واکاوی تجربه جنگ ۱۲ روزه در بورس؛ از شوک اولیه تا بازگشت اعتماد

به گزارش دنیای بورس به نقل از سنا،  پنل بازار سرمایه و تجربه جنگ ۱۲ روزه امروز چهارشنبه ۲۱ آبان در دومین روز از نمایشگاه کیش اینوکس ۲۰۲۵ برگزار شد.
این پنل با حضور سعید اسلامی بیدگلی، رئیس هیات‌مدیره گروه خدمات بازار سرمایه آرمان آتی،کردبچه، عضو شورای عالی بورس، رامین ربیعی مدیرعامل گروه مالی فیروزه، جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و حمید قنبری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه برگزار شد.
واکاوی تبعات جنگ ۱۲ روزه
سعید اسلامی بیدگلی، رئیس هیات‌مدیره گروه خدمات بازار سرمایه آرمان آتی، در پنل بازار سرمایه و تجربه جنگ ۱۲ روزه در واکاوی تبعات این‌جنگ تحمیلی گفت: شبیه‌ترین تجربه بازارهای سرمایه به جنگ تحمیلی به ایران، تجربه جنگ اوکراین و روسیه بوده‌است.
او علاوه بر تاثیر جنگ‌ها بر بازارسرمایه، به برخی دیگر از عوامل مؤثر بر بازارهای مالی مانند اپیدمی کرونا پرداخت.
اسلامی بیدگلی گفت: در دوره‌های بحرانی مانند جنگ‌ها و همه‌گیری‌ها، سیاست‌های نوینی از ادغام بورس‌ها تا تغییر در ریزساختارها در بازارهای سرمایه اجرا می‌شود.
او تلاش برای صیانت از دارایی سرمایه‌گذاران با بستن بازار، حفظ نقدشوندگی سرمایه‌گذاران با بازکردن صندوق‌های درآمد ثابت و حمایت از بازار توسط صندوق‌های حمایتی، زمینه‌سازی ایجاد تعادل در بازار با تداوم حمایت‌ها، ایجاد تثبیت در تعادل بازار و ایجاد رونق در بازار را پنج مرحله مسیر حرکت بازار در دوره جنگ و پساجنگ از نگاه سیاست‌گذار بازارسرمایه تعریف کرد.
تجربه جنگ ۱۲ روزه در بازار سرمایه
در ادامه این پنل حمید کردبچه، عضو شورای عالی بورس گفت: تجربه‌ای که در بازار سرمایه کشور ما در جنگ ۱۲ روزه رخ داد، کاملاً از جنگ‌های دیگر مانند اوکراین و روسیه متفاوت و شبیه اتفاق تجربه‌شده در انگلستان در جنگ جهانی بود.
او تصمیم تعطیلی بورس پس از وقوع جنگ ۱۲ روزه را کاملا درست دانست و افزود: در دنیا هم چنین تجربه‌ای وجود دارد.
کردبچه با بیان اینکه بورس مهم‌ترین بستر برای تولید انتظارات است، گفت: بعضی‌ها می‌گویند اساساً لازم نبود در جنگ در بازار دخالت کنیم و می‌بایست اجازه داده می‌شد مکانیزم بازار خودش اقدام کند، شاید بازار سریع‌تر به تعادل می‌رسید. اما با این شرایط جنگ و اتفاق عظیمی که در جنگ افتاد، انتظاراتی که در جامعه شکل گرفته بود با مدیریت درست، ظرف ۳ تا ۴ روز فقط حدود ۱۲ روز کاهش داشتیم. به نظر می‌رسد سیاست‌های سازمان بورس و شورای‌عالی بورس موفق بود.
او اضافه کرد: من به شخصه شاهد بودم سازمان بورس تا دیروقت در ایام جنگ با نهادها، ناشران، بانک مرکزی و... جلسه برگزار می‌کردند و فهرست بلندبالایی از سیاست‌ها در این جلسات پیشنهاد و مطرح شده بود اما موضوع مهم این بود که سازمان بورس وحشت و هیجان در بازار را با تعطیلی و بازگشایی مرحله‌ای بازار کنترل کرد.
به گفته کردبچه در مرحله بعد سعی شد نقدشوندگی در بازار با ایجاد محدودیت‌هایی چون فروش حقوقی‌ها حفظ شود.
او با بیان اینکه بانک مرکزی در حمایت قابل توجهی از بازار سرمایه داشت و به تعادل بازار کمک کرد، گفت:مجموعا تجربه مدیریتی بازار پس از جنگ اگر مستند شود، برای آینده می‌تواند درس‌هایی داشته باشد.
شوک جنگ ۱۲ روزه
رامین ربیعی مدیرعامل گروه مالی فیروزه، در پنل بازار سرمایه و تجربه جنگ ۱۲ روزه، این جنگ را شوک و اتفاق آخرالزمانی خواند و گفت: این درحالی است که مذاکرات خوشبینانه‌ای در فضای سیاسی وجود داشت. 
او تاکید کرد:تصمیم به بسته ماندن صندوق‌های درآمد ثابت ممکن بود بازار کالاهایی اساسی و دارو را دچار مشکل کند.
ربیعی با بیان اینکه بازار سرمایه ایران نسبت به کشورهای در حال توسعه یافته، توسعه یافته و پیشرفته است، گفت: بازار سرمایه ایران یکی از متنوع‌ترین ابزارها را دارد. برخی این نکات را نمی‌دانند چراکه ما یک جزیره دورافتاده بودیم. 
ربیعی میزان نقدینگی صندوق‌های طلا در ایران را ۳ میلیارد دلار و صندوق‌های درآمد ثابت را ۱۰ میلیارد دلار ذکر کرد.
او گفت: در روز اول بعد از بازگشایی، ۲۲ همت از ترس و وحشت ناشی از بسته شدن از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شد. روز دوم هم خروج پول داشتیم اما در روز سوم پس از بازگشایی و هفته دوم جنگ صدور داشتیم و این نشانه بازگشت اعتماد است.
ربیعی صندوق طلا را تنها ابزار هدجینگ در بازار ایران دانست.
قانون جدید تأمین زیرساخت‌ها
جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، نیز در ادامه با اشاره به تصویب قانون جدید تأمین زیرساخت‌ها گفت:  طرح اولیه این قانون توسط وزارت اقتصاد در دولت دوازدهم تدوین شد و در دو تا سه سال بررسی کارشناسی در کمیسیون، به قانون تبدیل شد.
او با بیان اینکه در این قانون ظرفیت‌های جدیدی با در نظر گرفتن ریسک‌ها طراحی شده است، افزود: یکی از محورهای مهم، امکان سپرده‌گذاری ارزی است که می‌تواند زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی را فراهم کند. اگر مردم از طریق خرید سپرده‌گذاری ارزی منابع خود را وارد سیستم بانکی کنند، بخش قابل توجهی از مشکلات واحدهای تولیدی رفع خواهد شد.
قادری هم‌چنین از پیش‌بینی کارت‌های ارزی و ریالی برای بازرگانان خارجی خبر داد و گفت: پیش از این تضامین بانکی تنها محدود به واحدهای تجاری داخلی بود، اما در قانون جدید این محدودیت برطرف شده است.
او بیان کرد: برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی ساختار تازه‌ای ایجاد کرده‌ایم و موضوعاتی هم‌چون پیش‌فروش و تهاتر به عنوان روش‌های قانونی تأمین مالی در قانون جدید لحاظ شده است.
به گفته قادری، در این قانون قدرت مانور رگولاتور بازار سرمایه نیز افزایش یافته و موضوعاتی مانند رشد ناکافی تولید برق که برای شرکت‌های بورسی اهمیت دارد، در قالب برنامه‌های توسعه تأمین مالی پیگیری خواهد شد.
او هدف نهایی قانون تأمین زیرساخت‌ها را رفع موانع سرمایه‌گذاری، حمایت از تولید داخلی و ایجاد ثبات و شفافیت در فضای اقتصادی کشور برشمرد.
بدون اصلاحات اقتصادی داخلی، هیچ جعبه‌ابزار دیپلماتیک یا نظامی پاسخ‌گو نخواهد بود
حمید قنبری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، نیز در ادامه با اشاره به ضرورت هم‌افزایی در سیاست‌گذاری کلان کشور گفت:  برای مقابله با چالش‌ها، باید پشتوانه‌ای واقعی داشته باشیم. حتی با تکیه صرف بر نیروی نظامی نمی‌توان مسائل را حل کرد. اگر هر ابزار را جداگانه ببینیم — چه نظامی و چه دیپلماتیک — هیچ‌کدام به تنهایی قادر به رفع نگرانی‌ها نیستند؛ اما اگر توان همه این ابزارها را در کنار هم قرار دهیم، می‌توانیم نگرانی‌ها را کاهش داده و حداقل به سطح قابل‌مدیریتی برسانیم.
او افزود: ما یک‌بار فرصت استفاده از این فضا را داشتیم، اما در حوزه اقتصادی از آن بهره کافی نبردیم. در حالی که فضای دیپلماتیک باز شده بود، اصلاحات اقتصادی لازم را در داخل انجام ندادیم. نتیجه این شد که وقتی پنجره فرصت بسته شد، توان تاب‌آوری لازم را نداشتیم.
قنبری در عین حال توضیح داد: در سال‌های ۹۵ تا ۹۷ فشارها به‌صورت فشرده جمع شده بود. ما در آن مقطع نفت فروختیم و منابع را برداشت کردیم، اما اصلاحات ساختاری انجام نشد. دقیقاً در همان زمان که فضای سیاسی تغییر کرد و دولت ترامپ تحریم‌ها را بازگرداند، اوج فشار اقتصادی هم‌زمان با تغییرات سیاسی رقم خورد.
به گفته او، تجربه گذشته نشان داد که اتکا به یک ابزار خاص کافی نیست. تنها با ترکیب هوشمندانه ظرفیت‌های اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و مدیریتی می‌توان تاب‌آوری کشور را افزایش داد و از فرصت‌های آینده به شکلی پایدار بهره‌مند شد.