دنیای بورس: شب گذشته فضای رسانه‌ای با اخبار متعدد و ضد نقیضی از سیاست‌های جدید آمریکا در منطقه خاورمیانه همراه بود. این اخبار دامنه بسیار گسترده‌ای را در بر می‌گرفت و نشانه‌های مثبت و منفی فراوانی را به همراه داشت. تناقض برخی از این اخبار سبب می‌شود تا صرف این داده‌ها به تنهایی قابلیت اتکا نداشته باشند و همین مساله ضرورت توجه به تنش‌سنج‌های دور و نزدیک را بیشتر می‌کند.
جزر و مد خوشبینی‌های سیاسی
در میان اخبار دیشب و در مهم‌ترین مورد، نامه‌ای از سوی رویترز و خبرگزاری فرانسه مورد استناد قرار گرفت که طی آن به اطلاع وزارت دفاع عراق رسانده شده بود که نیروهای امریکایی قصد خروج از عراق را در هفته‌های نزدیک دارند. با این وجود به صبح نرسیده این خبر به چندین نحو انکار شد. به صورت مشخص وزیر دفاع آمریکا در پاسخ به خبرنگاری اعلام کرد که آمریکا قصد خروج از عراق را ندارد. همچنین برخی دیگر از اخبار به نقل از برخی مقامات نظامی آمریکا اعلام کردند که نامه مذکور به اشتباه برای مقامات عراقی ارسال شده است. با این وجود به نظر می‌رسد همین اخبار ضد و نقیض سبب شده تا بازارهای جهانی به فروکش نسبی تنش‌ها در خاورمیانه بیندیشند.
از سوی دیگر بنا به خبرگزاری فارن پالیسی، ایالات متحده از صدور ویزا برای محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان خودداری کرده است. به نظر می‌رسد آقای ظریف قصد سخنرانی در شورای امنیت سازمان ملل و پرداختن به مسائل اخیر منطقه‌ای از جمله جنایت‌های امریکا را داشته است.
در میان اخبار دیگر تلاش نتانیاهو برای فاصله گرفتن از تنش‌های بین ایران و آمریکا جالب توجه بوده است. رژیم صهیونیستی که همراه به صورت مشخص حامی فشار بر کشورمان بوده، اکنون در تلاش است تا از هر گونه سوگیری در رابطه با اتفاقات اخیر پرهیز کند. امری که در نگاه بسیاری از تحلیلگران می‌تواند در کاستن از تنش‌های منطقه‌ای تاثیر مهمی داشته باشد.
برخی دیگر از اخبار نیز در این زمینه‌ها جالب توجه به نظر می‌رسد. با این وجود بعد از بیش از 3 روز موضع‌گیری مستقیم دو کشور و استفاده از زبان‌های تهدیدآلود، این اتفاقات سبب شده است تا دریچه‌ای برای گذر کم‌حساسیت‌تر از مقطع فعلی پدیدار شود.
لزوم بازنگری در تحلیل‌های بازیگران بورسی
از روز جمعه تاکنون، در شبکه‌های اجتماعی و در فضاهای رسانه‌ای مرتبط با بورس تهران تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های متعددی از ادامه وضعیت منتشر شده است. در روزهای نخست برخی به ضرورت تلاش بازیگران برای حفظ بازار و کم‌رنگ کردن ریسک‌های محیطی تاکید داشتند و برخی تحلیل‌ها به صورت ضمنی به ضرورت ریزش قیمت‌ها و اصلاح بازار تاکید می‌کردند. هر کدام از این تحلیل‌ها احتمالا حاوی نکاتی بوده‌اند که بر واقعیات منطبق است؛ اما در بسیاری از موارد سردرگمی بازیگران خرد را به دنبال داشته است.
نکته آن‌جاست که تحلیل کارشناسان بورسی در مقطع فعلی به دو دلیل عمده از واقعیات فاصله دارد. اول آن که علی‌رغم تمام گسترش‌هایی که در رابطه با بازار سهام کشور اتفاق افتاده، همچنان این بازار با قشر خاص و محدودی از جامعه مرتبط است و نمی‌تواند بازتاب کامل و صحیحی از ذهنیت عموم جامعه نسبت به اتفاقات اخیر به دست دهد.
در عین حال و به صورت طبیعی، وضعیت شخصی معامله‌گران بورسی در تمایلات‌شان به تغییر روند بازار و یا ادامه اصلاح قیمت‌ها اثرگذار است. بسیاری از کارشناسان سعی کرده‌اند تا از زاویه‌ای منطقی به وضعیت معاملات این روزها بنگرند؛ در مقابل تغییر لحن برخی از تحلیل‌ها از آینده بازار نیز به نظر می‌رسد با تغییر موضع شخصی همراه بوده است.
همه این موارد می‌طلبد که سهامداران بورسی به خصوص این بار هم که شده، کنترل دکمه‌های خرید و فروش خود را از زیر دست دیگران بیرون بکشند و با نگاهی عمیق‌تر به مسائل، برای سبد سهامداری خود تصمیم بگیرند. نکته آن جاست که تعلیق در فرآیند تصمیم‌گیری و یا عمل‌کردن بدون برنامه ذهنی می‌تواند مسببات ضرر بیشتر سرمایه‌گذاران را فراهم کند. بنابراین هر بازیگر خرد سهام باید در نظر داشته باشد که چه برنامه‌ای برای سهامداری در بازه میان‌مدت را در پیش خواهد گرفت.
مهم‌ترین ابزار‌های تصمیم‌گیری بورس‌بازان کدامند؟
روند معاملات دو روز نخست هفته نشان داد که لزوما فضاهای تلگرامی و تلاش‌های گروه‌های بورسی برای نادیده گرفتن ریسک‌های فراگیر چندان در عمل رنگ واقعیت به خود نمی‌گیرد و همین‌طور نشانه‌هایی (اگر چه محدود و بعضا ضد و نقیض) در روز دوشنبه نشان داد که احتمالا پیش‌بینی آینده بورس، یک پیش‌بینی کور خواهد بود. پس چگونه باید در رابطه با معاملات سهامی تصمیم گرفت؟
بی‌شک ارائه نسخه قطعی در این بازه به هیچ وجه کاری موجه نخواهد بود. همان‌طور که در بالا اشاره شد تحلیل‌های مرتبط با فضای بازار سهام دارای جهت‌گیری‌هایی است که قابلیت استفاده از آن در مقطع فعلی را کمتر می‌کند. با این حال هنوز ابزارهایی برای نشانه‌خوانی از وضعیت مورد انتظار وجود دارد. مهم‌ترین این ابزارها بازارهای موازی داخلی، با محوریت ارز و سکه، و بازار جهانی، با محوریت طلا و نفت است.
بازارهای ارز و سکه داخلی به دلیل جایگاه سنتی آن و پراکندگی بازیگران تصویر روشن‌تری از فضای مورد انتظار عموم جامعه به دست می‌دهد و حساسیت بیش‌تری به نشانه‌ها خواهد داشت. در این رابطه به نظر می‌رسد این بازارها در جلسه امروز مسیر جالب‌توجهی را در پیش داشته باشند (در راستای واکنش به اخبار شب گذشته). در میان این دو بازار نیز احتمالا بازار سکه در مقطع فعلی برآوردهای دقیق‌تری به دست دهد. چرا که طی سال‌های اخیر بازار ارز همواره با محدودیت‌هایی در هر دو سوی عرضه و تقاضا مواجه بوده که در رابطه با بازار سکه کمتر موضوعیت پیدا می‌کند.
به علاوه به نظر می‌رسد بازارهای مرجع جهانی، از لحاظ سیر سریع‌تر گردش اخبار و نگاهی کمتر هیجان‌زده بتواند منبع مفیدتری از گمانه‌ها نسبت به آینده فراهم کند. به طور مشخص قیمت دو کامودیتی طلا و نفت از میزان نگرانی‌ها در رابطه با وقوع جنگ و درگیری در منطقه نشات می‌گیرد و می‌تواند معیار مناسبی باشد. روز گذشته قیمت نفت و طلا پس از صعود محسوس آغازین در مدار آرامش نسبی قرار گرفت و فضای امیدواری ملموسی را نسبت به کاهش تنش‌ها به وجود آورد.
در معاملات امروز صبح نیز قیمت طلا با افت نیم درصدی مواجه شده و نفت نیز افت 1.2 درصدی را تجربه می‌کند. به نظر می‌رسد افت فعلی قیمت نفت از خوشایندترین موارد کاهش قیمت طلای سیاه برای بورس تهران باشد.
بنا به این نشانه‌ها احتمالا بتوان انتظار داشت که بورس تهران معاملات امروز را با فشار کمتری نسبت به دو روز آغازین هفته پشت سر بگذارد. با این حال برای تصمیم‌گیری در خصوص سبزپوشی قاطع بورس نیاز است تا اخبار قطعی‌تری از تلاش طرف امریکایی برای کاستن از تنش‌ها به دست برسد.