دنیای بورس: پس از سه هفته نزولی، معاملات بورس تهران در هفته نیمه‌تعطیل گذشته توانست به مدار صعود برگردد و شاخص کل تا مرز 310 هزار واحد پیش رود. این در حالی است که همچنان ارزش معاملات به مراتب پایین‌تر از اوج خود در پایان تابستان و اوایل پاییز قرار دارد.
اوج خوش‌بینی کارشناسان بازار سهام
به نظر می‌رسد با صعودی شدن روند قیمت‌ها در آخرین روز معاملات هفته گذشته، انتظارات فعالان بورسی از مسیر آینده سهام بهبود یافته است. در این خصوص، در نظرسنجی بورس این هفته پاسخ تحلیلگران بازار سهام جالب توجه است به طوری که از میان 25 کارشناس، هیچ کدام انتظار افت شاخص کل برای هفته جاری را ندارند. هرچند میان معامله‌گران نیز انتظار صعود قیمت‌ها بیشتر به چشم می‌خورد، اما حدود 17 درصد آنها روند شاخص کل را نزولی را پیش‌بینی کرده‌اند. این نتایج تاکید می‌کند امیدها بار دیگر به بازار سهام برگشته است و باید دید در مواجهه با این خوش‌بینی در عمل بازار چه واکنشی نشان می‌دهد و معاملات سهام تا چه اندازه داغ می‌ماند.
فروشندگان سهام خارج شدند یا در کمین نشسته‌اند؟
بر خلاف رفتار بورس در نیمه نخست سال 98 که عمدتا با پشتوانه ورود پول‌های پرقدرت و در نتیجه تقاضای بالا بر مدار صعودی حرکت می‌کرد، هفته گذشته سبزپوشی سهام ناشی از کاهش فشار فروش رقم خورد. به عبارت دیگر، در شرایطی که ارزش معاملات رشد چندانی را نشان نمی‌داد، روند قیمت‌ها صعودی شد و بسیاری از گروه‌های بورسی با صف خرید همراه شدند. این مساله تاکید می‌کند عقب‌نشینی فروشندگان در قیمت‌های کنونی تمایل زیادی به عرضه ندارند. اما آیا این وضعیت با صعود بیشتر قیمت‌ها نیز ادامه می‌یابد؟ پاسخ این پرسش بسیار دشوار به نظر می‌رسد و باید معاملات این روزهای بورس تهران با دقت رصد شود. دو سناریو می‌توان برای این وضعیت در نظر گرفت. برخی معتقدند تازه‌واردهای هیجانی طی اصلاح بورس در نیمه دوم مهر از بازار خارج شده و اکنون با وجود محدودیت‌های تقاضا، به دلیل نبود فروشنده‌های سنگین مسیر صعودی ادامه می‌یابد. اما دسته دوم تاکید می‌کنند نباید از کسانی که در کمین قیمت‌های بالاتر برای فروش نشسته‌اند غافل شد. افرادی که احتمالا در مسیر صعودی از زیان خارج شده و ممکن است مجدد برای نقد شدن فشار فروش را افزایش دهند.
تحلیل یا موج‌سواری در سهام؟
مساله بعدی اما به رویکرد بازیگران فعلی می‌پردازد. از یک سو، گروهی اعتقاد دارند پس از تجربه اصلاح‌های سنگین قیمتی در بسیاری از سهم‌های سفته‌بازی، اکنون نوبت توجه به عوامل تحلیلی و بنیادی است. بنابراین، نوبت رشد با سهامی است که نشانه‌های مثبت واقعی در حوزه سودآوری اعم از گزارش‌های فصلی و ماهانه نشان داده‌اند یا تحت تاثیر فضای مثبت بازار جهانی کامودیتی‌ها می‌توانند با اقبال همراه شوند. اما در سمت دیگر، عده‌ای همچنان به فعال بودن موج‌سواران در بورس تهران باور دارند. برای این رویکرد نیز نشانه‌هایی قابل رصد است که از جمله آن می‌توان به صف‌نشینی یک‌دست در صنایع کوچک‌تر بورس و رشد پرشتاب شاخص کل هم‌وزن در معاملات چهارشنبه اشاره کرد. همچنین، بالا بودن قیمت به درآمد بسیاری از سهم‌ها نسبت به معیارهای ارزشی باعث شده تا به طور کلی، فعالان بنیادی کمتر در این روزهای بورس فعال باشند. در نتیجه، رشدهای فعلی ناشی از فعالیت‌هایی است که از سوی افرادی غیر از تحلیلگران بنیادی شکل می‌گیرد. پس همچنان بورس باید مراقب رفتارهای موج‌سواری بود، زیرا این جریان‌ها برای تبدیل به سود شدن نیازمند جریان قدرتمند نقدینگی که در شرایط کنونی با افت محسوس ارزش معاملات، چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.
ماجرای مالیات‌های جدید و تکذیبیه‌ها
بحث اخذ مالیات‌های جدید در پیش‌نویس بودجه سال آینده یکی از پرمباحثه‌ترین اخبار روزهای پایانی هفته گذشته بود که بسیاری را دچار سردرگمی کرده بود. با این حال، در حوزه‌های مهم این مساله رد شد و همچنان به نظر می‌رسد برای قضاوت در این باره نباید عجولانه عمل کرد. در این میان، وزیر اقتصاد بحث مالیات‌ستانی از سپرده‌های بانکی را تکذیب کرد. سنا، خبرگزاری زیر نظر سازمان بورس نیز سخنان اخیر رئیس کل سازمان بورس را مبنی بر موافقت وزیر اقتصاد با عدم اخذ مالیات از معاملات سهام را بازنشر کرد. بنابراین به نظر می‌رسد همچنان موضوع اخذ مالیات بر عایدی در هاله‌ای از ابهام است که احتمال بی‌واکنشی بازارها به آن را افزایش می‌دهد (در این رابطه گزارش بزنگاه مالیاتی سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود).
مذاکرات تجاری نوسان‌ساز بازار جهانی
روز چهارشنبه فدرال رزرو مطابق انتظارات نرخ بهره را بار دیگر 0.25 واحد درصد کاهش داد؛ اما همزمان تاکید کرد فعلا تا مشاهده سیگنالی مشخص‌تر نیازی به تغییر سیاست پولی نیست. همین امر باعث شد واکنش بازارها به این اقدام انبساطی که باید بر رشد قیمت کامودیتی‌ها اثرگذار می‌شد چندان ملموس نباشد. بلافاصله روز پنجشنبه با مخابره برخی اخبار منفی از روند مذاکرات تجاری چین آمریکا شاهد افت قیمت عمده کالاها در بازار جهانی بودیم. روز جمعه اما، چند آمار مثبت از اقتصاد چین و آمریکا و همزمان تقویت مجدد احتمال توافق میان دو کشور باعث رشد قیمت کالاها شد. سی‌ان‌بی‌سی اعلام کرد چین و آمریکا به اجماعی در کلیات توافق در مذاکرات پایان هفته رسیده‌اند. در این خصوص، ویلبر راس، وزیر بازرگانی ایالات متحده اعلام کرد «فاز اول» توافق با چین احتمالا تا میانه نوامبر امضا می‌شود. در همین رابطه مهم‌ترین آمارهای اقتصادی بازار جهانی در هفته گذشته را بخوانید.
رویدادهای خبری از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: پس از تصویب نخستین قطعنامه مربوط به تحقیقات استیضاح دونالد ترامپ در مجلس نمایندگان امریکا، اکنون اما ماجرا وارد مرحله تازه‌ای می شود. پلوسی در حالی گفته که جلسات عمومی پرونده استیضاح ترامپ، از ماه نوامبر شروع می‌شود که نظرسنجی جدید سی ان ان هم حکایت دیگری از تمایل مردم برای خروج ترامپ از کاخ سفید است.
در رویداد دیگری سازمان همکاری های صادرکننده نفت اگرچه در تازه ترین وضعیت بروز رسانی در لیست جدید اعضایش سال گذشته میلادی شاهد حضور کنگو بود، اکنون اما با دعوت عربستان از برزیل به دنبال بررسی امکان عضویت این کشور است.
در رویدادهای دیگری وزارت خزانه‌داری آمریکا مدعی شد به‌همراه بحرین، کویت، عمان، قطر، امارات و عربستان سعودی ۲۵ هدف مرتبط با ایران و گروه‌های مقاومت را تحریم کرد. تحریم‌های امریکا در قالب فشار حداکثری پیش‌تر هم اعمال می‌شد اما با مقاومت ایران همراه شده است. امریکا همچنین در جدیدترین سناریوی کارزار فشار حداکثری، پس از تحریم هماهنگ شدن 6 کشور عربی علیه ایران، می‌خواهد در بخش عمرانی و تجارت ایران نیز محدودیت‌های جدیدی اعمال کند. در همین حال با وجود ادعای برایان هوک مبنی بر فروش نفت ایران در سطح 120 هزار بشکه در روز و سفر وزیر خزانه‌داری امریکا به هند برای اعمال فشار بیشتر به ایران، به نظر می رسد هنوز ایران در حوزه فروش نفت می‌تواند تحریم ها را دور بزند.
این در حالی است که در ادامه سناریوهای جدید کارزار فشار حداکثری امریکا علیه ایران، وزارت خارجه امریکا کزارش سالانه جدید خود در خصوص تروریسم را به اتهامات بی‌پایه و اساس علیه ایران اختصاص داد. همچنین منابع خبری روز جمعه گزارش داده‌اند دولت ایتالیا تسلیم فشارهای آمریکا شده و پروازهای یک شرکت هواپیمایی ایرانی را ممنوع کرده است. پیش‌ترهم مالزی از فشار امریکا نسبت به تحریم ایران توسط این کشور خبر داده بود. در خبر دیگری اما امریکا می گوید بر سر مبادلات اینستکس با اروپایی ها به توافق دست یافته است. پیش تر امریکا بر سر اینکه این سازوکار تجاری به نتیجه نمی رسد تاکید کرده بود. حالا اما به نظر می رسد هدف از این توافق گرفتن اطلاعات بیش تر از ایران است. حال خبر رسیده که ایران اگرچه همچنان در انتظار اقدام عملی اروپاست اما به نظر می‌رسد با توجه به انفعال اروپا، ایران خود را برای گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای آماده می‌کند. اما جزییات گام چهارم چیست؟
در همین حال رئیس کل بانک مرکزی به سناریوهای جدید تحریم امریکا علیه ایران و گروه‌های مقاومت در منطقه واکنش نشان داد و تاکید کرد اقتصاد ایران در مسیر رشد صادرات نفتی و غیرنفتی در شرایط تحریمی است. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه نیز در یک پیام توئیتری تصریح کرد: هدف قرار دادن کارگران ساختمانی با تروریسم اقتصادی تنها نشان‌دهنده شکست کارزار فشار حداکثری است. آمریکا می‌تواند هر مرد، زن و یا کودکی را تحریم کند، اما ایرانی‌ها هرگز تسلیم زورگویی نخواهند شد. آمریکا بهتر است به جای اینکه هرروز بیشتر در گِل فرو برود، دست از سیاست‌های شکست‌خورده بردارد و به برجام بازگردد. همزمان با برگزاری اجلاس نخست وزیران سازمان همکاری شانگهای، قرار است اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در حاشیه این اجلاس با نخست وزیران روسیه، چین و هند دیدار کند. وی البته دیروز با نخست وزیر افغانستان دیدار کرده بود.
ب) شرکت‌ها: تازه‌ترین وضعیت هپکو و آذرآب از زبان مسئولان دولتی حاکی از ان است که هپکو به چرخه تولید بازگشته و برای عرضه بلوک آذرآب در بورس نیز توافق‌هایی با بانک کشاورزی صورت گرفته است. آیا چالش‌های پیش‌روی دو شرکت بورسی پایان می پذیرد؟
در خبر دیگری آمده است که تمام خودروهای ثبت‌نامی و تکمیل وجه شده سایپا تحویل داده شد. این سفارش‌ها مربوط به سال 97 بوده‌اند که به دلیل اعمال مجدد تحریم‌ها شریط سختی را پیش روی خودروسازان قرار داد.
گروه دارویی برکت در دور جدید از فعالیت‌های توسعه‌ای خود نقشه جدید صادراتی طراحی کرده که هدف نهایی از آن علاوه بر کسب بازارهای رقیب، ایجاد کارخانه و تولید مشترک در مقاصد صادراتی است. مدیرعامل این شرکت خبر داده که در نخستین گام قرارداد تولید مشترک دارو با سه کشور امضا شد.