به گزارش دنیای بورس به نقل از سنا، با آغاز اجرای مرحله «معاملات پایانی» (TAL) در بورس تهران، یکی از طرح‌های راهبردی بازار سرمایه وارد فاز عملیاتی شد. این مرحله با هدف افزایش نقدشوندگی و امکان انجام معامله با قیمت پایانی معاملات طراحی شده است. در همین زمینه، محمدرضا شاه‌نظری، معاون نظارت بر بازار بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگویی به تشریح ابعاد اجرایی و نظارتی این مرحله جدید پرداخت و از تمهیدات لازم برای صیانت از حقوق سهامداران و اطمینان از انجام معاملات در فضایی منصفانه و شفاف خبر داد.
مرحله معاملات پایانی یا TAL دقیقاً چیست و چه اهمیتی برای بازار سرمایه دارد؟
مرحله معامله در قیمت پایانی یا همان TAL، فرصتی راهبردی و مفید برای فعالان بازار سرمایه فراهم می‌کند. هم‌چون تجارب جهانی بورس‌های کشورهای مختلف، مهم‌ترین مزیت این مرحله آن است که معامله‌گران می‌توانند پس از پایان جلسه معاملات عادی و تعیین قیمت پایانی رسمی، در بازه زمانی مشخصی هم‌چنان سفارش‌های خود را ثبت و اجرا کنند؛ با این تفاوت که در این مرحله، سفارش‌گذاری و معامله صرفاً با قیمت پایانی انجام می‌شود.
این موضوع مزایای متعددی دارد؛ از جمله کاهش ریسک نوسانات لحظه‌ای قیمت، افزایش نقدشوندگی بازار به‌واسطه اضافه شدن ۱۵ دقیقه به زمان معاملات، و ایجاد امکان معامله در قیمت مشخص برای سرمایه‌گذاران خرد و سهامداران نهادی.
از منظر نظارتی، چه تمهیداتی برای جلوگیری از تخلفات احتمالی در این مرحله در نظر گرفته شده است؟
با توجه به ماهیت جدید این مرحله، تمهیدات لازم از حیث نظارتی نیز اندیشیده شده است. تمامی سفارشات و معاملات بازار عادی رصد می‌شود تا از بروز تخلف‌هایی که ممکن است موجب جهت‌دهی به قیمت پایانی یا تأثیرگذاری بر معاملات مرحله پایانی شود، جلوگیری شود. هم‌چنین در خودِ مرحله معاملات پایانی نیز بررسی‌های نظارتی به‌صورت کامل ادامه دارد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، اقدامات لازم برای حفاظت از حقوق سهامداران انجام خواهد شد.
از نظر فنی، ساختار این مرحله چگونه است و چه تفاوتی با مرحله عادی معاملات دارد؟
از آنجا که مرحله پایانی در ادامه مرحله حراج پیوسته قبلی است و شامل پیش‌گشایش نیست، سفارش‌های واردشده به سامانه در هر لحظه امکان معامله دارند. این ویژگی به‌خودی‌خود به کاهش ناهنجاری‌های احتمالی مانند ورود سفارش‌های بدون پشتوانه یا جهت‌دهی به بازار کمک می‌کند.
در صورت بروز توقف نماد یا عدم تأیید معاملات در بازار عادی، وضعیت مرحله پایانی چگونه خواهد بود؟
در صورتی که نماد در بازار عادی، پیش از مرحله پایانی یا در میانه آن، به دلایل نظارتی، عملیاتی یا انتشار اطلاعیه در سامانه کدال متوقف شود، نماد مربوطه در مرحله پایانی نیز متوقف می‌شود. به همین شکل، اگر تمام معاملات نماد در بازار عادی با عدم تأیید همراه باشد، مرحله پایانی اجرا نخواهد شد یا در صورت اجرا، به دلیل اینکه قیمت پایانی مربوط به بازار عادی مبنای این مرحله است، معاملات مرحله پایانی نیز با عدم تأیید همراه خواهد شد. البته سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که معاملات مرحله پایانی با قیمت پایانی نماد در ساعت ۱۲:۳۰ انجام می‌شود و اگر به دلایل نظارتی، قیمت پایانی نماد پس از ساعت ۱۲:۳۰ تغییر نماید، معاملات مرحله پایانی بر اساس همان قیمت پایانی ساعت ۱۲:۳۰ خواهد بود. هم‌چنین نمادهایی که در حداکثر یا حداقل دامنه مجاز روزانه معامله می‌شوند، طبق رویه معینی مجاز به معامله در این مرحله خواهند بود.
در مجموع، اجرای این مرحله چه تأثیری بر شفافیت و انصاف بازار دارد؟
با رعایت ملاحظات نظارتی ذکرشده، می‌توان اطمینان معقولی داشت که مرحله معاملات پایانی با رعایت اصول انصاف و شفافیت انجام می‌شود. این مرحله فرصت مناسبی است برای کسانی که می‌خواهند به‌دور از نوسانات روزانه و بر مبنای قیمت پایانی شکل‌گرفته از کل معاملات روز، معامله کنند و از مزایای این سازوکار جدید بهره‌مند شوند.
معاون نظارت بر بازار بورس تهران:
تضمین حقوق سهامداران در اجرای مرحله TAL بورس تهران
با آغاز اجرای مرحله «معاملات پایانی» (TAL) در بورس تهران، یکی از طرح‌های راهبردی بازار سرمایه وارد فاز عملیاتی شد. معاون نظارت بر بازار بورس تهران از تمهیدات ویژه برای صیانت از حقوق سهامداران و تضمین انجام معاملات در فضایی منصفانه و شفاف خبر داد.
