به گزارش «دنیای بورس»، روزنامه ایران در گزارشی نوشت: در حالی که وزیر نفت کشورمان از زمان بازگشت تحریم‌های امریکا دیپلماسی سکوت را پیش گرفته و هیچ آماری درخصوص میزان صادرات نفت به صورت رسمی اعلام نمی‌شود؛ در روزهای اخیر رسانه‌های بین‌المللی با استناد به گزارش منابع ثانویه –از آمار گمرک تا ردیابی نفتکش‌ها- مدعی شده‌اند که ایران به بالاترین سطح صادراتی نفت از زمان آغاز به کار «فشار حداکثری» ایالات متحده دست یافته است؛ رقمی در حدود 1.2 میلیون بشکه تا 1.5 میلیون بشکه در روز.
برخی از منابع خبری معتقدند که رسانه‌ها در حال اعلام این ارقام برای بازگشت فشارها و کنترل‌های شدیدتر روی صادرات نفت ایران هستند. اما در میان ارقام اعلامی می‌توان به افزایش تمایل کشورها به خرید نفت ایران و شکسته شدن ترامپ هراسی شرکت‌های نفتی جهان نسبت به نفت ایران پی برد.
در این زمینه، روزنامه وال استریت ژورنال می‌نویسد: «ایران در ماه‌های اخیر تأثیر تحریم‌های ایالات متحده را کمرنگ کرده و نفت بیشتری را به چین و سایر کشورها صادر کرده است. این صادرات بیشتر، سبب گشایش روزنه‌های امیدی برای اقتصاد این کشور شده که به نوعی کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ علیه تهران را تضعیف می‌کند.»
این روزنامه از دشوار بودن اندازه‌گیری میزان فروش نفت ایران با توجه به سیاست سکوت وزارت نفت می‌نویسد و اعلام می‌کند که این گزارش بر اساس آمارهای اندازه گیری شده توسط چندین شرکت که تجارت جهانی نفت را رصد می‌کنند، تنظیم شده است. به گفته نویسنده این گزارش، شرکت‌ها می‌گویند میزان حمل و نقل نفت از ایران، نسبت به سطح پایین اوایل امسال تقریباً دو برابر شده است؛ هرچند که هر شرکت یک رقمی را عنوان می‌کند. البته این در حالی است که قبل از تحریم‌های 2018 امریکا علیه ایران صادرات نفت کشور بیش از 2.5 میلیون بشکه در روز بود.
آمار ردیاب‌های حمل و نقل
وال استریت ژورنال در ادامه این گزارش می‌نویسد: تانکر ترکرز که یک شرکت مستقر در امریکاست و از تصاویر ماهواره‌ای برای پیگیری تحویل‌ها استفاده می‌کند، تخمین زده است که صادرات نفت خام ایران در پاییز به 1.2 میلیون بشکه در روز رسیده است، در حالی که در فوریه (بهمن- اسفند 1398) حدود 481 هزار بشکه در روز بود.
در همین حال، شرکت بین‌المللی انرژی SVB در واشنگتن اعلام کرده که ایران 585 هزار بشکه نفت خام در روز در ماه نوامبر (آذر- آبان 1399) صادر می‌کند، در حالی که در اوایل سال 2020 رقم ثبت شده برای صادرات نفت ایران 230 هزار بشکه در روز بود. طبق اعلام شرکت Petro-Logistics نیز صادرات نفت ایران از 222 هزار بشکه در روز به 447 هزار بشکه در روز افزایش یافته است.
ارقام محافظه‌کارانه‌تر حاکی از آن است که تحریم‌های ایالات متحده باعث بسته شدن بیشتر نفت خام ایران شده است. اما افزایش چشمگیر در سه ردیاب بازار نشان می‌دهد که تهران اخیراً در فروش نفت خود موفق‌تر بوده است. این درحالی است که مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده سال گذشته گفته بود کشورش صادرات صفر نفت از ایران را هدف قرار داده است و پیش از این تلاش کرده بود آن را به زیر یک میلیون بشکه در روز برساند.
مشتریان نفت ایران
بر اساس گزارش این روزنامه، در حال حاضر از بزرگترین مشتری‌های نفت ایران چین است که طبق آمار رسمی تجارت پکن، در ماه اکتبر 62 هزار بشکه در روز از ایران نفت وارد می‌کند، در حالی که در ماه ژوئن این رقم صفر بود. ناظران این صنعت می‌گویند که به احتمال زیاد رقم واقعی بسیار بیشتر بوده و شامل نفت انتقال یافته از طریق سایر کشورهای آسیایی نیز می‌شود.
ضمن آنکه نفتکش‌های ایران فرستنده‌های رادیویی را برای جلوگیری از ردیابی خاموش می‌کنند و اپراتورهای حمل و نقل نفت خام ایران نام کشتی‌های خود را تغییر داده‌اند یا بارنامه‌های جعلی دارند. نفتکش‌ها مسیرهای خطرناکی را هم برای تردد انتخاب می‌کنند.
در ادامه نویسنده این گزارش به صادرات بنزین ایران به ونزوئلا اشاره می‌کند و می‌نویسد: همچنین به گفته ردیاب‌های حمل و نقل و یک مقام نفتی ایران، سوریه واردات نفت از ایران را در سال جاری از سر گرفت.
آیا بایدن با ایران همکاری می‌کند؟
وال استریت ژورنال در ادامه گزارش می‌نویسد: مقامات امریکایی به صفر نشدن صادرات نفت ایران اذعان می‌کنند، اما می‌گویند تحریم‌ها هنوز عواقب اقتصادی زیادی را از جمله کاهش شدید ارزش ریال به دنبال دارد. به طوری که از سال 2018 تاکنون ارزش ریال 85 درصد سقوط کرده و تورم بالای 30 درصد بر اقتصاد ایران حاکم شده است.
پمپئو از کاهش 70 میلیارد دلار درآمد نفتی ایران به خاطر تحریم‌ها از ماه مه 2018 می‌گوید و اینکه کاهش فشار بر تهران اقدامی خطرناک است. اما انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری جدید امریکا و احتمال تغییر موضع او نسبت به ایران شرایط را تغییر داده است.
تیم بایدن از احتمال تغییر سیاست‌های امریکا در قبال ایران می‌گویند. از جمله اقدام برای پیوستن به توافق هسته‌ای 2015 با ایران که مشاور امنیت ملی بایدن درباره‌اش گفته است: «دولت آماده است تا به شرایط برجام احترام بگذارد.» اقدامی که احتمالاً نیاز به کاهش تحریم‌های ایالات متحده دارد.
ایران راه کاهش فشار را بلد است
در سال 2018 پس از خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای دوران اوباما با تهران، اکثر خریداران و نفتکش‌ها و بیمه‌ها تجارت با ایران را متوقف کردند.
اما حالا با آغاز شمارش معکوس برای ورود جو بایدن به کاخ سفید شرایط تغییر کرده است و وال استریت ژورنال می‌نویسد: یک مقام مسئول در ایتالیا که قبلاً مشتری اصلی نفت خام ایران بود، می‌گوید که «ایرانیان نیاز به فروش نفت دارند و ما به انرژی نیاز داریم.»
این مقام به وال استریت ژورنال گفته است که «خریدها با لغو تحریم‌ها به سرعت شروع می‌شوند.»
در همین حال، اقتصادهای در حال احیای آسیا از تاجران ایرانی تخفیف‌هایی می‌گیرند و مشاور یک شرکت بزرگ نفتی چینی گفته است که ایران حدود یک دلار به ازای هر بشکه تخفیف داده است. بازرگانان همچنین محصولات جانبی را با قیمت پایین‌تر می‌فروشند و یک تاجر ایرانی به وال استریت ژورنال گفته است که ایران تخفیف 70 دلاری برای هر تن پروپان ارائه می‌دهد و این محموله‌ها 16 درصد ارزان‌تر از عربستان سعودی ارائه می‌شود.
به گفته یکی دیگر از بازرگانان ایرانی، خریداران در چین، هند و کره جنوبی به دنبال خرید نفت خام در ایران هستند و صحبت‌ها در مورد آن شروع شده اما هنوز فروش نهایی انجام نداده است.
در همین حال رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران از دلایل افزایش استقبال خریداران نفت ایران می‌گوید و به «ایران» توضیح می‌دهد: «امیدواری به کاهش شدت تحریم‌ها در نتیجه تغییر سیاست های امریکا در دولت بایدن در شکل‌گیری این روند بی‌تأثیر نبوده است ،اما روش جدید معاملات نفتی ایران با خریداران نیز نقش مهمی داشته است. ایران به دو روش تعهدی و تهاتری فروش نفت به خریداران را شکل داده است و خریداران هم علاقه‌مند به این نوع خرید نفت هستند. این برای ایران نیز اتفاقی مثبت و رویکرد تعاملی مفیدی است.»
رویترز نیز چندی پیش از افزایش صادرات نفت ایران به حدود 1.5 میلیون بشکه در روز طی ماه سپتامبر خبر داده و به صحبت‌های وزیر نفت در مجلس استناد کرده بود که «هرچه صادر می‌شود به اسم ایران نیست و حتی سندها هم تغییر می‌کند.»
این رسانه در ادامه نوشته بود: صادرات نفت ایران بیش از آن چیزی است که امریکا تصور می‌کند و به نوعی سیاست فشار حداکثری ایالات متحده شکست خورده است. در دوره بایدن احتمالاً سیاست‌ها تغییر می‌کند.