دنیای بورس: رالی پرشتاب بورس تهران در هفتههای اخیر این موضوع را به رخ سیاستگذار کشید که بورس به راحتی توانایی حجم قابل توجهی از نقدینگی را خواهد داشت. با این حال نیاز است که تمامی سیاستهای اقتصادی در راستای حمایت از بورس باشد. حمایت از بورس به منظره هماهنگ ساختن تصمیمات اقتصادی در راستای حمایت از تولید است. برخی از واژه حمایت از بورس برداشت اشتباه داشته و به دنبال حمایتهای مصنوعی و تزریق مستقیم پول به منظور بالا بردن قیمت سهام هستند که این موضوع برخلاف انتظارات اثر عکس و رکودی بر بورس خواهد داشت.
دستورالعمل جدید ارزی یکی از اشتباهات سیاستگذار ارزی است که به جای حمایت از تولید داخل تنها امکان کسب رانت را راحتتر ساخته است. موارد مختلفی در خصوص امکان کسب رانت به صورت لایه از کارخانه تا فروشنده نهایی در شرایط کنونی به گوش میرسد که همگی در پی سیاستهای اشتباه ارزی است. در حالیکه مدیران اقتصادی کشور نیز در شرایط کنونی نسبت به پتانسیل بورس برای جذب نقدینگی آگاه هستند اما سیاستهای اخذشده خلاف این موضوع را نشان میدهد.
در این خصوص احتمالا، جولان نقدینگی در بازارها بار دیگر سیاستگذار را به اشتباه بیاندازد و به جای یافتن راه چاره برای آرام کردن فضای هیجانی در بازارهای داخلی، به عنوان علت اصلی نوسان بازارها، مسیرهای دیگر مانند افزایش نرخ سود بانکی را در پیش بگیرد. تاکنون خوشبختانه چنین موضوعی از سوی مدیران اقتصادی کشور مطرح نشده است. بر این اساس این امیدواری به وجود آمده که سیاستگذار به این موضوع آگاه باشد که جهش نرخ دلار و سکه از نگرانیهای عمومی ناشی شده است و باید به فکر راهحلی برای حل بنیادی این موضوع بود.
سراب افزایش نرخ سود بانکی برای کنترل تلاطم بازارها
در این میان حتی ممکن است که مدیران بانکی نیز در کمال تعجب از افزایش نرخ سود استقبال کنند. شیوع این دید در میان مدیران بانکی و اقتصادی کشور تنها از نگاه کوتاهمدت به وضعیت اقتصادی ناشی میشود. به نظر میرسد در کل کشور برنامههای کوتاهمدت و ضربالعجلی آن هم در دوره بحران به عادت تبدیل شده است و هیچکس به دنبال خشکاندن علل ایجاد بحران با برنامهریزیهای بلندمدت نیست.
در این میان سیاستهای اشتباه سیاستگذار مانند آنچه در اعلام نرخ دستوری 4200 تومانی مشاهده شد میتواند به بورس ضربه وارد کند. میتوان گفت بالا رفتن نرخ سود اثری شاید موقت بر کاهش تقاضای ارز داشته باشد اما مطابق با آنچه در بهمن گذشته و در پی افزایش موقت نرخ سود بانکی (با انتشار اوراق گواهی سپرده) مشاهده شد تقاضای دلار در بازار ارز در ادامه ناشی از نگرانیهای موجود و همچنین اشتباه سیاستگذار در حال اوجگیری است. با این حال افزایش نرخ سود بانکی با بالا بردن نرخ سود بدون ریسک بر کل بازار سهام فشار وارد میکند و در عین حال هزینههای شرکتهای تولیدی در بخش تامین مالی را افزایش میدهد. از طرفی شاید در کوتاهمدت بحران بانکها را مخفی کند اما در حقیقت عمق بحران در حال افزایش است که عواقب بدتری را به دنبال خواهد داشت.
در دورهای قرار گرفتهایم که سیاستگذار باید تصمیمات سختی بگیرد و این تصمیمات است که میتواند بورس را همچنان به مکانی امن برای سرمایههای سرگردان یا برعکس عامل کوچ نقدینگی از بورس به سمت دیگر بازارها مانند ارز و سکه شود. از طرفی عامل اصلی رشد پرشتاب نقدینگی در سالهای اخیر به رشد فزاینده شبه پول به دنبال نرخهای بالای سود سپردههای بانکی بازمیگردد. بر این اساس اخذ تصمیمات بدون در نظر گرفتن عواقب آن میتواند شدت بحران را بیش از پیش افزایش دهد.