دنیای بورس: روز گذشته تقابل عرضه و تقاضا در بازار سهام دیدنی بود. پس از 6 جلسه متوالی تجربه رشد قیمت‌ها، گروهی از معامله‌گران انگیزه‌های قدرتمندی برای شناسایی سود دارند و به خصوص بزرگان حقوقی بازار در این دسته از بازیگران جلوه‌ای مشخص دارند. از سوی دیگر همچنان جریان ورود نقدینگی چنان قدرتمند است که اجازه نداده عرضه‌های قدرتمند مسیر قیمت‌ها را معکوس کند. در همین حال بحبوحه انتشار صورت‌های مالی فرا رسیده است و این بار تقاضا برای سهام نیم‌نگاهی به واقعیت صورت‌های مالی دارد.
نشانه‌هایی از معاملات دیروز
روز گذشته ارزش معاملات خرد بورسی برای نخستین بار به بیش از 3600 میلیارد تومان رسید. ارزش تغییر مالکیت‌های سهام طی معاملات خرد بورس در حدود 615 میلیارد تومان بود و این در حالی بود که همچنان 500 میلیارد تومان نقدینگی در صف خرید 99 نماد به انتظار نشسته بود.
همان‌طور که معامله‌گران آشنا هستند عموما اوج‌گیری ارزش معاملات به عنوان یکی از نشانه‌های تغییر روند بورس مطرح می‌شود و این تعبیر در موارد بسیاری نیز درست است. چرا که هنگامی که به نظر می‌رسد عرضه‌های بازار سهام در حال بیشتر شدن است معامله‌گران بسیاری برای شناسایی سود حداکثری اقدام می‌کنند و این در حالی است که احتمالا بازیگران حقوقی بازار، کلید شروع معاملات آن روز را با عرضه‌های پردامنه زده‌اند. بنابراین طبیعی‌است که در چنین روزی ارزش معاملات اوج بگیرد و در روزهای بعدی نقدینگی خارج‌شده از سهام به دشواری به جریان معاملات باز گردد.
با این حال به نظر می‌رسد تعمیم این نتیجه به وضعیت فعلی بورس دشوارتر از گذشته است. به عبارتی همچنان موج نقدینگی در راه بورس آن چنان چشمگیر است که حتی اجازه اصلاح چندان محسوس شاخص و قیمت‌ها را در روز گذشته نداد. شاخص کل بورس به رغم تمامی عرضه‌های گسترده روز گذشته تنها 700 واحد از سقف روزانه فاصله گرفت. همچنین و همان‌طور که اشاره شد در صورتی که تقاضای ناکام روز گذشته را نیز به تقاضای بالقوه معاملات امروز اضافه کنیم نمی‌توانیم اوج‌گیری ارزش معاملات را لزومی بر اصلاح قیمت‌ها در معاملات امروز بدانیم.
در چنین شرایطی رصد لحظه به لحظه بازار امروز امروز می‌تواند برای سهامداران اهمیت زیادی داشته باشد. به عبارتی ممکن است معاملات امروز در ادامه دادوستدهای پایانی روز گذشته با عرضه‌های پردامنه، به خصوص در نمادهای بزرگ‌تر آغاز شود؛ با این حال این قدرت تقاضا و انگیزه آن است که اصلاح یا ادامه صعود بازار را مشخص می‌کند. بنابراین بار دیگر، فارغ از هیجان‌زدگی و تصمیم‌گیری احساسی لازم است تا جریان معاملات، حضور بازیگران کوچک و بزرگ در نمادها و همچنین انتظارات از آینده سهم ملاک تصمیم‌گیری قرار گیرد.
دشواری بازگشت به سهامداری
بدون هیچ اغراقی قیمت بسیاری از سهام در سقف تاریخی خود قرار دارد و در اکثر گروه‌های سهامی، نسبت قیمت به سود سهام شرکت‌ها چندان موید ارزندگی آن‌ها نیست. در چنین شرایطی کسی که تجربه سهامداری در قیمت‌های پایین‌تر را داشته و راه شناسایی سود را در نظر گرفته مسیر دشوارتری برای بازگشت به سهامداری، آن هم در قیمت‌های بالاتر دارد. در حالی که این مساله برای تازه‌واردان بازار با چنین شدتی جلوه نمی‌کند. شاید عجیب به نظر برسد، اما مرور قیمت بعضی از سهام در کوتاه‌مدت می‌تواند سهامداران با تجربه‌تر را متحیر کند.
نتیجه‌ای که در پی بحث بالا می‌آید آن است که تشخیص نقطه صحیح برای خروج از سهامداری، به خصوص برای گریز از اصلاح‌های کوتاه‌مدت، می‌تواند سخت‌تر از همیشه باشد. به همین دلیل است که در عین آن که شناسایی سود در موقعیت فعلی می‌تواند گزینه‌ای منطقی برای سهامداران باشد، باید در نظر داشت در صورتی که تقاضا بتواند از سد عرضه‌ها بگذرد و بازار مسیر صعودی خود را با قدرت ادامه دهد کسب سود بیشتر در ادامه دشوارتر خواهد بود. با این حال یک متغیر مهم واسطه در این جا نقش بازی می‌کند و نباید آن را نادیده گرفت.
آیا رشد سهام شما مبنایی دارد؟
در گزارش امروز روزنامه «دنیای اقتصاد» به این موضوع پرداخته شده است که برهه حساس کنونی سهام، لزوم تفکیک بین بهانه‌ها و علت رشد قیمت سهم را یادآوری می‌کند. اگر قرار بر اصلاحی در قیمت‌ها باشد، هر چند این اصلاح کوتاه‌مدت و کم‌عمق باشد، نمادهایی که بی‌دلیل و بی‌پشتوانه (احتمالا در پی تبلیغات محض و توخالی و یا روند گذشته قیمتی سهم) در مسیر صعودی قرار گرفته‌اند ممکن است بار دیگر و در آینده‌ای نزدیک به جریان صعودی بازنگردند. البته این مساله را ادامه تبلیغات و از آن مهم‌تر ادامه جریان ورودی نقدینگی مشخص می‌کند. با این حال اگر دلیلی برای رشد سهام موجود در سبدتان می‌بینید و این دلیل قیمت‌های بالاتر قیمت سهم را در چشم‌اندازتان تصویر می‌کند امکانات بیشتر و آرامش خاطر دوچندانی در قبال برخورد با موج‌های اصلاحی خواهید داشت.
بنابراین به سهامداران توصیه می‌شود که به این سوال پاسخ دهند و تا حد امکان این پاسخ را بر اساس معیارهای واقعی بسنجند: هر کدام از سهام موجود در سبد شما چرا باید بیش از این رشد کند؟
هنگامی که به علت رشد قیمت یک سهم اشاره می‌شود، تنها و مصرانه به دنبال دلیلی از جنس سودآوری نیستیم. به عنوان مثال در اغلب موارد تجدید ارزیابی‌ها توانسته‌اند قیمت سهم را در مسیر صعودی قابل‌توجهی قرار دهند. اگر چه این رشد قیمت سهم را نمی‌توان بر اساس مبانی بنیادی و در همه موارد توجیه کرد، با این حال مرور رفتار بازیگران سهام نشان می‌دهد رقیق شدن قیمت سهم انگیزه کافی را برای توجه به یک نماد می‌تواند ایجاد کند. «دنیای بورس» در گزارشی گسترده به بررسی اثر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها بر قیمت سهام 60 نماد مختلف بورسی پرداخته است. بدون شک این مطلب می‌تواند اثرات این مقوله را برای سهامداران روشن‌تر سازد.
در رابطه با برخی دیگر از سهام، آینده فعالیت‌های یک شرکت می‌تواند سرمایه‌گذاری در سهام آن را توجیه کند. در میان شرکت‌های سهامی، بنگاه‌هایی حضور دارند که طرح‌های توسعه را با قوت پیش می‌برند و نتایج تحسین‌برانگیزی را نیز به نمایش می‌گذارند. این عوامل می‌توانند کاملا گسترده و متفاوت باشند؛ اما آن‌چه مهم است میزان قانع‌کنندگی این عوامل است: آیا این دلایل سبب می‌شود که کسی این سهم را از شما در قیمت بالاتری خریداری کند؟