آنچه در این مطلب می‌خوانید:
- محدودیت دامنه نوسان چیست؟
- صف خرید چیست؟ چگونه شکل می‌گیرد؟
- چگونه در صف خرید سهام بخریم؟
- نفر چندم صف خرید هستم؟
- چگونه سهام خود را صف خرید کنیم؟
- صعود چندروزه سهام دارای صف خرید؟
- صف فروش چیست؟ چگونه شکل می‌گیرد؟
- چگونه در صف فروش سهام بفروشیم؟
دنیای بورس| جذابیت سودگیری در بورس تهران در مقایسه با دیگر بازارهای موازی سبب شد تا امسال شاهد ورود خیل عظیمی از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به جمع بورس‌بازان باشیم. هر چند این مهم به خودی خود با ورود پول‌های تازه به گردونه معاملات سهام به رونق این بازار می‌انجامد اما مهمترین ریسک افزایش تازهواردها، افزایش نوسان به سبب تشدید رفتارهای هیجانی میان معامله‌گران هست. جایی که به سبب بروز رخدادی غیرمترقبه یا انتشار خبری خاص با تغییر مسیر قیمت‌ها در بازار مواجه هستیم. در این شرایط است که با پدیده‌ای تحت عنوان «صف خرید» یا «صف فروش» بسته به روند شاخص کل روبرو می‌َشویم. اما صف خرید و فروش سهام چه مفهومی دارد و چگونه قابل شناسایی است؟
واقعیت این است که اصل ماجرای تشکیل صف در بازار سهام به محدودیتی تحت عنوان «دامنه نوسان» باز می‌گردد. محدودیتی که به سبب بروز رفتارهای هیجانی در بازار می‌شود.
محدودیت دامنه نوسان چیست؟
دامنه نوسان به بیشترین تغییرات مجاز قیمت سهام در طول یک روز معاملاتی گفته می‌َشود. این تغییرات می‌توان در جهت مثبت یا منفی اعمال شود. در بازار سهام ایران در حال حاضر دامنه نوسان قیمت سهام برای سهام بورسی و فرابورسی 5 درصد در نظر گرفته شده است. به این معنا که قیمت روز گذشته سهم نقطه صفر درصد در نظر گرفته شده و بر مبنای این قیمت سهام می‌تواند 5 درصد مثبت یا 5 درصد منفی نوسان کند. به عنوان مثال اگر قیمت پایانی سهام ما روز گذشته 1000 تومان بوده، امروز می‌تواند تا 1050 تومان رشد کند یا بالعکس تا 950 تومان افت کند. البته درصد دامنه نوسان در بازار پایه یا برای حق تقدم‌ها متفاوت است و بسته به قوانین هر بازاری تعریف می‌شود. نکته جالب توجه این است که در اکثر بورس‌های بین‌المللی و پیشرفته چنین محدودیتی مشاهده نمی‌شود.
هفته گذشته خواندیم: اوراق بهادار چیست؟ انواع آن کدام است؟
صف خرید چیست؟ چگونه شکل می‌گیرد؟
یکی از اصطلاحاتی که در روزهای مثبت به گوش می‌رسد، تشکیل صف خرید در سهام است. صف تقاضا زمانی تشکیل می‌شود که قیمت آخرین معامله یک سهم به سقف مجاز روزانه رسیده باشد و دیگر امکان قرار دادن سفارش در قیمت بالاتر وجود ندارد. یعنی قیمت سهم 5 درصد رشد کرده باشد. حال در صورتی که در سقف مجاز روزانه دیگر فروشنده‌ای وجود نداشته باشد و افراد برای خرید سهم با یکدیگر در رقابت باشند، سفارش‌های خرید در عدم عرضه انباشته شده و به صف خرید می‌انجامد. به عبارتی دیگر با فزونی تقاضا نسبت به عرضه سهام به صف خرید می‌روند. هر چه تعداد سهام در صف تقاضا بیشتر باشد در اصطلاح گفته می‌شود که صف طولانی‌تر است.
برای درک بیشتر صف خرید به عکس زیر توجه کنید. در این روز سهام کاشی پارس اجازه نوسان قیمت بین 27920 تا 30858 ریال داشت. افزایش تقاضا برای سهام مذکور اما به شکلی بود که پس از معامله 3.8 میلیون سهم «کپارس» و رسیدن قیمت آن به سقف مجاز روزانه، دیگر فروشنده‌ای باقی نماند اما فزونی تقاضا بر عرضه سبب شد تا سفارشی به میزان 3 میلیون و 727 هزار سهم در سقف قیمتی توسط 84 معامله‌گر در سامانه معاملاتی ثبت شود اما از آنجایی که هیچ سهامداری در این قیمت حاضر به فروش سهامش نشد، پدیده صف خرید شکل گرفت و 84 معامله‌گر مذکور تا این لحظه موفق نشدند تا سهم مورد نظر خود را خریداری کنند. در این شرایط معامله‌گری که زودتر سفارش خرید خود را ارسال کرده از شانس بیشتری برای خرید سهم مورد نظر خود برخوردار است.
بیشتر هم بدانید: پذیره‌نویسی چه فرقی با عرضه اولیه سهام دارد؟
چگونه در صف خرید سهام بخریم؟
این سوالی است که شاید در روزهای صعودی بازار سهام ذهن بسیاری از معامله‌گران تازه‌وارد بورسی را به خود مشغول کند. همانطور که اشاره شد صف خرید زمانی شکل می‌گیرد که تقاضا برای خرید یک سهم از میزان عرضه آن در سقف مجاز قیمت روزانه پیشی بگیرد. در این حالت فروشنده چندانی وجود ندارد اما متقاضیان می‌توانند سفارش‌های خود را در سامانه معاملاتی ثبت کنند. در این شرایط افرادی که زودتر سفارش‌های خود را در سیستم ثبت کرده‌اند از شانس بیشتری برای خرید سهام برخوردارند. به این ترتیب در صورت ثبت یک سفارش فروش در سقف قیمت، به صورت خودکار کسانی که جایگاه بالاتری در صف دارند، مالک سهم فروخته شده خواهند شد.
با هم بخوانیم: سهامداران حقیقی و سهامداران حقوقی چه تفاوتی با هم دارند؟
نفر چندم صف خرید هستم؟
برای اینکه متوجه جایگاه خود در صف خرید یک سهم شوید، لازم است به صفحه معاملات آنلاین کارگزاری خود مراجعه کنید.
چگونه سهام خود را صف خرید کنیم؟
شاید برای فعالان قدیمی بازار این سوال کمی عجیب باشد اما بسیاری از تازهواردها پس از مشاهده تشکیل صف خرید در یک سهم بازار، به این فکر فرو می‌روند که چگونه می‌توانند سهم موجود در پرتفوی خود را نیز روانه صف خرید کنند. واقعیت این است که روند قیمتی هر سهم تابع عرضه و تقاضا است و یک معامله‌گر خرد با میزان سهم پایین هیچ‌گاه توان این را ندارد که بتواند مازاد تقاضا در یک سهم ایجاد کند و در نهایت سبب تشکیل مازاد تقاضا در یک سهم شود. بلکه اقبال عمومی برای خرید سهام یک شرکت و همزمان تمایل پایین یک سهامدار برای به فروش رساندن سهم خود در قیمت تابلو است که می‌تواند یک سهم را روانه صف خرید کند.
پیش‌تر هم خوانده بودید: افزایش سرمایه چیست؟ انواع آن را بشناسیم
صعود چندروزه سهام دارای صف خرید؟
در حال حاضر به اشتباه تصوری میان برخی سرمایه‌گذاران وجود دارد که می‌پندازند سهمی که به صف خرید رفته است ارزنده بوده و در روزهای آینده به روند صعودی خود ادامه می‌دهد. این موضوع سبب می‌شود که شاهد طولانی‌تر شدن صف‌های خرید باشیم. این در حالی است که صف تقاضا هیچ‌گاه نمی‌تواند نشانه صعود سهم در روزهای آتی باشد. از این رو توصیه می‌شود بورس‌بازان از معاملات هیجانی در این سهام خودداری کنند.
صف فروش چیست؟ چگونه شکل می‌گیرد؟
اما صف فروش چیست. در واقع صف فروش را می‌توان عکس پدیده صف خرید دانست. یعنی زمانی که سهم روندی نزولی را تجربه می‌کند و تا کف مجاز روزانه افت کرده است، فزونی عرضه بر تقاضا به تشکیل صف فروش می‌انجامد. در این شرایط قیمت سهم 5 درصد کاهش داشته است.
در این قیمت دیگر هیچ معامله‌گری در سمت خرید سهام وجود ندارد و در عین حال امکان فروش سهم در قیمت پایین‌تر نیز وجود ندارد. در نتیجه انباشته شدن سفارش‌های فروش از سوی سهامدارنی در قصد نقد کردن سهام خود را دارند سبب می‌شود تا شاهد شکل‌گیری صف فروش در سهم مورد نظر باشیم.
هر چه تعداد سهام در صف فروش بیشتر باشد در اصطلاح گفته می‌شود که صف سنگین است. به عنوان نمونه به تصویر زیر توجه کند. در این نمونه قیمت سهام شرکت گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو با افت 5 درصدی به 11545 ریال رسیده است.
همانطور که ملاحظه می‌کنید در قسمت خرید سهم هیچ تقاضایی مشاهده نمی‌شود. اما بالعکس در سمت فروش شاهد سفارش فروش بیش از 9 میلیون سهمی در کف قیمت روزانه «خگستر» توسط 420 سهامدار هستیم. سهامدارانی که به دلیل نبود خریدار موفق نشده‌اند سهام خود را به پول نقد تبدیل کنند.
در این شرایط گفته می‌شود نماد «خگستر» به صف فروش رفته است یا شاهد صف فروش سنگین در «خگستر» هستیم. در این شرایط معامله‌گری که زودتر سفارش فروش خود را ارسال کرده از شانس بیشتری برای نقد کردن سهام خود برخوردار است.
چگونه در صف فروش سهام بفروشیم؟
فروش سهام در صف فروش نیز همانند بخش خریداری سهم در صف خرید می‌تواند باشد. به این ترتیب سهامدار شرکتی که با افت حداکثری قیمت در معاملات روزانه مواجه شده و با غلبه عرضه بر تقاضا به صف فروش رفته است می‌تواند سفارش فروش خود را در سامانه معاملاتی ثبت کند. در این حالت نیز کسانی که در جایگاه بالاتری در صف فروش قرار دارند یا نسبت به سایر سهامدران سفارش فروش خود را زودتر ثبت کرده‌اند از شانس بیشتری برای فروش سهم برخوردارند و با ثبت اولین سفارش خرید در سامانه بسته به حجم سفارش، از ابتدای صف فروش سهام فروخته شده و به متقاضی واگذار می‌شود.
قبلا «دنیای بورس» ارایه داده بود: فاز اول توافق و هرآنچه باید از آتش‌بس پکن و واشنگتن بدانیم.