به گزارش دنیای بورس به نقل از دنیای اقتصاد، به مناسبت «هفته بازار سرمایه» و به دنبال برنامه‌هایی که در این روزها با محوریت این رکن اساسی اقتصاد کشور در حال برگزاری است؛ فرابورس ایران نیز به استقبال این رویداد مهم رفت. در همین راستا نشست خبری محمدعلی شیرازی، مدیرعامل فرابورس ایران، سه‌شنبه چهارم آذر ماه در محل شرکت فرابورس ایران برگزار شد.
در این نشست که از دو بخش تشکیل می‌شد، ابتدا شیرازی به بررسی تاریخچه فرابورس و اقداماتی که از ابتدای شروع فعالیت این رکن بازار سرمایه تا به امروز انجام شده است پرداخت و سپس برنامه‌های آینده را تشریح کرد؛ در ادامه نیز به پرسش‌های خبرنگاران و دغدغه‌های سرمایه‌گذاران پاسخ داده شد.
تاریخچه و جایگاه کنونی
به همین ترتیب با استناد به اطلاعات تاریخی، در ابتدای جلسه به تاریخچه فرابورس پرداخته شد. شیرازی در صحبت‌های خود به این مساله اشاره کرد که از ابتدای شروع به کار فرابورس ایران در سال ۱۳۸۷، هر ساله اقداماتی در بستر این بازار در جهت توسعه آن، انجام شده است.
از اولین عرضه اولیه فرابورس در سال ۱۳۸۸، تا افتتاح بازار دوم، راه‌اندازی بازار پایه، راه‌اندازی بازار ابزارهای نوین مالی در سال ۱۳۹۰، پذیره‌نویسی اولین اوراق رهنی و پذیره‌نویسی اولین صندوق جسورانه در سال ۱۳۹۵، رونمایی از شاخص صکوک و رونمایی از تامین مالی جمعی در سال ۱۳۹۹ و آغاز تامین مالی جمعی و رونمایی از تابلوی اوراق بدهی در بازار توافقی در سال ۱۴۰۴.
همچنین این نکته حائز اهمیت است که از سال ۱۳۸۸ که نخستین عرضه اولیه در فرابورس ایران انجام شد و تنها ۱درصد از کل سهم ناشران بازار سرمایه به این بازار اختصاص داشت؛ امروز و در سال ۱۴۰۴ این سهم به ۵۳ درصد رسیده است.
شیرازی با اشاره به این مساله که «فرابورس» یک بازار پویا است که سال به سال به ابزارها و بازارهای آن اضافه می‌شود؛ مدعی شد که کامل‌ترین نقشه بازارها و ابزارهایی که در بازار سرمایه وجود دارد، در حال حاضر در فرابورس ایران است. از جمله مهم‌ترین اجزای این «نقشه» نیز می‌توان به بخش اوراق پذیرش شده - شامل بازار سهام نوآفرین، بازار اول سهام، بازار دوم سهام و بازار ابزارها و نهادهای مالی-، بازار مشتقه، بازارهای خارج از بورس-شامل بازار سوم، بازار پایه و بازار توافقی- و تامین مالی جمعی - ارزی و ریالی - اشاره کرد. در ادامه این مبحث نیز ایجاد و توسعه بازاری برای «امکان سرمایه‌گذاری معامله‌گران با هر میزان از سرمایه» و «امکان تامین مالی در هر مقدار برای هر شخص تامین مالی کننده»؛ رسالت فرابورس ایران خوانده شد.
عملکرد فرابورس در ۸ ماه نخست ۱۴۰۴
از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا پایان آبان ماه این سال، در بحث تامین مالی از طریق اوراق با درآمد ثابت، تعداد ۴۰ شرکت (۱۸درصد رشد نسبت به مدت‌زمان مشابه سال گذشته) اقدام به تامین مالی مبتنی بر بدهی بخش خصوصی کرده‌اند که حجم پذیره‌نویسی شده مربوط به آنها ۱۹هزار میلیارد تومان (۷۳درصد رشد نسبت به مدت‌زمان مشابه سال گذشته) بوده است.
در رابطه با تامین مالی جمعی، از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای آبان ماه، مجموعا ۴۴۹ شرکت توانسته‌اند تامین مالی موفق انجام دهند که حجم این تامین مالی ۸۷۱۰میلیارد تومان بوده است. همچنین در آبان، رکورد ماهانه تامین مالی جمعی شکسته شد. شیرازی در این رابطه اشاره کرد که از اصلی‌ترین چالش‌های این حوزه مدیریت ریسک ابزارهای تامین مالی جمعی است که فرابورس در تلاش است تا این مشکل به حداقل برسد.
همچنین در ماه نخست سال مجموعا ۱۴صندوق جدید به فرابورس اشاره شده است. جمعا ۳۱۴هزار میلیارد تومان نیز ارزش دارایی تحت مدیریت کل صندوق‌هایی است که در فرابورس معامله می‌شوند. ترکیب این ۱۶۳صندوق نیز به این شرح است: ۵۷صندوق درآمد ثابت، ۶۵صندوق سهامی، ۳صندوق مختلط، مجموعا ۲۷صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه و خصوصی، ۵صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات، ۴صندوق اهرمی و در نهایت ۲صندوق در صندوق.
در نهایت و در خصوص آخرین وضعیت بازار سهام نیز، اطلاعات و آمارها نشان می‌دهند که در مدت‌زمان مذکور، تعداد شرکت‌های درج شده در فرابورس ۱۷شرکت بوده‌اند که این عدد ۲۱درصد رشد را نسبت به مدت‌زمان مشابه سال گذشته نشان می‌دهد؛ تعداد شرکت‌های عرضه شده و گشایش نماد ۱۱عدد بوده که رشد ۱۲۰درصدی را نشان می‌دهد؛ مبلغ تامین مالی عرضه اولیه (حراج) و ارزش معاملات سهام نیز به ترتیب ۱۴۰۸ و ۲۹۰هزار و ۹۵۸میلیارد تومان بوده‌اند که هرکدام از این شاخص‌ها رشد ۸۲ درصدی نسبت به مدت‌زمان مشابه سال گذشته داشتند.
برنامه‌های پیش رو
به گفته مدیرعامل فرابورس ایران، مهم‌ترین برنامه‌ای که در حال حاضر این سازمان برای خود تعریف کرده است راه‌اندازی تابلوی دارایی‌های دیجیتال است.
در همین راستا «بهادار‌سازی دارایی‌های دیجیتال» از طریق راه‌اندازی صندوق‌های قابل معامله رمز دارایی از اولین قدم‌ها در این راستا است.
از دیگر برنامه‌های پیش روی فرابورس نیز می‌توان به انجام معاملات اوراق بدهی دولتی در بازار توافقی، راه‌اندازی تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام و در نهایت استفاده از هوش مصنوعی در فرایندهای فرابورس شامل نظارت بر بازار، نظارت بر ناشران و رسیدگی به تخلفات اشاره کرد.
پرسش و پاسخ با خبرنگاران
آخرین بخش این نشست خبری نیز به پاسخگویی به پرسش‌های اهالی رسانه اختصاص داشت. محمدعلی شیرازی، مدیرعامل فرابورس، در پاسخ به این پرسش که نخستین قدم در راه‌اندازی تابلوی دارایی‌های دیجیتال چیست و اینکه فرابورس ایران چه راهکارها و برنامه‌هایی برای مدیریت این بازار پر نوسان دارند؛ بر مرحله‌ای بودن رویکرد فرابورس تحت نظارت یک نهاد ناظر تاکید کرد و در ادامه گفت یکی از مهم‌ترین این ریسک‌ها این است که این معاملات عموما بر بستر دفاتر کل توزیع‌شده انجام می‌شوند که رایج‌ترین نمونه آن بلاک‌چین است و اگر خارج از سازوکارهای نظارتی این مساله بررسی شود، می‌تواند ریسک‌های مهمی را ایجاد کند.
بسیاری از بورس‌های بزرگ دنیا در جهت حل این مساله به سمت ایجاد دفاتر کل توزیع‌شده متمرکز و تحت نظارت بورس‌ها رفته‌اند. شیرازی اضافه کرد که نخستین گام فرابورس در این راستا، پیشنهاد راه‌اندازی ETFهای رمزارز به سازمان بورس است و در صورت موافقت این نهاد ناظر، این ابزار می‌تواند در بازار سرمایه ایران ایجاد شود.
در پایان نیز مدیرعامل فرابورس؛ در پاسخ به دو پرسش خبرنگار «دنیای اقتصاد» در ارتباط با دیدگاه این سازمان به سرمایه‌گذاران خارجی و برنامه‌ی آنها برای جذب این گروه از سرمایه‌گذاران؛ و همچنین انتقاد‌هایی که به کم و کیف افشای اطلاعات شرکت‌های فرابورسی وجود دارد گفت: «در ارتباط با پرسش اول، سیاست‌های کشور در ارتباط با سرمایه‌گذاران خارجی و جذب آنها مشخص است و همه مشتاقانه از این مساله استقبال می‌کنند. در خصوص پرسش دوم، این نکته در ارتباط با شرکت‌های بازار پایه صحت دارد.
مقررات و دستورالعمل‌ها راجع به افشای اطلاعات شرکت‌ها هم به لحاظ کمی هم به لحاظ کیفی، مشخص است و تمام ناشران ملزم به رعایت آن هستند و ما هم در چارچوب مقررات بر آنها نظارت می‌کنیم. اما شرکت‌های بازار پایه به این دلیل که در بازارهای اصلی پذیرفته نشده‌اند و حتی برخی از خود این شرکت‌ها نیز تمایلی به ورود به بازارهای اصلی فرابورس ندارند، گاهی اوقات در رعایت این مقررات کوتاهی می‌کنند که البته به طور انضباطی با آنها برخورد می‌شود.»