چکیده: بازار اوراق مسکن - بالادست بازار معاملات ملک- در سه هفته اخیر با یک «ابرنوسان» معنادار همراه شد. قیمت اوراق وام با «صعود شدید» در مهر و رسیدن به قله تاریخی در روزهای ابتدایی آبان - مرز ۱۰۰ هزار تومان برای هر فقره اوراق- هفته گذشته در سراشیبی برگشت قرار گرفت. شاخص «بازار بالادست معاملات ملک» بیش از ۱۸ درصد نسبت به دو هفته قبل کاهش یافته است. این شاخص اما در هفته اول آبان حداقل ۱۵ درصد نسبت به میانگین قیمت مهر جهش کرده بود.
بررسی‌های نشان میدهد علت اصلی این ابرنوسان به «تغییر انتظارات» مربوط است. «انتظارات تورمی» عرضه اوراق از سوی سرمایه‌گذاران را کاهش میدهد و اسباب تحریک تقاضا با تحلیل «گران‌تر شدن در آینده» را فراهم می‌کند. این اتفاق ماه گذشته با تشدید خریدهای سرمایه‌ای آپارتمان باعث رشد استفاده از اوراق شد. اما اکنون «کاهش انتظارات» در معاملات اوراق مسکن نیز منعکس شده است. ریزش قیمت در این بازار بورسی علامتی از در پیش‌بودن افت قیمت‌ها در بازار ملک است.
به گزارش «دنیای بورس» به نقل از دنیای اقتصاد، نوسان کم‌سابقه قیمت اوراق مسکن در سه کانال ۷۰، ۸۰ و ۹۰ هزار تومانی در فاصله تنها ۲۰ روز سپری شده در آبان‌ماه در حال ثبت رکورد پرنوسان‌ترین ماه در بازار بالادست معاملات خرید مسکن در نیمه پاییز امسال نسبت به سال‌های اخیر است. بررسی‌های از بازار خرید و فروش امتیاز وام مسکن (بازار اوراق وام) که به‌عنوان بازار بالادست معاملات خرید مسکن شناخته می‌شود حاکی است ظرف ۲۰ روز اول سپری شده از آبان‌ماه سال جاری، بازار معاملات اوراق به دلیل رفت و برگشت شدید قیمت اوراق با ابرنوسان قیمتی مواجه شده است.
میانگین قیمت هر فقره اوراق ۵۰۰ هزار تومانی وام خرید مسکن که در سال ۹۸ حدود ۴۴ هزار تومان بود در روزهایی از آبان‌ماه امسال به مرز ۱۰۰ هزار تومان رسید. این در حالی است که قیمت هر فقره اوراق در روزهای دیگری از این ماه در کانال‌های ۷۰ و ۸۰ هزار تومانی نیز قرار داشت. در واقع قیمت هر فقره اوراق ۵۰۰ هزار تومانی وام مسکن از ابتدا تا روز ۲۰ آبان‌ماه در سه کانال قیمتی جابه جا شده است که این رویداد را میتوان اتفاقی کم‌سابقه و حتی بی‌سابقه در بازار معاملات اوراق وام مسکن در سال‌های گذشته تاکنون عنوان کرد.
میانگین قیمت هر فقره اوراق ۵۰۰ هزار تومانی وام خرید مسکن در حالی در سال ۹۸ معادل حدود ۴۴ هزار تومان بود که این میزان در ماه‌های اول سال ۹۹ با افزایش محسوس مواجه شد. میانگین قیمت هر فقره اوراق وام مسکن در اردیبهشت‌ماه امسال در کانال ۵۰ هزار تومان و در خردادماه با پیشروی در دو کانال، در کانال ۷۰ هزار تومان قرار گرفت. متوسط قیمت هر فقره اوراق وام مسکن همچنین در فصل تابستان و طی سه ماه تیر، مرداد و شهریور ۹۹ هم در کانال ۷۰ هزار تومان باقی ماند.
رشد محسوس قیمت اوراق وام خرید مسکن در نیمه اول سال جاری در مقایسه با سال گذشته در شرایطی به وقوع پیوست که نه سقف وام مسکن افزایش یافته بود و نه تعداد خریداران مصرفی واحدهای مسکونی در بازار زیاد شده بود. اتفاقا نیمه اول سال جاری تعداد بیشتری از متقاضیان خرید واحدهای مسکونی با انگیزه سکونت در واحدها (متقاضیان مصرفی و خانه‌اولی) به دلیل تداوم جهش قیمت مسکن از یکسو و همچنین عدم متناسب‌سازی و افزایش مبلغ وام خرید با تحولات قیمت واحدهای مسکونی از سوی دیگر به اجبار به حاشیه بازار رانده شده و از بازار خارج شدند.
با این حال قیمت اوراق وام خرید مسکن روند صعودی طی کرد. از آنجا که هر تحولی در بازار اوراق وام مسکن می‌تواند منجر به ایجاد تغییر در تعداد معاملات خرید واحدهای مسکونی مصرفی شود از این رو این بازار را به‌عنوان بازار بالادست معاملات خرید مسکن معرفی میکنند. به این معنا که تحولات در این بازار نه الزاما اما در برخی از موارد می‌تواند با یک تاخیر زمانی خود را در حجم معاملات خرید مسکن و نوع واحدهای خریداری شده در بازار نشان دهد.
البته این موضوع در شرایطی است که بازار معاملات مسکن شرایط طبیعی و معمولی داشته باشد. در یک‌سال گذشته به دو دلیل عمده اولا از دست رفتن کارکرد وام خرید مسکن به دلیل عدم افزایش و مناسب‌سازی سقف وام با تغییرات قیمت مسکن از یکسو و همچنین نبود تقاضای مصرفی در بازار، تحولات بازار معاملات و قیمت اوراق مسکن را نمی‌توان چندان به هم مربوط دانست.
بررسی‌ها نشان میدهد عواملی از بیرون بازار معاملات مسکن بر قیمت اوراق مسکن و به خصوص ابرنوسان قیمتی اوراق در آبان‌ماه اثرگذار بوده‌اند. در نیمه اول سال جاری به‌رغم رشد قیمت هر فقره اوراق وام خرید مسکن و پیشروی آن در کانال ۷۰ هزار تومان، همچنان روند استفاده از وام اوراق برای معاملات خرید مسکن منفی یا کاهشی بود.
در واقع در بازار معاملات مصرفی اوراق وام مسکن تقاضای چندانی وجود نداشت ولی قیمت اوراق نسبت به میانگین سال ۹۸ افزایش یافت. علت اصلی این موضوع را میتوان به اثرپذیری قیمت اوراق وام مسکن از هیجان رو به جلو در بازار معاملات سهام در نیمه اول سال جاری نسبت داد. از آنجا که اوراق وام خرید مسکن نیز در فرابورس معامله می‌شود تحولات بازار سهام بر بازار اوراق نیز اثرگذار است.
بنابراین به رغم عدم افزایش سقف وام خرید مسکن و تداوم خروج اجباری تعداد بیشتری از متقاضیان مصرفی خرید واحدهای مسکونی از بازار مسکن در نیمه اول سال جاری، سرایت هیجانات بورسی به بازار معاملات اوراق، منجر به افزایش قیمت در بازار بالادست معاملات خرید مسکن شد.
حتی در نیمه تابستان که بازدهی بورس منفی شد هم تعداد قابل توجهی از دارندگان اوراق وام مسکن از عرضه اوراق به بازار امتناع کرده تا در ماه‌های بعد، از رشد مجدد شاخص و افزایش بازدهی در بازار معاملات سهام بهره‌مند شوند. میانگین قیمت هر فقره اوراق وام خرید مسکن در جریان این تحولات در مهرماه امسال با پیشروی در کانال ۸۰ هزار تومان به حدود ۸۶ هزار تومان رسید. اما در آبان‌ماه یک روند کم‌سابقه در بازار معاملات خرید و فروش امتیاز وام مسکن تجربه شد به‌طوری‌که آبان‌ماه امسال در حال تبدیل شدن به پرنوسان‌ترین ماه در بازار معاملات اوراق وام مسکن به لحاظ تغییرات قیمتی است.
ظرف بیست روز اول این ماه در نتیجه رفت و برگشت شدید قیمت در بازار خرید و فروش امتیاز وام مسکن، ابرنوسان قیمتی در بازار بالادست معاملات خرید ملک را شاهد بودیم.
در روزهایی از آبان‌ماه میانگین قیمت هر فقره اوراق ۵۰۰ هزار تومانی وام مسکن به مرز ۱۰۰ هزار تومان رسید و سپس قیمت اوراق دچار افت شدید شد. در واقع ظرف ۲۰ روز اول آبان میانگین قیمت اوراق، در سه کانال قیمتی ۷۰، ۸۰ و ۹۰ هزار تومانی جابه‌جا شد. بررسی‌ها در خصوص دلایل وقوع این ابرنوسان قیمتی در بازار بالادست معاملات خرید مسکن نشان میدهد، بازار خرید و فروش امتیاز وام مسکن هم به تبعیت از تغییر انتظارات، با تحولات قیمتی مواجه شده است.
درحالی‌که در نیمه اول سال جاری تحولات ونوسانات بورسی مهم‌ترین عامل و بازیگردان بازار مسکن و در نتیجه بازار معاملات اوراق وام مسکن بود در هفته اول آبان‌ماه تحت تاثیر نوسان شدید نرخ ارز و پیشروی آن تا مرز ۳۰ هزار تومان و عبور از این مرز قیمتی در برخی از روزها، انتظارات تورمی در سایر بازارها از جمله بازار مسکن و همچنین بازار اوراق وام نیز افزایش یافت و تشدید شد. همین عامل موجب شد قیمت اوراق وام خرید مسکن به مرز ۱۰۰ هزار تومان نیز برسد. در روز ۶ آبان ماه امسال، میانگین قیمت هر فقره اوراق ۵۰۰ هزار تومانی وام خرید مسکن، ۹۹ هزار و۹۵۰ تومان شد.
در حالی‌که در روزهای قبل از ۶ آبان نیز میانگین قیمت هر فقره اوراق در کانال ۹۰ هزار تومان قرار داشت. اما طی یک هفته گذشته به‌صورت مجدد افت شدید قیمت در بازار معاملات خرید وفروش امتیاز وام مسکن به وقوع پیوست.
در حالی‌که در روز ۶ آبان ماه امسال میانگین قیمت هر فقره اوراق وام مسکن در مقایسه با متوسط قیمت هر فقره اوراق در مهرماه ۲۳ درصد افزایش یافت، اما طی یک هفته اخیر میانگین قیمت اوراق ۱۵ درصد نسبت به هفته اول آبان رشد کرد. این افت وخیز شدید در قیمت اوراق وام مسکن را میتوان به‌عنوان ابرنوسان قیمتی اوراق معرفی کرد.هفته گذشته میانگین قیمت هر فقره اوراق به کانال ۸۰ هزار تومان وارد شد و میانگین قیمت هر فقره اوراق در روز ۲۰ آبان ماه به ۷۷ هزار تومان کاهش یافت. در حالی که به‌طور مجدد در روز ۲۱ آبان ماه متوسط قیمت هر فقره اوراق وام مسکن به ۸۸ هزار تومان افزایش یافت.این میزان نوسان قیمت اوراق تنها به فاصله یک روز، نوعی ابرنوسان کم‌سابقه محسوب می‌شود.
بررسی‌ها از تغییرات اخیر بازار بالادست معاملات مسکن نشان میدهد دست‌کم دو علت عمده در بروز ابرنوسان قیمتی اوراق موثر بوده است. اولین عامل به تغییرات انتظارات تورمی مربوط می‌شود. همان‌گونه که انتظارات تورمی ناشی از سرایت هیجان‌های بورسی و ارزی منجر به رشد محسوس قیمت اوراق وام خرید مسکن شده بود تحت تاثیر تغییر انتظارات تورمی به انتظارات گشایشی ناشی از کاهش ریسک غیراقتصادی، بازار معاملات اوراق هم از این موضوع متاثر شده است.
اما عامل دیگری که میتوان از آن به‌عنوان دومین دلیل افزایش قیمت اوراق وام خرید مسکن در ماه‌های اخیر و حرکت قیمت اوراق از کانال ۴۰ هزار تومان به کانال ۷۰ هزار تومان در تابستان و پیشروی آن در کانال‌های ۸۰ و ۹۰ هزار تومانی در پاییز نام برد به تغییر مقصد سرمایه‌گذاران ملکی در خرید واحدهای مسکونی مربوط می‌شود.
در شرایطی که تعداد خریداران مصرفی بازار مسکن به دنبال تداوم روند افزایش قیمت مسکن در ماه‌های اخیر روند نزولی داشته است اما قیمت اوراق در مسیر افزایش قیمت حرکت کرد.
اما تقاضای سرمایه‌ای که پیش از این نیز در بازار حضور داشت این‌بار به دلیل رشد قیمت مسکن و کاهش قدرت خرید، مقصد خریدهای ملکی خود را به مناطق ضعیف‌تر شهرها تغییر داده و در شرایطی که در این نوع از مناطق شهری، به‌طور نسبی وام خرید مسکن بخشی از هزینه خرید ملک هر چند اندک و نه چندان محسوس را پوشش میدهد، میزان تقاضا برای خرید اوراق از این محل افزایش یافت. در واقع رشد قیمت اوراق از یک زاویه متاثر از تاثیرپذیری بازار معاملات خرید و فروش امتیاز وام مسکن از نوسانات بورسی و ارزی و از سوی دیگر ناشی از تغییر مقصد خریدهای ملکی سرمایه‌گذاران از مناطق عادی به مناطق ضعیف‌تر شهرها است.
در سال ۹۸ هم کل تعداد وام‌های پرداختی از سوی شبکه بانکی برای خرید مسکن (انواع وام‌های خرید مسکن) نسبت به سال ۹۷ معادل حدود ۳۲ درصد کاهش یافت و هم تعداد دریافت وام اوراق برای خرید مسکن با کاهش ۲۹ درصدی همراه شد. این رشد منفی در هر دو گروه – تمام وام‌های خرید مسکن و وام خرید مسکن با استفاده از اوراق- در نیمه اول سال جاری نیز ادامه یافت اما در مهرماه روند استفاده از اوراق برای خرید مسکن با ماه‌های قبل متفاوت شد. در مهرماه امسال، در حالی‌که همچنان میزان وام‌های پرداختی شبکه بانکی به بخش خرید مسکن روند کاهشی را طی کرد اما استفاده از وام اوراق برای خرید مسکن بیش از ۲۰ درصد در کشور افزایش یافت.
یک عامل عمده این موضوع همان تغییر انتظارات تورمی به انتظارات گشایشی ناشی از کاهش ریسک‌های غیراقتصادی است. این موضوع حتی بازار معاملات مسکن را دست‌کم از یک زاویه مهم تحت تاثیر قرار داده است. تحقیقات میدانی نشان داد سطح قیمت‌های پیشنهادی فروش مسکن در روزهای اخیر حدود ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش یافته است. کارشناسان به آن دسته از متقاضیان خرید مسکن که قصد دارند در آینده نزدیک اقدام به خرید آپارتمان کنند توصیه میکنند اگر چه فضای قیمت اوراق وام مسکن فضایی نوسانی است اما سطح فعلی قیمت، سطحی است که این دسته از متقاضیان می‌توانند خریدهای خود را با همین سطح قیمتی انجام دهند.
در واقع به نظر می‌رسد اگرچه احتمال افزایش یا کاهش قیمت اوراق در ماه‌های پیش‌رو تحت تاثیر تحولات و نوسانات بیرونی بازار مسکن وجود دارد اما سطح فعلی قیمت اوراق، سطحی است که متقاضیان مصرفی در صورت نیاز به خرید اوراق، می‌توانند خرید خود را انجام دهند و نیازی به تعلل برای خرید اوراق نیست.
بازیگران بورس | حقیقی‌ها همچنان فروشنده اند
دنیای اقتصاد در مطلب دیگری نوشت: بورس تهران ۵ روز کاری هفته گذشته را با افت ۴/ ۵ درصدی به پایان رساند و تا محدوده یک میلیون و ۲۲۱ هزار واحدی عقب نشست تا میزان رشد این نماگر از ابتدای سال تاکنون به ۱۳۸ درصد محدود شود. در این میان در تمامی روزهای هفته معامله‌گران حقیقی تمایل به نقد کردن سهام خود داشتند.
ماحصل این رفتار نیز خروج بیش از ۲۵۸۰ میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام بود تا بورس تهران برای چهارمین هفته معاملات شاهد تغییر مالکیت سهام در مسیر حقیقی به حقوقی باشد. در این میان طی روز پایانی هفته گذشته از میزان فروش سهامداران خرد کاسته شد و باید دید آیا این روند در هفته جاری ادامه یافته و می‌توانیم شاهد ورود نقدینگی حقیقی به گردونه معاملات سهام باشیم.
جابه‌جایی سهام در گروه‌های بورسی
نگاهی به وضعیت صنایع ۳۸گانه بورسی از منظر عملکرد بازیگران نشان میدهد در هفته منتهی به ۲۱ آبان‌ماه در مقابل خالص خرید مثبت سهامداران خرد در ۷ صنعت بورسی، ۲۹ گروه شاهد خروج سرمایه‌گذاران حقیقی بودند. به این ترتیب بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها در گروه کاشی و سرامیک رقم خورد. این گروه که از آغاز دوره اصلاح شاخص سهام یعنی ۱۹ مردادماه، وضعیت مطلوبی برای سهامداران خود به ارمغان آورده و تن به کاهش قیمت نداده است در هفته گذشته شاهد خالص تغییر مالکیت ۳۲ میلیارد تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بود.
حمل و نقل نیز شرایط مشابهی را تجربه کرد و در هفته گذشته با خالص خرید ۵/ ۲۹ میلیارد تومانی حقیقی‌ها همراه شد. دیگر گروهی که در اولویت لیست خرید سهامداران خرد قرار گرفت، گروه لاستیک و پلاستیک بود.
در آخرین روز کاری هفته گذشته ستاد تنظیم بازار اعلام کرد: طبق مصوبه جدید مقرر شد، لاستیک‌های سواری تولید شده با مواد اولیه ارز نیمایی در چارچوب ضوابط سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، مشروط بر اینکه تولید و فروش آن در سامانه جامع تجارت ثبت شود، توسط واحدهای تولیدی قیمت‌گذاری شوند. خبری که سبب شد تا ضمن افزایش تقاضا در سهام شرکت‌های تولیدکننده لاستیک، شاهد ورود ۳/ ۲۳ میلیارد تومان سرمایه حقیقی در مجموع هفته به این گروه باشیم.
در آن سوی بازار اما گروه‌های بزرگ اعم از صنایع دلاری و غیردلاری در اولویت نخست سهامداران حقیقی برای فروش قرار گرفتند. از این رو شاهد ثبت خالص فروش ۷۸۶ میلیارد تومانی حقیقی‌ها در زیرمجموعه‌های گروه فلزات اساسی بودیم.
در دیگر صنایع کالامحور بورس تهران، پتروپالایشی‌ها در مجموع هفته شاهد جابه‌جایی ۵۵۱ میلیارد تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. دو گروه بانک و خودرو نیز شرایط مشابهی را تجربه کردند. در این راستا سهام بانکی در هفته منتهی به ۲۱ آبان‌ماه، با حمایت ۴۸۰ میلیارد تومانی حقوقی‌ها مواجه شدند. این روند در زیرمجموعه‌های خودرویی با خالص خرید ۲۴۸ میلیارد تومانی حقوقی‌ها دنبال شد.
نگاهی به عملکرد بازیگران بورس در هفته
شنبه: شاخص کل بورس تهران در نخستین روز معاملاتی هفته گذشته با افت بیش از 2 درصدی مواجه شد و تا محدوده یک میلیون و 262 هزار واحدی عقب نشست. در این روز شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش 483 میلیارد و 220 میلیون تومان از سبد سهام معامله‌گران خرد به پرتفوی حقوقی‌ها بودیم. در این میان بانکی‌ها اولویت اصلی حقیقی‌ها برای خروج بود و شاهد خالص فروش 109 میلیارد تومانی این گروه از معامله‌گران سهام بود.
در این گروه، گروه مالی ملت اقدام به جمع‌آوری 51 میلیون و 598 هزار سهم بانک ملت از بازار کرد. دیگر سهامدار عمده این شرکت یعنی صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی ملت نیز 2/ 4 میلیون سهم این بانک را خریداری کرد. در بانک پارسیان نیز روز شنبه شاهد خرید 20 میلیون سهمی از سوی گروه مالی پارسیان بودیم. بانک صادرات نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد و 10 میلیون سهم بانک مذکور به پرتفوی صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سپهرصادرات افزوده شد.
یکشنبه: شاخص کل بورس روز یکشنبه 8/ 1 درصد دیگر نزول کرد و به محدوده ۲۷ خرداد رسید. هر چند به نظر می‌رسد سرعت اصلاح سهام کاهش یافته اما در حقیقت کُمای معاملاتی در کنار محدودیت حجم مبنا و دامنه نوسان مسبب آن بوده؛ جایی که ارزش معاملات خرد سهام به کمترین سطح در ۱۰ ماه اخیر رسیده و خریداری در بازار پیدا نمی‌شود. در این روز سهامی به ارزش 337 میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. روز یکشنبه سهام پتروشیمی در اولویت نخست حقیقی‌ها برای فروش قرار گرفتند و این گروه خالص فروش 82 میلیارد تومانی را ثبت کردند.
دیگر گروهی که با خروج نقدینگی حقیقی مواجه شد بانک‌ها بودند که با خالص فروش 52 میلیارد تومانی سهامداران خرد مواجه شدند. فلزات اساسی نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت سهامی به ارزش 8/ 33 میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی سهامداران عمده بود. در میان تحرکات حقوقی در این روز یک میلیون سهم سیمان خوزستان به پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران افزوده شد.
در شرکت سایپا نیز شاهد جمع‌آوری 10 میلیون سهم این شرکت از سوی صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سهم آشنا یکم بودیم. در میان بانکی‌ها نیز صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سپهرصادرات 10 میلیون سهم «وبصادر» و دو شرکت گروه مالی ملت و صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی ملت در مجموع 31 میلیون سهم «وبملت» را خریداری کردند.
دوشنبه: شاخص کل بورس تهران در حالی افت 2 درصدی را شاهد بود و به دلیل کاهش 25 هزار و 361 واحدی به سطح یک میلیون و 215 هزار واحدی رسید که در همین روز شاخص هموزن تنها 76/ 0 درصد کاهش یافت. در آن روز بخش قابل توجهی از سهام عرضه شده به بازار بدون خریدار باقی ماند که نقشی مهم در پایین بودن ارزش معاملات خرد داشت.
گواه این ادعا رقم 947 میلیارد تومانی خالص خرید حقوقی از حقیقی است که افزایشی جدی را نسبت به مقدار 337 میلیارد تومانی روز یکشنبه نشان می‌داد. در این میان بیشترین خالص فروش حقیقی به ارزش 513 میلیارد تومان در گروه فلزات اساسی رقم خورد. بانکی‌ها نیز همچنان در اولویت نخست فروش سهامداران خرد قرار داشتند و جابه‌جایی 155 میلیون سهمی در مسیر حقیقی به حقوقی را تجربه کردند. پتروپالایشی‌ها نیز در مجموع خروج 4/ 135 میلیارد تومان سرمایه حقیقی را شاهد بودند.
در این روز بیشترین تحرک حقوقی در سهام بانکی رقم خورد. به طوری که 7/ 57 میلیون سهم بانک ملت از سوی گروه مالی ملت و یک میلیون سهم دیگر این بانک توسط صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی ملت خریداری شد. این روند در بانک پارسیان با افزوده شدن 50 میلیون سهم این بانک به پرتفوی گروه مالی پارسیان دنبال شد.
در میان معدنی‌ها یک میلیون سهم «کگهر» توسط شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات جمع‌آوری شد. پالایش نفت بندرعباس نیز در این روز شاهد خرید 3/ 20 میلیون سهم خود توسط شرکت توسعه سرمایه رفاه بود. در گروه خودرو نیز 12 میلیون سهم «خساپا» به پرتفوی صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سهم آشنا یکم افزوده شد.
سه‌شنبه: بورس تهران در حالی معاملات روز سه‌شنبه را آغاز کرد که با رشد قیمت سهام گروه‌های بزرگ و شاخص‌ساز فعالان بازار شاهد رشد حدود 7/ 0درصدی نماگر اصلی سهام در نیم ساعت ابتدایی دادوستدها بودند. این روند اما تداوم نیافت و لحظه به لحظه بر فشار فروش سهام افزوده شد و در نهایت شاخص کل با افت ۳۲۲۵ واحدی (معادل 3/ 0 درصد) در محدوده یک میلیون و ۲۱۱ واحد متوقف شد. نکته قابل‌توجه در دادوستدهای این روز بازگشت ارزش معاملات خرد سهام به سطح قابل قبول ۵۳۰۰ میلیارد تومان بود.
جایی که ممنوعیت معامله روزانه سهام لغو شد و حقیقی‌ها هرچند محدود، اما در سمت خرید سهام خودی نشان دادند. خالص تغییر مالکیت سهام در پایان معاملات روز سه‌شنبه ۶۶۴ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود اما این عدد در قیاس با روزهای قبل کاهش یافت و نشان از فعال شدن نسبی حقیقی‌ها در سمت خرید داشت. در این روز بیشترین خالص فروش حقیقی‌ها به ارزش 140 میلیارد تومان در زیرمجموعه‌های خودرویی رقم خورد. در این گروه حدود 10 میلیون سهم سایپا از سوی صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سهم آشنایکم خریداری شد.
در بانکی‌ها در مجموع شاهد خالص فروش 7/ 76 میلیارد تومانی حقیقی‌ها بودیم، 6/ 30 میلیون سهم «وبملت» توسط دو شرکت گروه مالی ملت و صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی ملت جمع‌آوری شد. خرید 70 میلیارد سهم بانک پارسیان از سوی گروه مالی پارسیان و 8/ 7 میلیون سهم «وبصادر» توسط صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سپهرصادرات از دیگر تحرکات حقوقی در گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری بود. در میان پالایشی‌ها نیز 10 میلیون سهم «شبندر» به پرتفوی شرکت توسعه سرمایه رفاه افزوده شد و 7 میلیون سهم «شبریز» توسط گروه گسترش نفت و گاز پارسیان خریداری شد.
چهارشنبه: بورس تهران پس از تجربه چهار روز متوالی منفی و افت بیش از ۶ درصدی شاخص کل، در معاملات آخرین روز کاری هفته شاهد رشد قیمت‌ها و صعود نماگر اصلی تالار شیشه‌ای بود. به این ترتیب روز گذشته شاخص کل بورس تهران با رشد بیش از ۹هزار واحدی (معادل ۷۵/ ۰ درصد) به ارتفاع یک میلیون و ۲۲۱ هزار واحدی بازگشت. بازار سهام روز چهارشنبه با تقابل جدی خریداران و فروشندگان بورسی همراه بود که به نوسان چندباره این نماگر منتهی شد.
این جدال سنگین، اما سبب شد ارزش معاملات خرد سهام تنها در بورس با ارتقا نسبت به روزهای معاملاتی گذشته از ۶هزار میلیارد تومان فراتر برود و خالص فروش حقیقی‌ها نیز به 157 میلیارد تومان محدود شد. در این میان بازیگران حقیقی در 12 صنعت خریدار بودند. گروه حمل و نقل با خالص خرید 4/ 60 میلیارد تومانی حقیقی‌ها صدرنشین بود.
پس از آن شاهد ورود 12 میلیارد تومان نقدینگی خرد به سهام زیرمجموعه گروه کانه‌های فلزی بودیم. در آن سوی بازار اما همانند گذشته گروه‌های بزرگ و متوسط همچنان در صدر لیست فروش سهامداران خرد قرار داشتند. از این رو خالص فروش حقیقی در بانک‌ها 3/ 87 میلیارد تومانی، فلزات اساسی 7/ 56 میلیارد تومان، خودرو 6/ 33 میلیارد تومان و در زیرمجموعه‌های پالایشی 33 میلیارد تومان بود.
حاشیه بازار سهام | یک هفته با بورس و فرابورس
دنیای‌اقتصاد در مطلب دیگری نوشت: در حالی شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در آخرین روز‌کاری هفته گذشته مثبت شد که مابقی روزهای معاملاتی در مدار نزولی نوسان کرد. برآیند معاملات هفتگی بورس از کاهش ۴/ ۵ درصدی دماسنج بازار حکایت دارد؛ افتی که در واقع ارمغان سلب اعتماد سرمایه‌گذاران از سازو‌کار‌های حمایتی و بی‌اعتمادی این قشر نسبت به چشم‌انداز معاملاتی بازار سهام همزمان با تحولات مثبت جهانی است.
هر چند بورس‌بازان ثبات نسبی بازار ارز را در فرآیند داد و ستد‌‌های خود در نظر دارند و بعضا نرخ‌های فعلی دلار را برای روزهای آتی معاملات خود در بازار سهام مطلوب ارزیابی میکنند اما در اکثر روزهای معاملاتی هفته گذشته بر خلاف این مفروضات با افزایش فروش مواجه بودند.
در این بین حقوقی‌‌های غالبا نظاره‌گر در روزهای منفی نیز اقدام به چینشی جدید در سبد سرمایه‌گذاری خود کردند و با خرید سهام ارزنده به نوعی از بازار حمایت کردند. در ادامه اما، ورق معاملات حقیقی‌ها روز چهارشنبه برگشت و با یک تغییر رویکرد، هر چند خالص فروش این گروه مثبت بود، اما خرید سهام در دستور کار این قشر از معامله‌گران قرار گرفت. هفته گذشته دستورالعمل‌های معاملاتی تازه‌ای برای بورس‌بازان منتشر شد اما با این حال برخی از کارشناسان بازار سرمایه معتقدند سیاست‌گذار آزمون و خطاهای زیادی را طی چند وقت اخیر در بازار سهام انجام داد.
هر چند گفته می‌شود مقررات جدید در راستای حمایت و صیانت از جامعه سهامداری لحاظ شده است اما دخالت در سازوکار بازار به واسطه برخی از این دستورالعمل‌ها تا حدودی از بازگشت تعادل به بازار سهام ممانعت کرد. حسن قالیباف‌اصل رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هفته گذشته در واکنش به شرایط توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی در بازار سهام تاکید کرد: براساس قانون بازار اوراق بهادار، بازگشایی و توقف نمادها بر عهده بورس‌ها است، بنابراین با توجه به توقف طولانی‌مدت نماد معاملاتی «شستا»، باید هر چه سریع‌تر این نماد و سایر نمادهای متوقف را شرکت بورس تهران تعیین تکلیف کند.
وی حفظ حقوق سرمایه‌گذاران را اولویت و رسالت سازمان بورس و اوراق بهادار دانست و افزود: یکی از مصوبات آخرین جلسه شورای عالی بورس، بحث عدالت ترمیمی بود و بر اساس آن مقرر شد از طریق ساز و کار‌های جبرانی، برخی تخلفات جزئی، داخل بازار سرمایه رسیدگی و سایر موارد به قوه‌قضائیه ارجاع شود.
همچنین موضوع دیگر درخصوص بحث افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم بود. بر اساس این دستورالعمل ساز و کار افزایش سرمایه از محل صرف سهام یا سلب حق تقدم به همراه موارد استثنا تبیین شده و شرکت‌ها می‌توانند بحث تامین مالی و افزایش سرمایه در بازار سرمایه را با روش‌های مختلف دنبال کنند.
قالیباف‌اصل خبر داد: سپردهگذاری در صندوق تثبیت بازار سومین موضوعی بود که در شورای عالی بورس تصویب شد. علی صحرایی مدیر عامل شرکت بورس تهران نیز از تزریق بخشی از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه خبر داد. هفته گذشته محمود گودرزی، معاون بازار شرکت بورس تهران نیز از امکان انجام معاملات روزانه خبر داد و گفت: از روز سه‌شنبه ۲۰ آبان تمامی سرمایه‌گذاران می‌توانند روزانه به خرید و فروش بپردازند.
همچنین سمیرا خشنود مدیر عملیات بازار شرکت بورس تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: براساس مصوبه هیات‌مدیره، از روز شنبه ۲۴ آبان‌ماه، زمان سفارش‌گیری و پیش‌گشایش در کلیه بازارها از ساعت ۸:۴۵ تا ۹ صبح خواهد بود.
جعفر جمالی معاون حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار هفته گذشته اعلام کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار طبق قانون مکلف است، علیه کسانی که فعالیت غیرمجاز نهادهای مالی مانند سبدگردانی، یا ارائه مشاوره سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند، اقدام کند. به گفته وی، افرادی که در فضای مجازی ناهنجاری ایجاد کرده و فعالیت‌های مخرب، تخلف‌آمیز و مجرمانه انجام می‌دهند، مورد تعقیب قرار می‌گیرند.
محمدرضا معتمد مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار خبر داد: افرادی که درخواست فروش سهام عدالت را دادند، می‌توانند درخواست فروش سهام خود را حذف کنند. سامانه‌های کارگزاری‌ها آمادگی دارند، بلافاصله بعد از درخواست عدم فروش سهام عدالت، فروش سهام را از سامانه خارج کنند.
در ادامه روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار طی اطلاعیه‌ای درخصوص اخبار منتشره در زمینه احراز هویت چندعاملی برای ورود به سامانه‌های معاملات برخط، اعلام کرد موضوع فوق در حال بررسی است. مصوبات هیات مدیره سازمان بورس، از طریق اعضا یا دبیر هیات مدیره (معاون اجرایی سازمان بورس و اوراق بهادار)، اطلاع‌رسانی خواهد شد. از سویی دیگر، اطلاعیه عملیات بازارگردانی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران نیز منتشر شد.
مدیر عملیات بازار شرکت بورس و اوراق بهادار در این اطلاعیه اعلام کرد: عملیات بازارگردانی سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری سیمان تامین، سیمان‌فارس و خوزستان، سیمان صوفیان، سیمان غرب، سیمان ارومیه، سیمان قائن، سیمان شاهرود، سیمان خوزستان، سیمان فارس، سیمان خزر، سیمان فارس نو، سیمان بجنورد، سیمان خاش، سیمان بهبهان، سیمان سفید نی‌ریز، سیمان دورود و ایران ارقام با شرایطی از ۱۸ آبان انجام می‌پذیرد.
علیرضا ماهیار معاون فناوری و توسعه نوآوری شرکت سپردهگذاری مرکزی از جزئیات ارائه کارت اعتباری به مشمولان سهام عدالت در گفت‌و‌گویی خبر داد و افزود: اکثر صاحبان سهام عدالت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند بنابراین هدف، مهیا کردن فرصتی برای نگهداری این سهام در عین برخورداری از منافع آن و جلوگیری از فروش زودهنگام سهام عدالت برای مشمولان است.
به گفته وی، برای سهام عدالت سازوکار کاملا الکترونیکی و برخط دیده شده و فرد یا وثیقه‌گذار از طریق درگاه الکترونیک بانک‌ها درخواست خود را ارسال می‌کند و پس از آن سرویس‌ها و تبادلات اطلاعاتی بین شرکت سپردهگذاری مرکزی و بانک‌ها برقرار می‌شود. با تصمیم کمیته پایش ریسک بازار، ضریب تعدیل سهام در حساب تضمین مشتریان اعتباری به ۳۵ درصد افزایش یافت. بر این اساس ضرایب جدید از امروز شنبه ۲۴ آبان ۹۹ لازم‌الاجرا بوده و در محاسبه حساب تضمین موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار و سامانه‌های نظارتی مربوطه اعمال خواهد شد.
