این کارگروه اشاره کرد و گفت: آنلاین شدن بخشی از معاملات کالایی، مانند سیمان و خودرو یکی دیگر از این پیشنهادات است که می‌تواند اتفاق بسیار مناسب در بورس‌های کالایی قلمداد شود. در این خصوص، اقدامات مناسبی توسط بورس کالا انجام شده و بنا بر اعلام مدیرعامل بورس کالا در مجمع اخیر این بورس، این موضوع در برنامه عملیاتی امسال بورس کالا قرار دارد.
اشتباهات معاملاتی قابل حذف نیست
او اشتباهات معاملاتی را یکی از موضوعات مهم بخش کالا، دانست و افزود: جنس معاملات با ریسک اشتباه معاملاتی همراه است و این اشتباهات قابل حذف نیست، لیکن میبایست به دنبال مدیریت و کاهش آن باشیم. در این حوزه پیشنهادات در دو بخش «کاهش اشتباهات» و«چگونگی برخورد با اشتباه» بررسی و مطرح شده است.
عضو هیات مدیره کانون کارگزاران تاکید کرد: در بحث کاهش تعداد اشتباهات، «عدم هم‌زمانی تالارها» تا جایی که امکان‌پذیر باشد و در بخش تالار حراج باز امکان تعریف «تیک سایز» محصولات مختلف توسط خود معامله‌گران از پیشنهادات این بخش است. موضوع آموزش یکی دیگر از موضوعات مهم این بخش است و طی نشست اخیر مدیران بورس کالا و مدیر آموزش کانون در کارگروه، به همکاری و تعامل بیشتر کانون و بورس کالا و ارائه آموزش عملی به صورت کار با سامانه معاملاتی تاکید گردید و مقرر شد بستر عملیاتی این موضوع فراهم شود.
حاجی غلام سریزدی در خصوص «چگونگی برخورد با اشتباهات» نیز بیان کرد: طبق گزارش مدیران بورس کالا در این مورد، همکاری مناسبی انجام شده و مواردی از قبیل روند قیمتی و سوابق گذشته معاملاتی آن کالا، میزان جریمه و .... در تصمیم کمیته دخیل است، اما پیشنهاد و درخواست ما این است که تا حد امکان معاملات مربوط به اشتباه معاملاتی که منجر به تحمیل هزینه و جریمه ناشی از ابطال می شود، توسط کمیته مربوطه تایید نشود و از دیگر راهکارهای تنبیهی استفاده شود؛ در این شرایط، حال اگر نیاز به تغییر دستورالعمل است با همفکری این تغییرات انجام شود.
او در ادامه به چگونگی بیمه کردن معامله‌گران اشاره کرد و گفت: برای این منظور به ورود شرکت‌های بیمه نیازمندیم. همچنین در سال گذشته طی جلسات مشترکی با کارگروه حقوقی کانون کارگزاران، قرارداد تخصیص اعتبار در بازار معاملات فیزیکی بورس کالا تدوین و نهایی و در اسفند ماه 1402 برای کارگزاران ارسال شد.
رییس هیات مدیره کارگزاری ایساتیس پویا، تاکید کرد: به منظور مدیریت ریسک کارگزاران، ضمانت‌های اجرایی مناسبی در قرارداد پیش‌بینی و در اختیار کارگزاران قرار گرفته است. انتظار میرود همکاران محترم ضمن استفاده از این قرارداد پیشنهادی و اخذ تضامین کافی از مشتریان در بخش کالا، ضمن پوشش ریسک خود، شاهد رویه یکسانی در صنعت باشیم.
تهیه شرح شغل، شرایط احراز شغل در بخش مدیر معاملات کالا
عضو هیات مدیره کانون کارگزاران، یکی دیگر از فعالیت‌های انجام شده در کارگروه را تهیه شرح شغل و شرایط احراز شغل در بخش مدیر معاملات کالا، معامله‌گر کالا و همچنین کارشناس پذیرش بورس کالا عنوان کرد و افزود: این اقدام طی جلسات مشترک با کارگروه حقوقی نهایی گردید. در تدوین شرح شغل‌ها سعی شده تا کلیه اقدامات و جزییات فعالیت همکاران در این سه حوزه به تفصیل بیان شود. این شرح شغل برای همکاران جدید صنعت، راهنمای مناسبی است و از طرفی با توجه به اینکه مدیران ارشد و عامل کارگزاری‌ها، اغلب از بخش اوراق بهادار هستند، این شرح شغل‌ها می‌تواند کمک مناسبی برای این افراد باشد.
رئیس کارگروه امور معاملات و پایاپای کالا و ابزار مشتقه کالایی تصریح کرد: در بخش رتبه‌بندی نیز کارگروه پیشنهادات خود را به هیئت مدیره ارائه کرده است؛ در این بخش سعی شده تا پیشنهادات به گونه ای باشد که ضمن تمایز بین کارگزاران برتر، متوسط و ضعیف‌تر، رتبه‌بندی منجر به رقابت کاذب و تحمیل هزینه مضاعف بخصوص در بخش تخفیفات و بازاریابی نشود.
او ادامه داد: در بخش کارمزدها در سال گذشته هر چند سقف کارمزد برای اولین بار پس از چند سال افزایش پیدا کرد، لیکن کارمزدها با کاهش 10 درصدی همراه شدند. این دغدغه و مشکل طی نامهای به استحضار ریاست سازمان بورس رسانده شد و انتظار است سقف کارمزدها، سالانه متناسب با تورم افزایش پیدا کند.
کارمزد معاملات کالایی قابل مقایسه با سایر صنوف نیست
سریزدی اضافه کرد: از طرفی بین کارمزد و ریسک معاملات تناسب مناسبی وجود ندارد و کارمزد معاملات کالایی اصلا قابل مقایسه با سایر صنوف نیست، لذا انتظار است تا نرخ کارمزد افزایش داشته و با توجه به اینکه نحوه معامله و ریسک کالاهای تنظیم بازاری و غیر تنظیم بازاری یکسان است، نباید تفاوتی در درصد کارمزد باشد و این تفاوت کارمزدی موجود بی معنا است.
رییس هیات مدیره کارگزاری ایساتیس پویا، گفت: البته دغدغهها و مشکلات دیگری هم وجود دارد که نیاز به پیگیری بیشتری دارد. از جمله تالار کیش و موضوع تامین نیروی انسانی در آنجا که پیشنهاد کارگروه، اختیاری کردن معاملات در آن تالار و یا حداقل برای کارگزاران در بخش خرید است. همچنین موضوع تخفیفات و بازاریابی در بخش بورس کالا از دیگر موضوعات مهم است که نیاز به بررسی، اصلاح دستورالعمل و ضمانت اجراهای مناسب دارد.
