دیپلماسی هوشمندانه بزرگان نفتی

20:07 - 1400/01/17

جان کمپ / تحلیل‌گر بازارهای رویترز

توافق اوپک برای کاهش سطح تولیدات، قیمت نفت را حدود 5 دلار در بازار آتی افزایش داد. در حالی عربستان باید حدود نیمی از کاهش توافق‌شده را متقبل شود که تجربه تاریخی نشان می‌دهد متحدان عربستان معمولا کاهش واقعی را انجام داده‌اند، اما سایر کشورهای عضو و غیرعضو اوپک پس از مدتی تا جایی که توان داشتند تولید کرده‌اند.

بنابراین، اگر تاریخ تکرار شود سعودی‌ها می‌توانند پس از مدت‌ها ادعا کنند که آنها دلیل کاهش قیمت‌ها و غرق شدن بازار نفت در مازاد عرضه نیستند. همچنین، توافق به نحوی انجام شده که با کاهش تولیدات عربستان، سایر رقبا نظیر ایران، عراق و روسیه نیز تقریبا افزایش تولیدات خود را متوقف کنند و سهم بازار سعودی‌ها چندان به خطر نیفتد.

جزئیات توافق نشان می‌دهد که قرار است هر کشور بر اساس یک سطح پایه (عموما اکتبر 2016)، تولیدات خود را 5/4 درصد کاهش دهند. این سطح پایه فقط برای ایران و آنگولا در زمان دیگری گرفته شده است. در نظر گرفتن اواسط سال 2005 (پیش از تحریم‌های ایران) به عنوان سطح پایه تولیدات ایران یک دیپلماسی هوشمندانه است. به طوری که ایران سهم بازار خود پیش از تحریم‌های غرب را احیا می‌کند و هم‌زمان عربستان نیز احساس می‌کند ایران در کاهش سطح تولیدات شرکت کرده است. اندونزی به دلیل واردکننده بودن از عضویت در اوپک تعلیق شد. لیبی و نیجریه نیز به دلیل درگیری‌های داخلی از کاهش تولیدات معاف شدند.

عربستان و متحدانش (امارات، کویت و قطر) در مجموع 786 هزار بشکه تولیدات روزانه خود را کاهش می‌دهند و سایر کشورها با توجه به آنکه ایران در سطوح پایین‌تری نسبت به سقف تعیین‌شده تولید می‌کند، حدودا 380 هزار بشکه در روز از تولیدات فعلی بازار نفت کاهش می‌دهند. از آنجایی که اعضای غیراصلی اوپک به طور تاریخی به کاهش تولیدات خود پایبند نبوده‌اند، بسیاری از فعالان بازار این میزان کاهش را در محاسبات خود دخیل نمی‌کنند.

در سمت دیگر، باید کشورهای غیرعضو اوپک نیز تولیدات خود را 600 هزار بشکه در روز کاهش دهند. روسیه قرار است 300 هزار بشکه از این کاهش را برعهده بگیرد، اما معلوم نیست سطح پایه تولیدات مد نظر این کشور برای کاهش تولیدات چه رقمی است. بنابراین و با توجه به عدم تعهد کشورهای غیرعضو اوپک به کاهش تولیدات، فعالان بازار تقریبا کاهش 600 هزار بشکه‌ای تولیدات روزانه این کشورها را در محاسبات خود نادیده گرفته‌اند.

بر این اساس انتظار می‌رود در عمل رقمی بین 750 هزار تا یک میلیون بشکه از تولیدات روزانه نفت کاهش یابد. موضوعی که اگر در نیمه دوم 2017 نیز ادامه یابد می‌تواند شتاب بیشتری به رشد قیمت‌ها دهد. البته نباید از امکان بازگشت تولیدکنندگان شیل به بازار پس از رشد قیمت‌ها و همچنین افزایش احتمالی تولیدات نیجریه و لیبی در صورت کاهش درگیری‌های داخلی غافل شد.