یادداشت تحلیلگر| سازوکار معافیت مالیات بورسی ها

•  ولید هلالات| تحلیلگر بازار سرمایه

شرکت های بازار سرمایه به دلایل مختلفی معافیت مالیاتی دریافت می کنند. تمام شرکت ها می بایستی 25درصد سود خود را به عنوان مالیات عملکرد پرداخت کنند مگر آنکه طبق قانون، مشمول معافیت هایی باشند لذا ممکن است بخشی از درآمدها مشمول مالیات نگردد.

معافیت های مالیاتی ممکن است مختص شرکت های بازار سهام و یا کل شرکت های ایران باشد. تمامی شرکت ها به محض ورود به بازار سهام بین 5 تا 10 درصد معافیت مالیاتی دریافت می کنند به عبارتی 10% * 25% معافیت دریافت کرده و به جای 25درصد از سود، 22.5درصد سود خود را مالیات می دهند.

همچنین اگر شناوری سهام آن ها از رقم خاصی (20درصد) بالاتر برود به همین میزان مجددا معافیت مالیاتی دریافت خواهند کرد لذا شرکت های بازار سهام می توانند به جای 25درصد مالیات، 20درصد پرداخت کنند.

اگر شرکت ها در مناطق کمتر توسعه یافته حضور یابند، طبق قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول معافیت هایی خواهند بود. همچنین در صورتی که با استفاده از آورده سهامداران نسبت به اجرای طرح توسعه اقدام کنند، آن بخش از سود شرکت که موجب طرح توسعه افزایش می یابد، معاف از مالیات است.

معافیت هایی برای عرضه محصول در بورس کالا نیز در نظر گرفته شده همچنین تمامی سود حاصل از DPS شرکت های زیر مجموعه معاف از مالیات است.

بحثی در بازار مطرح است که در سال 1399 میزان معافیت های مالیاتی کاهش می یابد. این بحث کاملا درست است اما توجه کنیم که برخی معافیت های مالیاتی، خارج از حیطه اختیارات برخی نهادها است که بخواهند آن را تغییر دهند به عبارتی معافیت های مقرر در قانون در برخی موارد برای چند سال آینده موضوعیت داشته و تغییر نخواهند کرد.

بر همین اساس برخی از اصلاحات پیشنهادی و در جریان به شرح زیر است:

*معافیت مالیاتی درآمد کشاورزی، دامپروری، پرورش ماهی و طیور و زنبورعسل حذف شده است البته این جمله بسیار کلی است لذا نمی توان گفت تمام معافیت مربوط به این بخش حذف شده ضمن اینکه وزارت کشاورزی به این مساله اعتراض کرده و می گوید با این نهاد مشورتی صورت نگرفته است.

*خدمات بیمارستان ها و هتل ها در 5 سال اول فعالیت معاف از مالیات بوده که حذف شده است.

*معافیت‌های مالیاتی مربوط به فعالیت های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری بر اساس پیش نویس لایحه، حذف شده است.

*معافیت مالیاتی صادراتی که ماده خام محسوب شوند به طور کامل حذف شده است تعریف دقیقی از ماده خام وجود ندارد و وزارت صمت باید آن را تعیین کند با این حال شمش فولاد به بالا، اوره، پلیمر و متانول ماده خام محسوب نمی شوند.

*معافیت مالیاتی محصول صادراتی که نهایی محسوب شود 50درصد تعیین شده به عبارتی 50% * 25% مالیات تعیین شده که البته شرکت های بازار سهام به دلیل حضور در بورس و شناوری 5درصد دیگر هم معافیت دارند.

*معافیت مالیاتی حضور در مناطق ازاد حذف شده و به جای آن معافیت 50درصد تعیین شده است. تقریبا هیچ شرکتی در بازار سهام در مناطق آزاد ثبت نشده است.

*معافیت مالیاتی دانش بنیان ها حذف و میزان معافیت مالیاتی 80درصد تعیین شده به عبارتی 20% * 25% مالیاتی می دهند.

*معافیت مالیاتی سود تسعیر ارز حذف شده است.

*معافیت مالیاتی کارهای پژوهشی، فرش بافی و نظایر آن به طور کامل حذف شده است.

*نتیجه: محاسبه مالیات نیاز به درک و اطلاعات دقیقی از وضعیت شرکت ها و صورت مالی آن ها دارد. طبق محاسبات انجام شده، در بدترین حالت، سود یک شرکت بورسی ممکن است 10درصد به دلیل قوانین مالیاتی کاهش یابد. به طور کاملا تقریبی تنها 15درصد شرکت ها با تغییر در مالیات مواجه می شوند و این اصلاحیه هیچ نگرانی در مورد بورس ایجاد نمی کند و تنها آن دسته از شرکت های پتروشیمی یا معدنی که تمام محصول را صادر می کنند، 10درصد سود خود را از دست می دهند که به ضرب رشد 10درصد نرخ دلار، به سادگی آن را جبران می کنند ازین جهت با فرض تحقق این اصلاحیه به هیچ عنوان نباید نگران بحث مالیات بود.