دنیای بورس – علیرضا توکلی: ماجرای پرسش نمایندگان مجلس از وزیر اقتصاد بابت تغییر قوانین بازار پایه بیشتر از آنچه برآورد می‌شد، گسترش یافت. در یک هفته گذشته اظهارنظرهای متنوعی را از نمایندگانی شاهد بودیم که پیشینه‌ای درباره ورود به موضوعات بازار سرمایه نداشتند و احتمالا تنها مراجعات مکرر افراد سبب برانگیختن حساسیت آنها و ورود به موضوع شده است. طبیعی است نمایندگان در زمانی که به انتخابات دوره جدید مجلس نزدیک می‌شویم، توجه بیشتری به رویدادهای جامعه و خواسته‌های وکلایشان داشته باشند و از این جهت شاید بتوان گفت مدیران سازمان بورس بدشانسی آورده و متحمل فشار بیش از پیش شدند.
دو، سه نماینده‌ای که پیش از ورود به مجلس از فعالان بازار سرمایه بودند تاکنون در این مورد اظهارنظری نکرده‌اند، ولی مطمئنا در جریان بررسی موضوع در مجلس فعال خواهند بود. در گزارش پیش‌رو به برخی از رویدادهای یک‌هفته گذشته در «بازار پایه فرابورس» پرداخته می‌شود تا کمکی هر چند اندک به علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران در این بازار پرریسک باشد.
در یک‌هفته گذشته هم بازارپایه شاهد صف‌های فروش متعددی بود که البته بسیاری از آنها در روز یکشنبه جمع شدند. عده‌ای گفتند که با ورود نمایندگان مجلس، ممکن است تغییراتی در مقررات بازار پایه (متمایل به سمت قوانین فراخ قبلی یعنی دامنه ۱۰ درصدی و نامحدود) رخ دهد و به همین خاطر خریداران اقدام به جمع‌آوری صف‌های فروش کرده‌اند، برخی دیگر هم معتقد بودند اصلاح مناسبی در بیشتر این نمادها صورت گرفته و خریداران را ترغیب به جمع‌آوری صف‌ها کرده است.
برخی هم بدبینانه جمع‌آوری صف‌های فروش را به تلاش در جهت کم‌اثر کردن تجمع سهامداران در روز دوشنبه در مقابل مجلس شورای اسلامی ربط دادند. گرچه احتمال صحت شایعه برگرداندن قوانین بازارپایه به آنچه در سال ۱۳۹۵ تدوین شد بسیار کم است، اما این مساله خبر خوبی نخواهد بود و گرچه ممکن است سبب خوشحالی برخی سهامداران شود، اما در واقع پیروزی سفته‌بازان است.
شرکت کیوان با نماد غیوان تولید‌کننده تنقلات غذایی است که پیش از این در بازارپایه «ج» حضور داشت و در تغییرات جدید، راهی تابلوی نارنجی شده و به دامنه نوسان ۲ درصدی گردن نهاد. نکته‌ای که درباره این شرکت وجود دارد سرمایه کمتر از ۲ میلیارد تومانی آن و شناوری حدود ۲۰ درصدی آن است؛ یعنی شناوری غیوان کمتر از ۳ میلیون سهم است که با مقیاس‌های امروزی بسیار ناچیز است. زمانی که این شرکت در بازار «ج» بود گرچه دامنه نوسان آزاد بود، اما بسیاری از روزها معاملات آن باطل می‌شد که طبیعی بود ناظر اجازه ندهد با معاملات چندهزار سهمی از آن قیمت آن چند ده درصد جابه‌جا شود.
اما در حال حاضر که دامنه نوسان تنها ۲ درصد است ظاهرا ناظر اجازه تغییر قیمت با معاملات زیر هزارتا را نمی‌دهد، بدون اینکه به شناوری سهم توجه کند. این در حالی است که انتظار می‌رود اعمال سلیقه‌های (هرچند کوچک) در قوانین محدودکننده فعلی کنار گذاشته شود. سهامدار عمده کیوان دو شرکت «کف» (شکف) و «تولی‌پرس» (شتولی) را هم در بازارپایه دارد.
در روزنامه ۲۳ مرداد امسال درباره این دو شرکت مطالبی گفته شد. مجامع سالانه شکف و شتولی معمولا در مهلت مقرر انجام و سهامدار عمده زیان قابل‌توجهی را به سهامداران تقدیم می‌کند، اما دو سالی است مجمع غیوان برگزار نشده است. سهامدار عمده این سه نماد پس از تصاحب آنها و هنگامی که دچار اختلافاتی با فروشندگان این سه سهم و نیز بانک‌ها و اداره مالیاتی شد از ظرافت‌های قانونی استفاده کرده و عملیات تولیدی شرکت را از طریق کارمزدی به شرکت‌هایی که مالک صددرصدی‌اش است واگذار کرد. در واقع با این کار شرکت در ظاهر به حال خود رها یا به قولی فریز شد. کیوان در پایان سال ۱۳۹۵ بیش از ۲۲ میلیارد تومان زیان انباشته دارد که در مقایسه با سرمایه 1.65 میلیارد تومانی‌اش وضعیت جالبی را نشان نمی‌دهد.
در آخرین مجمع سالانه غیوان برای سال مالی منتهی به ۳۰/ ۱۲/ ۱۳۹۵ که مانند اکثر مجامع این گروه بدون حضور مدیرعامل برگزار شد، گفته شد که بخشی از زمین‌های شرکت در همدان در طرح جاده جدید همدان به تهران افتاده و مدیرعامل برای پیگیری تفاهم با ارگان‌های مربوطه درباره این زمین‌ها در مجمع حضور ندارد. البته تلویحا گفته شد که از بابت واگذاری این بخش از زمین‌ها سود مناسبی عاید شرکت خواهد شد. سهامداران جزئی که به سهامدار اصلی به شدت بدبین هستند، اعتقاد د‌ارند که به‌خاطر همین موضوع، وضعیت کیوان از دو شرکت دیگر بهتر است و شاید همین سبب شده تمایلی برای ارائه صورت‌های مالی در دو سال اخیر وجود نداشته باشد.
اگر سهامدار عمده اراده‌ای برای سر و سامان دادن به وضع موجود داشته باشد، این روزها با حمایتی که از شرکت‌های تولیدی در پرونده‌های بانکی و مالیاتی می‌شود بهترین زمان است. درباره بهره‌برداری از این فرصت می‌توان به شرکت «کارخانجات صنعتی آزمایش» (لازما) اشاره کرد که با وجودی که فعالیت تولیدی ندارد و حتی مالک آن هم سال‌هاست در خارج از کشور سکونت دارد اقداماتی را برای تفاهم با بانک‌های طلبکار از شرکت شروع کرده که به نتایج خوبی هم رسیده است.
سهامداران لازما همزمان با تغییر قوانین بازار پایه شاهد کاهش قیمت بیش از یک‌سومی سهام خود و صف فروش بیش از یک میلیون سهمی بودند که نهایتا یکشنبه خریدارانی برای آن پیدا و سهم متعادل شد. روز دوشنبه هم خریداران پرشماری بیش از ۲ میلیون سهم را به سبد خود منتقل کردند. اوضاع نماد لپیام (گسترش صنایع پیام) که نیمی از لازما را در مالکیت خود دارد در چالش تغییر قانون بازار پایه بهتر بود که شاید بتوان آن را به تلاش عده‌ای در تصاحب آن نسبت داد، به‌گونه‌ای‌که در چند روز اخیر به سهامداران درصدی آن یک فرد حقیقی اضافه شده است و با توجه به ترکیب سهامداران عمده آن احتمال دعوای مدیریتی در آن وجود دارد.
نماد سفارود مربوط به شرکت فارسیت دورود در دقایق ابتدایی معاملات روز دوشنبه متوقف شد تا خبر از برگزاری مزایده‌ای برای فروش زمین ۵ هکتاری خود در کنار کارخانه بدهد. زمینی که از زمان جنگ تحمیلی در اختیار سپاه پاسداران است و شرکت نتوانسته آن را بازپس گیرد. گرچه باتوجه به وضعیت زمین به‌نظر می‌رسد درصورتی‌که خریدار این زمین سهامدار عمده قبلی آن یعنی «سیمان فارس و خوزستان» (سفارس) باشد، بتواند با استفاده از بازوی حقوقی خود یا شستا (سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) زمین را بازپس گیرد، اما در زیر مصوبه هیات‌مدیره برای این مزایده، تنها امضای سه عضو حقیقی جدید سفارود مشاهده می‌شود و دو نماینده حقیقی منصوب از سفارس و سرپرست شرکت آن را امضا نکرده‌اند. سفارود که پیش از این به آن پرداختیم در بازه تغییر تابلوها هر روز شاهد کاهش قیمت بود و باید دید این روند قیمتی با اعلام این خبر تغییر می‌کند یا خیر.
شرکت «سرمایه‌گذاری چشم‌انداز شمال» (وشمال) که در سال ۱۳۸۶ در شهر بابل تاسیس شد، پس از برگزاری نوبت دوم مجمع سالانه منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۷ روز دوشنبه بازگشایی شد و بیش از ۳ درصد سهام آن عمدتا در قیمت‌های منفی کامل معامله شد. وشمال با سرمایه حدود ۱۲ میلیارد تومانی براساس صورت‌های مالی پایان خرداد امسال بیش از (۷) میلیارد تومان زیان انباشته در شرکت اصلی دارد که به ازای هر سهم بیش از (۶۰) تومان می‌شود. سرمایه‌گذاری‌های شرکت شامل ۱۸ دستگاه آپارتمان در نازی‌آباد تهران با مجموع بهای تمام شده بیش از ۵ میلیارد تومانی است که پیش از رشد قیمت ساختمان در تهران در زیان بود، اما اینک فروش آن برای شرکت سودآور خواهد بود.
البته بخشی از هزینه‌های جاری شرکت از اجاره این واحدها تامین می‌شود. وشمال در چند شرکت بازار سرمایه هم سرمایه‌گذاری کرده که بزرگ‌ترین آن ۱۰ درصد «بیمه حافظ» (وحافظ) از شرکت‌های بازارپایه است؛ درصورتی‌که وشمال بخواهد و بتواند سرمایه‌گذاری‌های بورسی خود را به فروش برساند، سود حاصل از آن می‌تواند زیان انباشته آن را پوشش دهد و آنچه برای شرکت می‌ماند ۱۸ دستگاه آپارتمان نازی‌آباد است. نام «سرمایه‌گذاری سلیم» که چند سالی است دست به تصاحب شرکت‌های کوچک می‌زند که یکی از نتایج آن رشد قیمتی دور از انتظار آنهاست در هیات‌مدیره وشمال دیده می‌شود، گرچه در فهرست سهامداران درصدی حضور ندارد.