محسن جلال‌پور/ رییس پیشین اتاق بازرگانی ایران

همه چیز آن طور که ما می‌بینیم و می‌شنویم ساده نیست.پشت بعضی پدیده‌های به ظاهر ساده اصولی قرص و محکم وجود دارد.اصولی که اگر نباشند،قطعا دنیای بدتری خواهیم داشت. فرقی نمی‌کند تاجری یزدی باشی یا حسابداری کرمانی یا حتی اقتصاددانی اهل پنسیلوانیا،مهم اصول و ارزش‌هایی است که به آن پایبند هستی.همین اصول و ارزش‌ها هستند که شخصیت تو را شکل داده‌اند.

چند ماه گذشته را باید کابوسی طولانی برای دولت روحانی دانست؛ دولتی که یکی از بزرگ‌ترین افتخارات خود را کاهش تورم به سطح زیر ۱۰ درصد می‌دانست و امیدوار بود بتواند در دوره جدید نیز این روند را ادامه دهد، اما سیل عظیم نقدینگی در نهایت با جرقه ترامپ به بازارهای مختلف سرازیر شد و هر کدام را یکی پس از دیگری درهم کوبید تا نشان دهد اقتصاد شوخی‌بردار نیست.

پویا ناظران؛ اقتصاددان

تابستان سال گذشته نشانه‌های بحرانی شدن اقتصاد دیده می‌شد. ابرچالش‌هایی شکل گرفته بودند و جامعه اقتصاددانان در حال بحث پیرامون آن‌ها بود. اقتصاددانان نگران زمانی بودند که این ابرچالش‌ها به هم برسند و شرایط را بحرانی کنند. اواخر سال گذشته این اتفاق افتاد. امروز دیگر در یک بحران صرفا اقتصادی نیستیم. بحرانی که از اقتصاد شروع شده بود، در حال درنوردیدن وجوه اجتماعی و سیاسی کشور است.

در سال‌های ابتدای دهه ۹۰ رشد اقتصادی تحت تاثیر مدیریت اقتصادی دولت نهم و دهم و تحریم‌های آمریکا به منفی 6.8 درصد رسید که برای اقتصاد ایران تبعات جبران ناپذیری داشت. پس از استقرار دولت روحانی رشد اقتصادی تاکنون روند مثبتی داشت و اقتصاد ایران توانست در سال ۹۵ رشد اقتصادی 12.5 درصدی را نیز تجربه کند که 9.8 درصد آن سهم نفت بود.

این در حالی است که سال ۱۳۹۴ قیمت نفت در بازارهای جهانی افت شدیدی را تجربه کرد و وابستگی اقتصاد ایران به درآمد‌های نفتی باعث شد جبران رشد منفی در دوره قبل، با وقفه زمانی همراه شود.

سال ۱۳۹۷ از بهارش پیداست که سال متفاوتی است و نااطمینانی‌ها در بازار ارز و طلا نشان از نوسان‌های اقتصادی دارد. کارشناسان اقتصادی تهدید‌ها را بیش از فرصت‌ها در سال جاری می‌دانند و معتقدند با کنار گذاشتن تهدیدات است که فرصت‌ها جلوه می‌کنند.

در حوزه سیاست خارجی مهم‌ترین توافقی که اقتصاد ایران وابستگی بالایی به آن دارد، در خطر است و آمریکایی‌ها سخنان ضد و نقیضی درخصوص خروج از برجام می‌گویند. در داخل نیز صندوق‌های بازنشستگی شرایط خوبی ندارند و بسیاری از استان‌های کشور دچار خشکسالی شدیدی شده‌اند.

چرا چالش‌های اصلی اقتصادی ایران در دهه‌های گذشته، حل نشده و تنها شکل ظاهری آن تغییر یافته است؟ در حوزه سیاست‌های پولی، مساله تورم هنوز به‌عنوان یک مساله مبهم وجود دارد. در حوزه سیاست ارزی، انرژی و منابع بسیاری صرف کنترل نوسانات مقطعی می‌شود. در حوزه سیاست‌های مالی، فقدان یک قاعده مالی مشخص، باعث سلطه این سیاست‌ها بر بخش پولی شده است.