به گزارش «دنیای بورس»، ايسنا در خبری نوشت: امریکا مدعی شد که این کشور به منظور بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، مکانیسم ماشه علیه ایران را فعال کرده است. وزیر امورخارجه آمریکا اعلام کرد که این کشور با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران از سر گرفته خواهد شد. این در حالی است که سیزده کشور عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا مخالفت کرده‌اند.
مایک پمپئو گفته است اگر سازمان ملل متحد نتواند تحریم‌ها را اجرا کند، این موضوع «پیامدهایی» خواهد داشت. او همچنین گفت: ایالات متحده متعهد می‌شود کسانی که تحریم‌های ایران را نقض می‌کنند، مجازات کند. وزیرخارجه آمریکا با تکرار ادعاهای خود علیه ایران گفت که «با همکاری متحدان و شرکای خود {علیه ایران} کار خواهیم کرد». پمپئو مدعی شد که «با وضع مجدد تحریم‌ها، دنیا امن‌تر خواهد شد».
در حالی آمریکا مدعی بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران شده است که با خروج این کشور از برجام، ایالات متحده نمی‌تواند از این مکانیسم علیه ایران استفاده کند. به گزارش فارس ، بر این اساس، پامپئو درباره بازگردانده شدن تحریم‌ها علیه ایران مدعی شد: «تحریم‌ها متعاقب فرایند اسنپ‌بک ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، بازگشته‌اند. در تاریخ بیستم آگوست، ایالات متحده درباره عدم اهتمام ایران به تعهدات برجامی‌اش، به رئیس شورای امنیت اطلاع داد».
به نوشته وبگاه وزارت خارجه آمریکا، وی در ادامه ادعاهای خود افزود: «این اطلاعیه، فرایند ۳۰ روزه‌ای را آغاز کرد که منجر به بازگشت تحریم‌های پیشتر لغو شده سازمان ملل شد، که در ساعت ۸ شب وقت تابستانی شرقی روز ۱۹ سپتامبر (۴:۳۰ بامداد یکشنبه به وقت تهران) اجرایی گردید. این یعنی که از امروز، تمام مفاد قطعنامه‌های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹ که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ ملغی شده بودند، دوباره فعال شده‌اند»
وزیر خارجه آمریکا با ادعای لغو شدن اقدامات ذکر شده در پاراگراف‌های ۷، ۸ و ۱۶ تا ۲۰ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، افزود: «ایالات متحده این تصمیم قاطع را گرفت زیرا علاوه‌بر عدم اجرای تعهدات برجامی توسط ایران، شورای امنیت هم محدودیت تسلیحاتی بر ایران را تمدید نکرد، چیزی که برای ۱۳ سال در جریان بود. انفعال شورای امنیت می‌توانست راه را برای ایران جهت خرید تمام انواع تسلیحات متعارف در تاریخ هجدهم اکتبر هموار کند».
پامپئو با لحنی که گویا جهان بدهکار آمریکا شده، ادعا کرد: «جهان خوش‌شانس بود که آمریکا اقدام مسئولانه‌ای برای جلوگیری از رخ دادن چنین چیزی را انجام داد. ما، مطابق با حقوق خود ذیل قطعنامه ۲۲۳۱، فرایند اسنپ‌بک را آغاز کردیم تا عملاََ تمام تحریم‌های ملغی‌شده سازمان ملل از جمله محدودیت تسلیحاتی را احیا کنیم. به تبع این اقدام، جهان امن‌تر خواهد بود».
در ادامه این بیانیه با تکرار اتهام‌زنی‌ها علیه ایران، آمده است: «ایالات متحده از تمام اعضای سازمان ملل انتظار دارد به صورت کامل به الزامات خود برای اجرای این اقدامات پایبند باشند. علاوه بر محدودیت تسلیحاتی، این شامل محدودیت‌هایی مانند تعامل با ایران در فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و بازفرآوری، ممنوعیت ساخت و آزمایش موشک بالستیک توسط ایران و تحریم‌ها بر انتقال فناوری‌های مرتبط با هسته‌ای و موشکی به ایران می‌شود».
وزارت خارجه آمریکا سپس به تهدید کشورهای جهان در صورت مخالفت با اجرای تحریم‌های ادعایی پرداخت: «اگر اعضای سازمان ملل الزامات خود برای اجرای این تحریم‌ها را اجرا نکنند، ایالات متحده آماده است از اختیارات داخلی برای اعمال عواقبی بر آنها استفاده کند و مطمئن شود ایران از عواید فعالیت‌های ممنوع‌شده توسط سازمان ملل، بهره‌مند نمی‌شود».
بر این اساس، پامپئو مدعی شد: «توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، ایران را آنطور که وعده داده شده بود، به پیوستن به جامعه ملل تهییج نکرد... اگر بخاطر اقدام آمریکا در احیای محدودیت‌های سازمان ملل نبود، رژیم ایران به زودی می‌توانست با آزادی بیشتر به خرید و فروش سلاح در سراسر جهان بپردازد. به دلیل عیوب برجام، ایران تقریبا ۵ سال به انقضای محدودیت‌ها بر برنامه غنی‌سازی اورانیوم و فعالیت‌های مرتبط با بازفرآوری نزدیک شده که به طرز غیرقابل قبولی این کشور را به ظرفیت خطرناک طغیان هسته‌ای نزدیک کرده است».
وی در ادامه ادعاهای خود افزود: «به لطف بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، ایران اکنون ملزم به تعلیق فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی، بازفرآوری و آب‌سنگین است. ما هرگز به اولین کشور حامی تروریسم دولتی اجازه دستیابی به مرگبارترین سلاح جهان را نمی‌دهیم».
اولین واکنش ایران به فعال شدن مکانیسم ماشه
همچنین نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل با اشاره به ادعای اخیر آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم‌های گذشته شورای امنیت علیه ایران از ۳۰ شهریور، ضمن رد این ادعا گفت: این ادعا هیچگونه مبنای حقوقی ندارد، باطل و بی‌اثر و کاملاً غیرقابل قبول است.
مجید تخت روانچی در نامهای به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت این سازمان، همچنین اعلام کرده که در واکنش به اقدام آمریکا، نه تنها هیچ یک از اعضای این شورا صلاحیت آن کشور برای فعال کردن روند بازگشت تحریم‌های گذشته را نپذیرفتند، بلکه از طریق نامه‌های انفرادی یا مشترک به رئیس شورای امنیت، ۱۳ عضو این نهاد، اعتبار حقوقی و مقبولیت نامه آمریکا را قاطعانه رد کردند.
روانچی همچنین به نظرات مشابهی که توسط اکثریت قاطع اعضای شورای امنیت در نشست ۴ شهریور آن ابراز شده، اشاره و اضافه کرده است که «طی آن جلسه، رئیس شورای امنیت نیز در پاسخ به سوالات اعضا در این زمینه، اعلام کرد طبق مشورتهائی که با اعضای شورا داشته و نامه هایی که از تعداد زیادی از آنها دریافت کرده‌ام، برای من کاملاً روشن است که یک عضو موضع خاصی در این زمینه دارد و بقیه اعضا مخالف آن هستند و بنابراین، از نظر من، هیچ اجماعی در شورا وجود ندارد و رئیس شورا نیز نمی‌تواند اقدام دیگری به عمل آورد».
در این نامه، نماینده دائم ایران در سازمان ملل ضمن اشاره به نظرات کتبی و شفاهی اعضای شورای امنیت، اعلام کرده است آنها با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ که طبق آن، فقط اعضای برجام حق آغاز روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته شورای امنیت را دارند، اعلام کرده‌اند چون آمریکا دیگر عضو برجام نیست، بنابراین هیچ حقی برای توسل به روند مزبور ندارد و نامه‌اش نیز فاقد هر گونه اثر حقوقی در حال یا آینده است.
وی به نامه ۳۰ مرداد نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی و هماهنگ کننده برجام نیز اشاره کرده که طی آن اعلام شده است «همانطور که مکرر خاطر نشان کرده‌ام، آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج شده و متعاقباً در هیچ یک از فعالیت های آن نیز شرکت نکرده و بنابراین نمی‌تواند یک دولت عضو برجام قلمداد شده و برای بازگرداندن احتمالی تحریم‌های شورای امنیت اقدام کند».
روانچی به بخشی از مفاد بیانیه نشست ۱۱ شهریور کمیسیون مشترک برجام نیز اشاره و اعلام کرده که طی آن، اعضای باقیمانده برجام مجدداً تصریح کرده‌اند که آمریکا یک دولت عضو برجام نیست و نمی تواند روند بازگرداندن تحریم های گذشته سازمان ملل را آغاز کند.
در پایان این نامه که قرار است به عنوان سند شورای امنیت منتشر شود، نماینده ایران با ذکر اینکه هدف اعلام شده آمریکا از بین بردن کامل برجام بوده و راهبرد آن برای نیل به این هدف نیز ایجاد پیچیدگی حقوقی از طریق ارائه تفاسیر یکجانبه دلبخواهانه و استدلالهای شبه‌حقوقی است، اضافه کرده «جمهوری اسلامی ایران مطمئن است که اعضای شورای امنیت بار دیگر با تلاش آمریکا برای سوء استفاده از شورای امنیت و تضعیف اقتدار و اعتبار آن مخالفت خواهند کرد».
بریتانیا، فرانسه و آلمان: «ماشه» غیرقانونی است
به گزارش «دنیای بورس»، دنیای‌اقتصاد نوشت: در آستانه فرارسیدن موعدی که ایالات‌متحده مدعی است مکانیزم موسوم به ماشه را فعال و همه تحریم‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران را اعمال می‌کند، سه قدرت اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان در نامهای به این شورا، هرگونه تصمیم یا اقدام در راستای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فاقد «اثر قانونی» توصیف کرده‌اند.
تروئیکای اروپایی در این نامه که روز جمعه به شورای امنیت ارسال شد، تاکید کرده‌اند که «تعلیق» تحریم‌ها علیه ایران در چارچوب توافق هسته‌ای بعد از ۲۰ سپتامبر ادامه خواهد یافت.
این سه کشور همچنین افزوده‌اند که همچنان به برجام پایبند خواهند بود. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا پیشتر اعلام کرده بود که واشنگتن فرآیند ۳۰ روزه بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را کلید زده و این تحریم‌ها از بامداد ۲۰ سپتامبر امروز (یکشنبه) به وقت تهران به طور اتوماتیک بازخواهند گشت. این در شرایطی است که اروپا، چین و روسیه بر این باورند که با توجه به خروج آمریکا از برجام، این کشور حق استفاده از مکانیزم موسوم به ماشه را ندارد.
تروئیکای اروپایی روز جمعه ۲۸ شهریور در نامهای به رئیس شورای امنیت اعلام کردند که تعلیق تحریم‌ها علیه ایران در چارچوب برجام، بعد از تاریخ ۲۰ سپتامبر ادامه خواهد یافت. این اقدام در شرایطی صورت می‌گیرد که روز پنج‌شنبه وزیرخارجه آمریکا ادعا کرده بود که کلیه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران که بر مبنای قطعنامه ۲۲۳۱ لغو شده بودند، بامداد یکشنبه به وقت ایران به‌طور اتوماتیک بازمی‌گردند. این در حالی است که محمدجواد ظریف نیز اعلام داشته در این تاریخ یعنی ۲۰ سپتامبر هیچ اتفاق جدیدی نمی‌افتد.
در همین ارتباط، بریتانیا، آلمان و فرانسه تاکید کرده‌اند، هرگونه تصمیم یا اقدام در راستای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، فاقد «اثر قانونی» است. خبرگزاری رویترز می‌گوید نسخه‌ای از نامه این سه کشور اروپایی حاضر در برجام را رویت کرده است.
آمریکا در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ از برجام خارج شد و تمامی تحریم‌های تعلیق شده خود را علیه ایران بازگرداند. اما سه کشور اروپایی به همراه روسیه و چین همچنان به توافق هسته‌ای با ایران پایبند مانده‌اند. نمایندگان بریتانیا، فرانسه و آلمان در سازمان ملل در ادامه این نامه گفته‌اند: ما تلاشی بی‌وقفه برای حفظ توافق هسته‌ای داشته‌ایم و همچنان به آن پایبند هستیم.
این سه کشور اروپایی تاکید کرده‌اند که همچنان به «اجرای کامل» قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که سال ۱۳۹۴ در پیوند با توافق هسته‌ای ایران و ۶ قدرت جهانی تصویب شد، پایبند هستند. در بخشی از این نامه آمده است: «هرگونه اقدام با هدف بازگرداندن قطعنامه‌های ۱۶۹۶ (مصوب ۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (مصوب ۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (مصوب ۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (مصوب ۲۰۰۸)، ۱۸۴ (مصوب ۲۰۰۸) و ۱۹۲۹ (مصوب ۲۰۱۰) فاقد تاثیر قانونی خواهند بود.»
پیشتر مایک پمپئو وزیرخارجه آمریکا گفته بود که بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بخشی از مسوولیت آمریکا در قبال صلح در خاورمیانه است. پمپئو ششم شهریور اعلام کرد که ایالات‌متحده فرآیند ۳۰ روزه بازگرداندن کامل تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را کلید زد و این تحریم‌ها از نیمه‌شب ۲۰ سپتامبر (یکشنبه) به وقت گرینویچ به‌طور خودکار بازمی‌گردند. دولت آمریکا همچنین تاکید کرده که تحریم تسلیحاتی ایران دیگر از اواسط ماه اکتبر تمام نمی‌شود و پابرجا خواهد ماند.
تحریم تسلیحاتی علیه ایران قرار است ۲۷ مهرماه امسال به پایان برسد. الیوت آبرامز، نماینده ویژه ایران در دولت آمریکا گفته تمامی تحریم‌های ایران بار دیگر اجرایی خواهند شد. این اقدام آمریکا ممکن است به انزوای دیپلماتیک بیشتر این کشور منجر شود.
در واکنش به این اظهارات، محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران پنج‌شنبه شب در توییتی خطاب به همتای آمریکایی خود نوشت: «پمپئو! بازهم اشتباه می‌کنی. هیچ اتفاق جدیدی در ۲۰ سپتامبر رخ نمی‌دهد. کافی است قطعنامه ۲۲۳۱ را بخوانی. حتی بولتون که رئیست را قانع کرده بود تا به تو دستور دهد «به مشارکت آمریکا در برجام خاتمه دهی» این قطعنامه را خوانده بود.
به تعبیر بولتون: فرآیند «ساده»، خودکار یا سریع نیست، بلکه به‌صورت تعمدی، «پیچیده و طولانی‌مدت» طراحی شده است. آمریکا یک عضو برجام نیست.» حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران نیز چهارشنبه هفته گذشته در جلسه هیات دولت گفت روز شنبه و یکشنبه آینده روز پیروزی ملت ایران و روز شکست مفتضحانه آمریکاست. آمریکایی‌ها درباره مکانیزم بازگشت تحریم‌ها علیه ایران شکست خوردند.
سازوکار موسوم به بازگشت خودکار تحریم‌ها که با نامهای دیگری مثل «مکانیزم ماشه» یا «اسنپ‌بک» نیز شناخته می‌شود به‌دنبال احیای تمامی قطعنامه‌های تحریمی علیه تهران است که پس از حصول برجام میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ تصویب رساندن قطعنامه‌ای که خواستار جلوگیری از انقضای محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران بود، صورت می‌گیرد.
قطعنامه‌ای که روز ۲۵ مرداد به رای گذاشته شد با ۱۱ رای ممتنع، ۲ رای موافق (آمریکا و جمهوری دومینیکن) و ۲ رای مخالف (روسیه و چین) رد شد. واشنگتن از قبل اعلام کرده بود چنانچه در تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران موفق نشود، قصد دارد برحسب تفسیر خود از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و توافق هسته‌ای برجام، برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اقدام کند.
کشورهای عضو توافق هسته‌ای می‌گویند آمریکا از برجام خارج شده و نمی‌تواند از این مکانیزم استفاده کند ولی وزیرخارجه آمریکا می‌گوید از آنجا که این کشور در قطعنامه ۲۲۳۱ مشارکت داشته، همچنان می‌تواند برای فعال‌سازی این سازوکار درخواست دهد. سفیر نیجر، رئیس دوره‌ای جدید شورای امنیت هم ۱۱ شهریور گفته بود، در موضع ما نسبت به درخواست آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، تغییری ایجاد نشده است.
سفیر نیجر هرگونه اقدام ریاست شورای امنیت برای به جریان انداختن پیش‌نویس قطعنامه‌ای ذیل «مکانیزم ماشه» برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را رد کرد. سخنگوی وزارت امورخارجه ایران هم در واکنش به اظهارات مایک پمپئو گفته بود، آمریکا «چون عضو برجام نیست، هیچ جایگاه قانونی» برای متوسل شدن به قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل ندارد. همزمان دبیرکل سازمان ملل نیز گفته که باید طبق تعبیری که شورای امنیت از قطعنامه‌هایش ارائه می‌دهد، عمل کرد.
از سوی دیگر، یک مقام سازمان ملل متحد آمریکا گفته که شاید آمریکا با ارسال نامهای به رئیس شورای امنیت، خواستار تشکیل کمیته ناظر بر اجرای تحریم‌ها و هیات کارشناسان شود، اما شورای امنیت
درخواست آمریکا برای ایجاد کمیته ناظر بر اجرای تحریم‌های ایران را نخواهد پذیرفت. این مقام مسوول که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگویی کوتاه با پایگاه خبری «دیپلماتیک» اظهار کرد: «هیچ‌کدام از این اتفاقات رخ نخواهد داد، چون هیچ اجماعی در شورای امنیت وجود ندارد.» به نوشته رویترز، ترامپ پس از ناکامی‌های متعدد در شورای امنیت و اقدام علیه ایران، قصد دارد فرمانی اجرایی صادر کند که براساس آن، ناقضان تحریم تسلیحاتی علیه ایران تحریم شوند.
درخواست سناتورها برای تحریم مالی ایران
همزمان با نامه تروئیکای اروپایی به رئیس شورای امنیت سازمان ملل، ۶ سناتور جمهوری‌خواه در نامهای به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا از وی خواستند براساس فرمان اجرایی صادره اوایل سال‌جاری میلادی، کل بخش مالی جمهوری اسلامی ایران را تحریم کند. سناتور تام کاتن از ایالت آرکانزاس، جان کرنین و تد کروز از تگزاس، مارکو روبیو و ریک اسکات از فلوریدا و تام تیلی از کارولینای شمالی این نامه به دونالد ترامپ را امضا کرده‌اند.
این نامه در حالی روز جمعه منتشر شده است که روز پنج‌شنبه منابع مطلع به خبرگزاری رویترز گفتند دونالد ترامپ قصد دارد با صدور فرمان اجرایی جدیدی هر کسی که تحریم تسلیحاتی علیه ایران را نقض کند، مورد تحریم قرار دهد.
براساس فرمان اجرایی ۱۳۹۰۲ که دونالد ترامپ آن را در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۰ (۲۰ دی‌ماه ۱۳۹۸) امضا کرد، وزرای خارجه و خزانه‌داری آمریکا اجازه دارند بخش‌های بیشتری از اقتصاد ایران را مورد تحریم قرار دهند. این سناتورهای جمهوری‌خواه از رویکرد دولت دونالد ترامپ در قبال جمهوری اسلامی تقدیر کرده و از رئیس‌جمهوری آمریکا خواسته‌اند تا فشارها علیه ایران را تشدید کرده تا این کشور مجبور شود بر سر میز مذاکره حاضر شود.
در این نامه ادعا شده، به‌رغم تحریم‌های مالی علیه ایران، «دست‌کم ۱۴ بانک ایرانی همچنان به شبکه پیام‌رسان مالی سوئیفت برای انجام نقل و انتقالات مالی بدون تحریم متصل هستند و آنها برای حکومت به‌مثابه یک شریان مهم اقتصادی هستند.»
این سناتورهای جمهوری‌خواه در ادامه به تحریم‌های ایالات‌متحده علیه بانک‌مرکزی ایران اشاره کرده وی مدعی شده‌اند: «اگر این ۱۴ بانک باقی مانده نیز هدف تحریم‌های ایالات‌متحده قرار بگیرند، ارتباط ایران به‌طور کامل از سیستم مالی جهانی قطع خواهد شد و توانایی آن برای تامین مالی نفوذ شرورانه‌اش در منطقه محدودتر خواهد شد.»