دنیای بورس: سیدرضا شهرستانی با اشاره به راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی برای شش محصول جدید، با تاکید بر آثار مثبت این شیوه معاملاتی گفت: اجرای معاملات مبتنی بر گواهی سپرده می‌تواند شفافیت بیشتری در بازار ایجاد کند و به کشف قیمت واقعی بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا بینجامد. این روش مانع از اعمال قیمت‌گذاری دستوری می‌شود و یکی از مهم‌ترین مزیت‌های آن، ایجاد سازوکاری منصفانه‌تر برای تعیین قیمت‌ها در بازار سرمایه است.
وی با اشاره به آثار این اقدام بر تامین مالی تولیدکنندگان اظهار کرد: استفاده از گواهی سپرده کالا می‌تواند به‌ویژه در صنایع دارای گردش سریع بازار، مانند روی، مس و میلگرد، امکان ایجاد نقدینگی کوتاه‌مدت را برای تولیدکنندگان فراهم کند. کالاهای استاندارد و روتین صنعتی برای ورود به این سیستم مناسب‌ترند، اما در حوزه خودرو به‌دلیل تفاوت آپشن‌ها و تنوع محصول، اجرای این روش پیچیدگی بیشتری دارد.
عضو هئیت‌مدیره انجمن فولاد آلیاژی با بیان اینکه گواهی سپرده موجب افزایش نقدشوندگی می‌شود، گفت: قابلیت انجام معاملات ثانویه و عدم نیاز به جابه‌جایی فیزیکی کالا باعث کاهش هزینه مبادله و افزایش سرعت نقدشوندگی خواهد شد. حتی سرمایه‌گذاران غیرمرتبط با تولید نیز می‌توانند از این بستر استفاده کنند، زیرا دارایی خریداری‌شده در انبارهای استاندارد نگهداری شده و امکان نقل‌وانتقال ساده آن میان خریداران وجود دارد.
شهرستانی با اشاره به ظرفیت این شیوه برای توسعه ابزارهای مالی جدید تصریح کرد: ایجاد امکان معاملات مبتنی بر قراردادهای آتی، در صورت فراهم‌شدن الزامات قانونی، می‌تواند دامنه مدیریت ریسک را گسترده‌تر کند؛ هرچند برخی ملاحظات فقهی در این زمینه مطرح است. تصمیم در این خصوص بر عهده نهادهای سیاست‌گذار است، اما تجربه جهانی نشان می‌دهد که چنین ابزارهایی کارکرد اقتصادی قابل‌توجهی دارند.
وی با تاکید بر اهمیت استانداردسازی گفت: استقرار نظام انبارداری بورسی، با رعایت استانداردهای کیفی و کمی، زمینه افزایش اعتماد عمومی را فراهم می‌کند. نظارت دقیق بورس کالا بر کیفیت محصولات باعث می‌شود خریداران از استاندارد بودن کالای مورد معامله اطمینان داشته باشند و همین امر موجب تمایل بیشتر فعالان به مشارکت در این بازار خواهد شد.
عضو هئیت‌مدیره انجمن فولاد آلیاژی در ادامه یکی از نگرانی‌ها را کمبود زیرساخت‌های فیزیکی و لجستیکی دانست و گفت: برای توسعه این شیوه معاملاتی، ایجاد انبارهای استاندارد در مناطق اصلی تولید مانند اصفهان، زنجان و کرمان ضروری است. نبود امکانات حمل‌ونقل مناسب و مراکز کنترل کیفیت می‌تواند روند اجرا را مختل کند و برای موفقیت طرح، باید پیش از گسترش آن، زنجیره کامل زیرساختی ایجاد شود.
شهرستانی افزود: احتمال بروز سفته‌بازی و نوسان‌گیری شدید قیمت‌ها از دیگر نگرانی‌هاست و این موضوع مستلزم نظارت دقیق و مداوم نهادهای ناظر است تا سودجویان نتوانند از فضای بازار سوءاستفاده کنند. همچنین پیچیدگی مقررات و کمبود آگاهی فعالان بازار، لزوم آموزش و فرهنگ‌سازی را دوچندان می‌کند تا تولیدکنندگان و تجار با مقررات، اصول مالیاتی و قواعد معاملات آشنا شوند.
وی با اشاره به چالش قیمت‌گذاری برخی کالاها بیان کرد: تعیین قیمت برای محصولاتی مانند فولاد یا مس به‌دلیل استاندارد مشخص، آسان‌تر است؛ اما کالاهایی مانند خودرو که دارای تنوع بالا هستند، برای این سازوکار مناسب نیستند. ورود خودرو به این سیستم می‌تواند باعث ابهام و ناهماهنگی در تعیین قیمت شود و بهتر است از دامنه کالاهای مشمول کنار گذاشته شود.
عضو هئیت‌مدیره انجمن فولاد آلیاژی در پایان با جمع‌بندی دیدگاه‌های خود گفت: اصل اجرای این طرح مثبت و قابل‌دفاع است اما موفقیت آن به رعایت الزامات زیرساختی، آموزشی و نظارتی بستگی دارد. بنابراین لازم است پیش از آغاز گسترده طرح، چند ماه آموزش، تهیه فیلم‌های آموزشی و تدوین مقررات شفاف انجام و زیرساخت‌های لازم در حوزه انبارداری و حمل‌ونقل ایجاد شده تا این مدل معاملاتی بتواند به‌صورت موفق و پایدار اجرا شود.