دنیای بورس | علی صحرائی، مدیرعامل بورس تهران در مصاحبه ای اختصاصی با شبکه العالم به تشریح وضعیت بورس تهران در شرایط کنونی کشور پرداخت و به سوالات پیرامون بورس تهران به طور مبسوط پاسخ گفت.
صحرائی در پاسخ به پرسش خبرنگار العالم که با توجه به شرایطی که ویروس کرونا بر دنیا حاکم کرده است وضعیت بورس ایران را چگونه ارزیابی می کنید، گفت : در شرایط موجود که شما نیز اشاره کردید، شیوع ویروس کرونا بر تولید و عملکرد برخی صنایع داشته تاثیر داشته؛ به طوریکه در این شرایط محصولاتشان مشتری بیشتر و با قیمت های بالاتری پیدا کرده است. براین اساس تنوع صنایع در بورس تهران سبب ترغیب و جلب توجه سرمایه گذاران به این بازار شده است.
- ماشاهد رکود بورس های دنیا در شرایط شیوع کرونا در سطح بین المللی هستیم ولی در این شرایط بورس ایران در حال صعود هست ؛ بفرمایید به چه دلیل بورس ایران از شرایط شیوع کرونا تاثیر نگرفته است؟
در پاسخ به این سوال شما می بایست چند مقوله را از هم تفکیک کنیم. نخست اینکه بورس ایران پس از شهادت سردار سلیمانی و آن اقدامات بازدارندگی دفاعی که در مقابل آن اقدامات انجام شد، سبب شد که خیلی از سرمایه های بزرگ به درستی وارد بازار سرمایه شود چون تا آن زمان عده ای خطرات جنگ را به نادرست احساس می کردند ولی پس از آن افراد محتاط و سرمایه های بزرگ هم بازار سرمایه را به عنوان مقصد سرمایه گذاری انتخاب کردند و از آن تاریخ شاهد رشد قابل توجهی در بازار سرمایه هستیم. از سویی دیگر در دنیا هم در حال حاضر نوسانات زیادی دیده می شود و بازارهای کامودیتی هم بعضا رشد داشته است.
در بورس ایران هم صنایع متنوعی وجود دارد که نزدیک به 40 صنعت در بورس ایران پذیرفته شده که شامل 335 شرکت از صنایع مختلف اقتصادی مانند پتروشیمی و پالایشگاهی، بانک، صنایع معدنی و فلزات اساسی که محصولات آن معمولا تابع قیمتهای جهانی است و این گروه از شرکت ها خیلی مورد استقبال قرار گرفتند.
هم اکنون به واسطه ریز ساختار ها و زیر ساخت هایی که طی 10 سال اخیر ایجاد شده، دسترسی مردم ایران به بازار سرمایه بسیار تسهیل گردیده ،به طوری که در حال حاضر بیش از 2000 نقطه تماس در سراسر کشور داریم که امکانات بازار سرمایه را در دسترس مردم به صورت آسان فراهم کرده است. همچنین دسترسی برخط بسیار گسترش یافته و مردم از خانه و محیط کار یا تلفن همراه شخصی خود نیز می توانند به راحتی به بازار سرمایه دسترسی پیدا کرده و سفارش های خرید و فروش خود را ارسال کنند.
زیرساخت شفافیت که مورد انتظار جامعه تحلیل گری می باشد رشد بسیاری داشته است. آمار تولید و فروش شرکت ها را مکرر و به صورت ماهیانه اعلام می کنیم، همچنین عملکردهای سه ماه شرکتها در سامانه کدال ارائه می گردد. صورت های مالی شش ماهه حسابرسی شده به صورت اجمالی و در پایان سال هم صورتهای مالی حسابرسی شده ارائه می گردد. این میزان از تواتر اطلاعات کم نظیر بوده و شفافیت حداکثری را در بازار ایجاد می کند.
از سوی دیگر در حوزه فرهنگ سازی و آموزش هم کارهای زیادی در این سال ها انجام شده و برای سلیقه های متفاوت و سطوح متفاوت ریسک پذیری هم محصولات بازار مالی را فراهم کرده ایم.
- برخی از تحلیل گران داخلی و خارجی بر این اعتقاد هستند که شرایط صعودی بورس ایران مستمر نبوده و دارای حباب می باشد و بزودی فرو می ریزد،نظر جنابعالی در این مورد چیست ؟
درباره موضوع حباب ،پژوهشکده مطالعات اقتصادی وزارت اقتصادی به طور مستقل تحقیقی انجام داده و موضوعیت کلی حباب رد شده است، ولی ممکن است شرکت هایی در اندازه های کوچک وجود داشته باشند که over value باشند و به واسطه رفتار بازار حتما اصلاح می شوند. ولی علت اصلی افزایش قیمتها در بازه زمانی کوتاه به کمتر توجه کردن سهامداران به مقوله سود آوری بوده و به ارزش های جایگزینی روی آورده اند. دوستانی که نظریه حباب را مطرح می کنند شاید ملاک تعیین قیمت آنها سود آوری جریان های نقدی، و ارزش فعلی جریان های نقد آتی باشد و تفاوت در دیدگاه ها است.
اگر بخواهیم به طور کلی به این پرسش پاسخ دهیم، می توان گفت بورس ما به واسطه ی ارزش های جایگزینی حباب نیست ولی ممکن است شرکت های کوچکی باشند که با قیمتی بیش از ارزندگی خود مواجه شده و در اصطلاح Over Value بوده و دیدگاه برخی از عزیزان بواسطه تمرکزی که روی شرکت های کوچک دارند چنین اظهار نظرهایی کرده اند.
- ظرفیت بورس ایران برای حضور شرکت ها و سرمایه گذاران چه میزان است؟
بورس ایران سابقه 52 ساله دارد و برای اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی و خصوصی سازی اقتصاد از طریق بازار سرمایه از 10 سال گذشته بستری فراهم شده و همچنان این مسیر ادامه دارد.
اکثر شرکت هایی که در 10 سال اخیر سهام شان در بورس واگذار شده است دولتی بوده اند و در صنعت خود از شرکت های بزرگ محسوب می شوند، این ظرفیت به واسطه جمعیتی که امروز بازار سرمایه را به عنوان یک گزینه سرمایه گذاری انتخاب کرده اند، ظرفیت بزرگی است و شرکت های بزرگی در بورس پذیرفته شده است و آخرین شرکت بزرگی که پذیرفته شد، شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) بود که 187 شرکت زیر مجموعه دارد و82 درصد پرتفوی شرکت های زیر مجموعه شستا در بورس پذیرفته شده است.
- در شرایطی که بورس ایران در حال رشد می باشد و بورس های منطقه ای در رکود ، آیا این صعود می تواند انگیزه ایی برای شرکت در بورس ایران باشد؟ حضور و سرمایه گذاری برای خارجی ها تحت چه شرایطی امکان پذیر است؟
سرمایه گذاران خارجی می توانند به راحتی در بورس سرمایه گذاری کنند و در حال حاضر نیز صندوق هایی هستند که در بورس سرمایه گذاری می کنند، معمولا صندوق های بین المللی بازار های بکری همچون بازار کشور ما را با محاسبات خود به عنوان گزینه های پر ریسک و پر بازده به عنوان مقصد سرمایه گذاری انتخاب می کنند. سرمایه گذار خارجی با یک سرمایه گذار ایرانی تفاوتی ندارد، در ضمن سرمایه گذاران خارجی که به قصد سرمایه گذاری استراتژیک وارد شرکت های ایرانی می شوند می توانند از حمایت های قانون سرمایه گذاری خارجی نیز برخوردار شوند.
- با توجه به اینکه ایران یک کشور نفت خیز بوده و اقتصادی مبتنی بر درآمد نفتی دارد آیا کاهش قیمت نفت بر بورس ایران تاثیر داشته است ؟
بورس نفت کاهش قیمت داشته ولی شرکت هایی که در بورس حضور دارند تولید کننده نفت نیستند، محصولات پتروشیمی و پالایشگاهی تولید می کنند و بخشی از محصولات خود را در داخل و بخش دیگر را صادر و به فروش می رسانند.
این شرکتها عمدتا در حوزه صنایع پتروشیمی هستند و محصولات خود را به بازارهای بین المللی صادر کرده که در نتیجه سودآوری آنها تحت تاثیر کاهش قیمت نفت به صورت کلان نمی باشد، البته ممکن است در یک شرکت خاص محدودیت هایی ایجاد شده باشد که این محدودیت نیز در کوتاه مدت است و در حال حاضر تاثیر محسوسی از رکود اقتصاد جهانی در بورس ایران مشاهده نمی شود.
- ما در روزهای گذشته شاهد عرضه سهام شرکت های دولتی در بورس بوده ایم، این عرضه ها دولتی را چگونه ارزیابی می کنید و چه تاثیر بر بورس می گذارد؟
در راستای ادامه اجرای سیاست های اصل 44 ، باقیمانده شرکت هایی که در بورس پذیرفته شده اند و سهام آنها در اختیار دولت بوده به این معنی که به اندازه یک کرسی در حدود 20 درصد از شرکت هایی که واگذار کرده بود را در بورس عرضه نکرده بود و باقیمانده سهام دولت به صورت صندوق های ETF و یا به صورت عرضه مستقیم در بازار به فروش خواهد رسید.
براین اساس 3 صندوق در صنایع بانک و بیمه ، صنعت پالایشگاهی و در صنعت خودرو، معادن و فولاد طراحی گردیده که واحدهای آن با 20 درصد تخفیف نسبت به 30 روز گذشته به همه هموطنان تا سقف 2 میلیون تومان قابل فروش می باشد. از سال 1400 به بعد مالکیت این یونیتها نیز به اشخاص واگذار می گردد. در حال حاضر دولت سهامدار ممتاز واحدهای این صندوق ها است و مدیریت این بلوک را به نمایندگی از سهامداران دولت انجام خواهد داد.
- موضوع دیگر تحریم های آمریکاست که اقتصاد ایران را هدف گرفته است ، آیا تحریم ها بر بورس چه تاثیری داشته است؟
این پرسش بارها از بنده در رسانه های خارجی و داخلی سوال شده است ولی شاخص ها، نماگرها و اعداد و ارقام به روشنی منعکس کننده پاسخ شما است. واقعیت این است که اقتصاد ایران درون زاست و تنوع اقلیم و شرایط طبیعی که کشور ما دارد و همچنین ظرفیت منابع طبیعی و معدنی به همراه نیروی انسانی جوان، خلاق و دارای تحصیلات عالیه ، چرخ اقتصادی را به حرکت درآورده و محدودیت های تحریمی را برطرف کرده ایم.
گرچه زحمات و تلاش های ما زیاد شده یا هزینه ها افزایش یافته است و کاری بر زمین نمانده است. محصولات متنوع شرکت های مختلف در بازار بزرگ 80 میلیونی داخلی و بازار بکر منطقه به فروش می رسد و یا خدمات ارایه می گردد، در نتیجه نماگرها نشان می دهد که در حوزه اقتصاد غیر نفتی در سال گذشته با رکود مواجه نبوده ایم و حتی صادرات قابل توجهی نیز داشتیم. بخشی از محدودیت های تحریمی فروش نفت نیز بوسلیه صادرات غیر نفتی و محصولات دیگر جبران شده است.
-آیا بورس در حال حاضر می تواند در خنثی سازی تحریم ها به اقتصاد کشور کمک کند؟
درگذشته اقتصاد ایران عمدتا مبتنی بر تامین مالی از بانکها بوده ولی در شرایط موجود بازار سرمایه نیز بالی برای تامین مالی اقتصاد کشور می باشد. همانطور که مطلع هستید دولت نیز شرکت های متنوعی را در بورس عرضه کرده است که از این طریق بخشی از تامین مالی خود را انجام می دهد.
و از این طریق محدودیت های جهانی در ارتباط با عدم تخصیص منابع سرمایه گذاری خارجی و فاینانس به صنایع و اقتصاد کشور نیز از طریق تامین مالی داخلی انجام می شود و به راحتی سهامداران عمده شرکت های پذیرفته شده در بورس، سهام این شرکت ها را در وثیقه قرار می دهند و از همین بازار تامین مالی می کنند
ابزارهای تامین مالی زیادی در بازار داریم که بزرگترین تامین مالی 1000 میلیارد تومانی در بورس اوراق بهادار تهران از طریق اختیار فروش تبعی انجام شده و سایر محصولات بازار بدهی بورس نیز در همین راستای تامین مالی شرکت های پذیرفته شده است. خلاء تامین مالی جهانی را از همین جریانهای نقدی خرد پس انداز مردم جبران می کنیم و جریان نقدی مردم جمع آوری و در مسیر تولید و کمک به تامین مالی پروژه ها و شرکت ها استفاده می شود.
- جایگاه بورس ایران را در بین کشورهای منطقه و جهان چگونه ارزیابی می کنید؟
بورس تهران عضو فدراسیون های FEAS"" و "WFE" است و در سال میلادی گذشته مطابق با گزارش های این دو فدراسیون به لحاظ افزایش ارزش بازار و شاخص رتبه اول را به خود اختصاص داد.
در مقایسه با بورس های منطقه، بورس های کشورهای حاشیه خلیج فارس مبتنی بر بانک یا نفت است ولی در بورس ایران بیش از 40 صنعت حضور دارند و تنوع محصولات و شرکت هایی که در صنایع مختلف هستند بسیار بیشتر است. از سوی دیگر جمعیت قابل ملاحظه 82 میلیون نفری، پتانسیل بالقوه زیادی برای افزایش سمت تقاضا را دارد.
- ارزیابی شما از آینده بورس تهران بخصوص در مرحله پس از کرونا چیست ؟
مرحله پسا کرونا زمانش هنوز مشخص نیست ولی بسیاری از کشورها با رعایت پروتکل های بهداشتی و رعایت فاصله گذاری اجتماعی، برخی از فعالیت های اقتصادی خود را شروع کرده اند و نماگرهای بورس های جهانی بر این امر صحه می گذارد، قیمت نفت که متاثر از این موضوع هست نشانگر آغاز فعالیت های اقتصادی به صورت تدریجی است.
در این مسیر نیز محصولات برخی شرکت ها مخصوصا صنایع پتروشیمی، پالایشگاهی و معادن صادر می شود. با کاهش محدودیت های جهانی به دلیل وضعیت کرونا و تقاضای مشتریان جهانی برای محصولات، فروش شرکتهای لیست شده در بورس تهران افزایش می یابد و در نتیجه افزایش سود آوری اثرات مثبتی خواهد داشت.
- به عنوان آخرین سوال توصیه شما به سرمایه گذاران خارجی به خصوص سرمایه گذاران کشورهای عربی که قصد سرمایه گذاری در بورس تهران را دارند چیست ؟
سرمایه گذاران خارجی می توانند از طریق 108 کاگزار فعال در بازار سرمایه ایران که تعدادی از آنها فعالیت بین المللی نیز دارند اقدام به سرمایه گذاری کنند . همچنین از طریق صندوق ها، منابع آن صندوق را دریافت و خود به مدیریت آن بپردازند،یعنی طرف حساب سرمایه گذاران خارجی ما همان مدیریت فاند بوده و نقل و انتقال پول را همان شرکت متخصص این کار انجام می دهد و محدودیت های موجود را خود برطرف کرده و حضورشان در این بازارها به صورت خرید یونیت ها خیلی آسان تر می باشد.
همچنین اطلاعات این فاندها و یونیتها (لینک) قابل دسترسی و بررسی است. اشخاصی هم که نگاه بلند مدت و استراتژیک در سرمایه گذاری دارند می توانند با توجه به حمایتی که در مقررات ما از طریق قانون فیپا وجود دارد بلوک های شرکتها را خریداری کنند و دولت هم خروج سود نقدی و اصل سرمایه را تحت شرایطی تضمین کرده است.