به گزارش دنیای بورس به نقل از دنیای اقتصاد، بورس تهران در دومین روز معاملاتی هفته بعد از رشد ۲۰ هزار واحدی شاخص کل در روز شنبه، در روز یکشنبه با افت بیش از ۷۰ هزار واحدی همراه بود که یک رقم قابل‌توجه محسوب می‌شود. همچنین شاخص هموزن نیز با کاهش بیش از ۱۴هزار واحد همراه شد.
برخی از فعالان و کارشناسان این اصلاح را بخشی از طبیعت بازار می‌دانند و اصلاح را محتمل می‌دیدند و بخشی دیگر نیز به دلیل افت قابل‌توجه شاخص نسبت به روزهای گذشته، نسبت به علت آن نگرانی دارند. در گفت‌وگو با کارشناسان بازار سرمایه، متغیرهای اثرگذار خارجی و داخلی بر بازار سهام بررسی شد.
سه محرک داخلی بورس تهران
پیام الیاس‌کردی، کارشناس بازار سرمایه، به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: برای بررسی شرایط بازار سهام بهتر است تحلیل را به دو بخش عوامل داخلی اثرگذار و متغیرهای خارجی موثر تقسیم کنیم. در بخش داخلی، سه مولفه مهم این روزهای بازار سرمایه باید مورد توجه قرار گیرد. نخست موضوع نرخ ارز است. باید یادآوری کرد که بورس ایران یک بازار کامودیتی‌محور محسوب می‌شود و فروش شرکت‌ها، چه صادراتی و چه داخلی، عمدتا بر مبنای دلار انجام می‌شود. بنابراین هرگونه افزایش نرخ ارز می‌تواند مستقیما باعث رشد درآمد شرکت‌ها و در نهایت افزایش قیمت سهام آنها شود. در این میان، تغییرات ایجادشده در بازار ارز رسمی و انتقال تدریجی شرکت‌ها و کالاها از تالار اول به تالار دوم اهمیت ویژه‌ای دارد. اکنون نرخ ارز در تالار اول حدود ۷۱ هزار تومان و در تالار دوم نزدیک به ۹۷ هزار تومان است. سرعت افزایش تعداد شرکت‌ها و اقلامی که به تالار دوم منتقل می‌شوند، بالاتر رفته و همین موضوع انتظارات تورمی و رشد بازار سهام را تقویت کرده است. از سوی دیگر، برخی تکذیب‌ها درباره تداوم این روند منتشر می‌شود که می‌تواند موجب افت‌های مقطعی بازار شود.
در نتیجه، حال و آینده بازار سهام تا حد زیادی به تعیین تکلیف این مساله وابسته شده است.وی به دومین عامل اثرگذار اشاره کرد: دومین عامل، موضوع نرخ خوراک پتروشیمی‌ها است. همان‌طور که می‌دانید، نرخ خوراک طی ماه‌های اخیر، یعنی در فاصله شش‌ماهه منتهی به شهریور، از محدوده 7 هزار و 700 تومان به حدود 5 هزار و 500 تومان کاهش یافته و تقریبا افتی در حدود ۲۲۰۰ تومان را تجربه کرده است. هرچند نرخ فعلی خوراک نسبت به برخی قیمت‌های اعلام‌شده در گذشته پایین‌تر است، اما همچنان باید در نظر داشت که قیمت گاز تحت تاثیر شاخص‌های بین‌المللی قرار دارد. اگرچه با حذف احتمالی برخی هاب‌های اروپایی قیمت‌ها منطقی‌تر شده است، اما باقی‌ماندن هاب‌های آمریکایی و کانادایی می‌تواند همچنان در تعیین نرخ نقش داشته باشد. نکته مهم این است که هر تصمیم دولت برای جبران کسری بودجه از طریق افزایش نرخ خوراک، می‌تواند فشار قابل‌توجهی بر بازار وارد کند و آسیب‌پذیری بورس را افزایش دهد.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: موضوع سوم نرخ بهره است. در شرایط فعلی به نظر می‌رسد تیم اقتصادی دولت و وزیر امور اقتصادی و دارایی، سید‌علی مدنی‌زاده، در یک دوراهی مهم قرار دارند؛ این دو راهی عبارت است از افزایش نرخ بهره یا کاهش آن. از یک‌سو افزایش نرخ بهره می‌تواند به‌زعم طراحان سیاست پولی ابزاری برای مهار تورم باشد و از سوی دیگر کاهش نرخ بهره می‌تواند با تحریک بازارها، به‌ویژه بازار سهام، آثار مثبتی داشته باشد. اینکه تصمیم نهایی چه باشد، قطعا بر روند بورس تاثیر مستقیم خواهد داشت. البته همان‌طور که اشاره شد، عوامل داخلی دیگری نیز وجود دارند، اما سه عامل یادشده در شرایط فعلی اثرگذاری بیشتری دارند.
وی به عوامل خارجی اشاره کرد: میان متغیرهای خارجی، وضعیت ساده‌تر به نظر می‌رسد. هرگونه تشدید تحریم‌ها یا تنش‌های نظامی که بتواند تهدیدی جدی ایجاد کند و سطح ریسک سیستماتیک را بالا ببرد، تاثیری منفی بر بازار سهام خواهد داشت. در مقابل، اگر فضای سیاسی منطقه و روابط بین‌المللی کشور به سمت آرامش حرکت کند و شاهد ازسرگیری مذاکرات در سطوح کارشناسی یا وزرای امور خارجه باشیم، از جمله درباره همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یا در جلسات مهم همچون نشست ۲۶ آبان شورای حکام، این تحولات می‌تواند به بهبود انتظارات و واکنش مثبت بازار منجر شود.
بورس در انتظار شفافیت
محمدرضا بیک‌زاده‌مقدم، کارشناس بازار سرمایه، گفت: شاخص کل بورس با نزدیک شدن به سقف قبلی خود، نتوانست از این سطح عبور کند و همین موضوع باعث افزایش عرضه‌ها در بازار شد. بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح دادند سود فعلی خود را ذخیره کنند و در سمت فروش قرار بگیرند. این رفتار سبب شد فضای بازار به‌سمت احتیاط و نگرانی حرکت کند.
وی افزود: یکی از نگرانی‌های جدی فعالان بازار به نحوه فروش‌ها بازمی‌گردد. طی روزهای اخیر شاهد معاملات تهاجمی همراه با رنج‌های منفی و تشکیل صف‌های فروش سنگین بودیم. همین رفتار فروش باعث مطرح شدن این پرسش شده که آیا مشابه اردیبهشت ۱۴۰۲، بخشنامه یا ابلاغیه پنهانی در حال تاثیرگذاری بر بازار است؟ برخی از فعالان گمان می‌کنند احتمال دارد عده‌ای به اطلاعات نهانی دسترسی داشته باشند و زودتر از بقیه سرمایه‌گذاران اقدام به عرضه سهم کرده باشند.
بیک‌زاده‌مقدم اضافه کرد: نمونه بارز این ابهام در یکی از نمادهای بانکی مشاهده می‌شود. سهام این بانک طی چند روز اخیر، عمدتا از سوی اشخاص حقیقی با فشار فروش بالا و رنج منفی معامله شده و حتی به صف فروش نیز رسیده است. این سوال برای فعالان بازار ایجاد شده که آیا اتفاق خاصی در این بانک رخ داده که برخی زودتر از دیگران از آن مطلع شده‌اند و برای فروش سهم خود پیش‌دستی کرده‌اند؟
وی افزود: با این حال، بررسی شرایط و اخبار موجود می‌تواند تا حدی تصویر روشنی ارائه دهد. از جمله موضوع نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که اگر برای بودجه سال آینده تصویب شود و همچنین در صورت رشد نرخ دلار نیما، می‌تواند بر بهبود شرایط بازار تاثیرگذار باشد. به‌ویژه انتشار خبرهایی درباره انتقال ارز زنجیره فولاد به «تالار دوم» که در صورت تحقق، احتمالا بخشی از فشار فروش موجود را کاهش داده و بازار را به سمت تعادل هدایت کند. با وجود این نکات مثبت، همچنان مهم‌ترین دغدغه فعالان بازار همان ترس از تکرار اتفاقات اردیبهشت ۱۴۰۲ است؛ اینکه تغییرات ناگهانی در سیاست‌ها و مقررات، از چشم بخش بزرگی از بازار پنهان مانده باشد و تنها برخی افراد زودتر از بقیه به آن دسترسی پیدا کرده باشند. این نگرانی، سایه خود را بر رفتار معامله‌گران گسترانده است.
علت ریزش بورس یکشنبه چه بود؟
بورس تهران پس از رشد ۲۰ هزار واحدی در روز شنبه، در معاملات یکشنبه با سقوط بیش از ۷۰ هزار واحدی مواجه شد. کارشناسان علت این ریزش را ترکیبی از سه عامل داخلی شامل نوسان نرخ ارز، ابهام در نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و سردرگمی در سیاست نرخ بهره می‌دانند. در کنار این عوامل، نگرانی از تصمیمات پنهان و سیگنال‌های متناقض سیاسی نیز فضای احتیاط را در بازار تقویت کرده است.
