چکیده: نفت هفته معاملاتی گذشته را با رشد بیش از ۵درصدی به پایان رساند که بیشترین افزایش قیمت هفتگی در ۵ هفته گذشته بود. خوش‌بینی به مذاکرات تجاری بین پکن و واشنگتن و همچنین کاهش موجودی انبارهای نفت و فرآورده‌های نفتی آمریکا، گمانه‌زنی‌ها از تعمیق توافق نفتی اوپک‌پلاس و کاهش تعداد دکل‌های نفتی آمریکا اهرم‌های اصلی رشد قیمت طلای سیاه محسوب میشوند.نفت برنت در این هفته بیش از ۵/ ۲ دلار معادل بیش از ۴ درصد افزایش یافت و در پایان معاملات هفته بالای ۶۲ دلار بر بشکه ایستاد. این قیمت بیشترین مقداری است که طی یک ماه اخیر این نفت شاخص تجربه کرده است.
بعد از خاموش شدن هیجانات ناشی از حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و بازگشت زودهنگام تولید نفت این کشور قیمت‌ها افت شدیدی را تجربه کرده و در سطوح کمتر از پیش از حمله به این تاسیسات معامله می‌شدند. هفته گذشته نفت برنت بالاخره به سطح پیش از حمله به تاسیسات آرامکو دست یافت. نفت‌خام آمریکا اما تحت‌تاثیر کاهش غیرمنتظره موجودی انبارهای نفتی این کشور افزایش بیشتری را تجربه کرد. این نفت‌خام شاخص در هفته معاملاتی گذشته حدود ۳دلار، معادل ۳/ ۵ درصد افزایش یافت و در نهایت در قیمت‌های بیش از ۶/ ۵۶ دلار بر بشکه که بیشترین نرخ در بیش از یک ماه گذشته است، به فروش رسید. با این حال به باور تحلیلگران مادامی که سایه افت تقاضا بر بازار نفت سنگینی می‌کند، نمی‌توان انتظار رشد پایداری در قیمت‌ها داشت.
مذاکرات تجاری
دنیای اقتصاد: مهم‌ترین عامل افزایش قیمت‌ها در هفته گذشته افزایش خوش‌بینی‌ها به مذاکرات چین و آمریکا و احتمال توافق تجاری بین دو کشور است. آنطور که مقامات کاخ سفید عنوان کرده‌اند، مذاکرات بین دو طرف به خوبی در جریان است و احتمال امضای توافقی اولیه بین روسای‌جمهور دو کشور در شیلی زیاد است. آنطور که جان کیلداف، تحلیلگر بازار نفت عنوان می‌کند، «فضای مذاکرات بسیار خوب به نظر می‌رسد و این موضوع به سوخت رشد بازارهای سهام در دنیا بدل شده است. در این میان بازار نفت نیز از رشد بازارهای سهام استفاده کرده و افزایش قیمت را به ثبت رسانده است.»
وال‌استریت، بازار سهام آمریکا که معمولا نفت همسو با آن حرکت می‌کند، بعد از اظهارات مقامات کاخ سفید افزایش یافته و به رکورد جدیدی دست یافت. شاخص اس‌اندپی ۵۰۰ حدود ۴۱/ ۰ درصد افزایش یافته و به بیشترین سطح در طول تاریخ خود رسیده است.جنگ تجاری بین چین و آمریکا در بیش از یک سال گذشته مهم‌ترین عامل اثرگذار بر بازار نفت بوده است چراکه تحت‌تاثیر این عامل رشد اقتصادی جهان به خصوص چین کاهش یافته است. کاهش رشد به معنای رکود در بخش تولید و نیاز کمتر جهان به منابع انرژی از جمله نفت است. از این‌رو آنطور که برآوردها نشان می‌دهد رشد تقاضا برای نفت به کمترین سطح از سال ۲۰۰۸ یعنی زمان بحران اقتصادی و رکود بزرگ رسیده است.
از این‌رو معامله‌گران امیدوارند همان‌طور که مقامات کاخ سفید اعلام کرده، این‌بار مذاکرات به نتیجه رسیده و توافقی بین آمریکا و چین امضا شود. پیش از این ترامپ با اقدامات یکجانبه بارها به خوش‌بینی به مذاکرات پایان داده بود و مانع از ایجاد یک توافق بین دو طرف شده بود. ترامپ اعلام می‌کند که «چین به دنبال یک توافق بد است.» همچنین گفته می‌شود که حتی یک توافق بین دو کشور نیز نمی‌تواند به‌طور فوری آثار مخرب ناشی از جنگ تجاری را رفع کند، از این‌رو برخی تحلیلگران رشد هفته گذشته قیمت‌ها را مقطعی و محدود می‌دانند، چراکه بر این باورند که نگرانی‌ها از رشد تقاضا برای نفت ادامه دارد.
به‌طور مثال، جفری هالی، تحلیلگر ارشد بازار نفت در OANDA به رویترز گفته است: «کند شدن فعالیت اقتصادی جهان باعث کاهش تقاضای نفت شده، بنابراین واقعیت این است که رشد قیمت نفت محدود خواهد بود.» همچنین اقتصاددان در نظرسنجی که این سایت خبری ترتیب داده، اعلام کرده‌اند که هرگونه بازسازی و بهبود رشد اقتصادی بیشتر از افت و تخریب زمان لازم می‌برد.
شوک کاهش موجودی‌ها
اما کاهش غیرمنتظره موجودی انبارهای نفتی آمریکا موضوع مهم دیگری بود که هفته پیش قیمت‌ها را تحت‌تاثیر قرار داد. وارن پترسون، رئیس استراتژیک بازارهای کالایی در ING بانک در این‌باره گفته است: «سوخت مهم برای صعود قیمت نفت در این هفته کاهش ناگهانی موجودی نفت و محصولات نفتی آمریکا بود.» آنطور که اداره اطلاعات انرژی آمریکا روز چهارشنبه گذشته اعلام کرد، موجودی انبارهای نفتی این کشور ۷/ ۱ میلیون بشکه در هفته منتهی به ۱۸ اکتبر کاهش یافته، این اولین‌بار طی شش هفته بود که حجم موجودی انبارهای نفتی آمریکا کاهشی بوده است.
کاهش انبارهای نفتی در کنار کاهش موجودی انبارهای فرآورده موجب شده که مجموع ذخایر نفتی این کشور حدود ۱۰ میلیون بشکه کاهش یابد که رقم قابل‌توجهی است. اما آنچه که موجب اثرگذاری شدید این آمار در قیمت نفت شد، غیرمنتظره بودن آن بود. نظرسنجی‌ها در روز دوشنبه نشان می‌دهد تحلیلگران و موسسات انتظار دارند که موجودی انبارهای نفتی آمریکا در هفته منتهی به ۱۸ اکتبر حدود ۳ میلیون بشکه افزایش یافته باشد.
از این‌رو در اولین روز معاملاتی هفته بازار نفت کاهش یافت، چراکه احتمال افزایش موجودی انبارهای نفتی آمریکا تاثیر نشانه‌های پیشرفت در مذاکرات تجاری واشنگتن و پکن را خنثی کرده بود و معامله‌گران منتظر انتشار آمار رسمی موجودی ذخایر نفتی آمریکا بودند. پیش‌بینی‌ها از افزایش موجود نفت آمریکا را موسسه نفت آمریکا (API) در روز سه‌شنبه تایید کرد و از افزایش ۵/ ۴ میلیون بشکه‌ای این ذخایر خبر داد. اما آمار قطعی و دقیق توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) که روزهای چهارشنبه منتشر می‌شود به تمام این گمانه‌ها پایان داد و موجب شد قیمت‌ها در بازار نفت رشد قابل توجهی را به ثبت برسانند.
افول شیل؟
کاهش تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا دیگر آماری بود که بازار نفت هفته گذشته با آن همراه شد. آنطور که موسسه بیکر هیوز در روز جمعه اعلام کرد، تعداد دکل‌های فعال نفتی ۱۷ مورد در هفته گذشته کاهش یافته و به ۶۹۶ مورد رسیده است. این بزرگ‌ترین کاهش از ماه آوریل بود و تعداد دکل‌های نفتی در حال حاضر در کف ۱۱ ماهه خود قرار دارد. تعداد دکل‌های نفتی که یکی از شاخص‌های اولیه تولید آینده است، از ابتدای امسال افت شدیدی را تجربه کرده چراکه شرکت‌های مستقل اکتشاف و تولید در میادین نفت و گاز شیل برای کاهش هزینه‌های خود از حفاری‌های جدید خودداری می‌کنند.
این شرکت‌ها به جای افزایش تولید روی رشد درآمد تمرکز کرده‌اند.هرچند تولیدات نفت آمریکا با وجود کاهش در تعداد دکلها همچنان در حال افزایش است، اما به نظر می‌رسد سرعت رشد تولید در این کشور کاهش یافته است. آن طور که اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده، تولید نفت این کشور در حال حاضر حدود ۶/ ۱۲ میلیون بشکه در روز است که نسبت به رقم ۷/ ۱۱ میلیون بشکه در ابتدای سال رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد، با این حال این میزان نسبت به رشد تولید در مدت مشابه سال قبل کمتر است. در همین بازه سال گذشته تولید نفت آمریکا حدود ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز رشد کرده بود. همچنین انتظار می‌رود سال آینده تولیدات این کشور رشد آهسته‌تری را تجربه کنند. از این رو بسیاری از تحلیلگران بازار نفت بر این باورند که دوران رونق انقلاب دوم شیل نیز به سرآمده است.
تردیدها به اوپک‌پلاس
اما موضوع دیگری که گاهی به خوش‌بینی در بازار نفت منجر می‌شود، گمانه‌ها از کاهش بیشتر تولید اوپک پلاس است. اوپک و متحدانش از ابتدای سال ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز از تولیدات خود تحت توافقی کاسته‌اند و قرار است این توافق در اوایل ماه آوریل پایان یابد، با این حال پیش‌بینی‌ها از بازگشت مازاد عرضه موجب تقویت گمانه‌ها از تمدید و تعمیق این توافق در نشست ماه دسامبر شده است.
اما هر بار که چنین خبری منتشر شده و بازار به دنبال آن در مسیر صعود قرار گرفته، روسیه هرگونه گمانه بین اوپک و متحدانش برای کاهش بیشتر تولید را رد کرده است. با این حال همان‌طور هلیما کرافت، تحلیلگر بازار نفت در آربی‌سی کپیتال مارکت می‌گوید، «این تایید و تکذیب شدن‌ها به جزئی از نشست‌های اوپک بدل شده و موضوع تازه‌ای نیست.»
در واقع در غالب نشست‌های اوپک با حضور روسیه در سال‌های اخیر تا روز نشست روسیه مواضعی دوگانه و بعضا مخالف با توافق کاهش تولید اتخاذ می‌کرد. با این حال در تمام این نشستها به توافق نفتی همسو با اعضای اوپک رای داده است. آنطور که کرافت می‌گوید، سفر اخیر ولادیمیر پوتین به عربستان و امارات متحده که به معاملاتی تجاری و اقتصادی بین آنها منجر شد نشان داد که روسیه در بازار نفت همچنان با عربستان همسو است.
این موضوع روز گذشته توسط الکساندر نواک، وزیر انرژی این کشور با وجود تکذیب خبر بررسی میزان تولید اوپک پلاس برای تعمیق توافق، تایید شد. کرافت بر این باور است که «با وجود اینکه گفته می‌شود پایبندی تمام اعضای اوپک پلاس به توافق نفتی اولویت کنونی عربستان است، اما به دلیل نگرانی‌ها از ضعف تقاضا و بازگشت مازاد عرضه به بازار نفت، تعمیق توافق نفتی محتمل‌ترین گزینه روی میز است.»