دنیای بورس: صندوق‌های طلا در بورس یکی از محبوب‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری برای افرادی هستند که می‌خواهند بدون دردسرهای خرید و نگهداری طلایفیزیکی، از نوسانات قیمت طلا سود ببرند. این صندوق‌ها عمدتاً دارایی خود را به شکل «گواهی سکه» یا «شمش طلا» نگهداری می‌کنند و ارزش هر واحد آنها مستقیماً با قیمت روز طلا و نرخ ارز تغییر می‌کند.
سرمایه‌گذاران می‌توانند همانند خرید و فروش سهام، واحدهای صندوق را در هر لحظه معامله کنند؛ بنابراین نقدشوندگی بالایی دارند. علاوه بر این، ریسک‌هایی بسیار کمتری از بازار فیزیکی دارند.
این روزها که معاملات طلا بسیار سودآور است و مورد توجه مردم و سرمایه‌گذاران قرار دارد، صندوق‌های طلا هم محبوبیت دوچندانی پیدا کرده‌اند.
در گفت و گو با احسان مرادی، فعال و کارشناس بازار طلا و سرمایه مزایا و شرایط صندوق‌های طلا را بررسی کردیم.
احسان مرادی با اشاره به ریسک‌های نگهداری طلای فیزیکی در سال‌های اخیر گفت: نگهداری طلا در منازل با مخاطرات امنیتی، ریسک سرقت و چالش‌های مالیاتی همراه شده است.
به گفته او، با توجه به اینکه بازده سالانه طلا معمولاً بیش از ۳۰ درصد نبوده، پرداخت مالیات‌های جدید می‌تواند بخش قابل توجهی از سود سرمایه‌گذار را از بین ببرد.
مرادی افزود: از حدود هشت سال گذشته صندوق‌های طلا در قالب ETF وارد بازار سرمایه شدند و امکان خرید و فروش آنلاین بدون نیاز به صدور و ابطال سنتی را فراهم کردند.
او همچنین اشاره کرد در یک سال اخیر ابزارهایی خارج از بازار سرمایه نیز ایجاد شده که ادعا می‌کنند طلا را به صورت فیزیکی و یک‌به‌یک برای مشتری خریداری می‌کنند.
او تأکید کرد در صندوق‌های طلا، گواهی با نام برای مشتری صادر می شود و شرکت سپرده گذاری مرکزی هم سابقه معاملات و هم میزان دارایی را نگه داری می‌کند، در نتیجه ریسک طلای فیزیکی را پوشش می‌دهد و مفقودی و سرقت عملاً صفر است.
احسان مرادی یکی از موانع بزرگ توسعه صندوق‌های طلا را نبود حس مالکیت فیزیکی دانست.
او توضیح داد: سرمایه‌گذاران سنتی زمانی که مبلغی پرداخت می‌کنند انتظار دارند بدانند دقیقاً چند گرم طلا در اختیار دارند. اما در صندوق‌ها هنوز مفهوم ملموسی از «معادل فیزیکی دارایی» برای سرمایه‌گذار ایجاد نشده است. این موضوع باید در طراحی ابزارها و اطلاع‌رسانی‌ها تقویت شود.
مرادی گفت: تعداد صندوق‌های طلا در ایران از دو تا چهار صندوق اولیه به حدود ۲۴ تا ۲۵ صندوق رسیده و این افزایش امکان ایجاد تمایز میان محصولات را فراهم کرده است.
اکنون صندوق‌ها می‌توانند در شرایطی مانند صف خرید یا صف فروش، استراتژی‌های متفاوتی برای پاسخ‌گویی به تقاضا ارائه دهند؛ برای نمونه، اعلام کنند که در یک روز توانایی پوشش ۵۰ درصد سفارش‌های خرید یا فروش را دارند. این موضوع به صندوق‌ها اجازه می‌دهد ویژگی‌های اختصاصی و رقابتی خود را تعریف کنند.
احسان مرادی مفهوم سرمایه‌گذاری «یک‌به‌یک» در صندوق های طلا را اینگونه توضیح داد: سرمایه‌گذار، ریال خود را به صندوق منتقل می‌کند و مدیر صندوق بر اساس اصول مصوب کمیته سرمایه‌گذاری، متولی و حسابرس، موظف است در کوتاه‌ترین زمان ـ گاه کمتر از نیم ساعت ـ دارایی ریالی را به «گواهی سکه» یا «گواهی شمش طلا» تبدیل کند. صندوق‌ها تلاش می‌کنند هیچ‌گونه ریسکی از نوسانات قیمت طلا را نپذیرند و عملیات خرید به روز بعد موکول نشود. به محض انجام خرید، خزانه صندوق گواهی طلا را صادر کرده و دقیقاً معادل طلای فیزیکی برای سرمایه‌گذار کنار گذاشته می‌شود.
این کارشناس افزود سرمایه‌گذار این اختیار را دارد که اگر پیش‌بینی می‌کند قیمت طلا کاهش می‌یابد، میزان سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهد.
او تأکید کرد: مدیران صندوق‌ها ترجیح نمی‌دهند وجه ریالی در صندوق باقی بماند؛ زیرا در اقتصاد پرتلاطم امروز، نگه‌داشتن ریال ریسک بیشتری دارد. او ضمن موافقت با تشکیل بازار آتی طلا، درباره مزایای آن گفت: بازار آتی کمک می‌کند که چشم انداز آینده بازار قابل پیش بینی شود و این به کارشناسان کمک می کند یک برآیند مناسبی از آینده قیمت کالا داشته باشند.
البته با وجود اینکه معاملات آتی طلا تعطیل شده اما معاملات آتی در برخی صندوق های طلا فعال است و اگر کسی مایل باشد می تواند به راحتی وارد معامله شود.
مرادی در پایان با بیان اینکه بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت در این حوزه دارد، توصیه کرد: بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری در طلا، صندوق‌های طلا هستند. این ابزارها مانند هر محصول مالی دیگر بی‌نقص نیستند اما با تلاش مستمر در حال بهبودند.
ریسک صندوق‌های طلا بسیار کمتر از طلای فیزیکی است
یک کارشناس بازار طلا معتقد است بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری در طلا، صندوق‌های طلا هستند. به گفته او صندوق‌ها، ریسک طلای فیزیکی را پوشش می‌دهند و مفقودی و سرقت عملاً صفر است.
