دنیای بورس: از ابتدای شهریور ماه شاخص کل بورس توانسته از 24 کانال جدید عبور کند و اکنون بر قله تاریخی 290 هزار واحدی بایستد. باید دید فاصله کمتر از 3.5 درصدی دماسنج بازار سهام تا 300 هزار واحد در هفته جاری پر می‌شود یا خیر. امری که در صورت تکرار بازدهی دو هفته اخیر سهام قابل تحقق خواهد بود. برای یک ارزیابی دقیق‌تر باید با دقت بیشتری به تحولات اخیر بورس تهران در حوزه کلان پرداخته شود.
پاسخ معمار تحریم‌ها به دو پرسش مهم: در حالی که مذاکرات با طرف‌های اروپایی برای حفظ برجام ادامه می‌یابد، کشورمان از دیروز سومین گام در جهت کاهش تعهدات برجامی را آغاز کرد. طبق این گام ایران فعالیت‌های خود در حوزه تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای گسترش دهد و محدودیت‌های مربوط به آن برداشته شود. مجددا 60 روز دیگر به اروپایی‌ها فرصت داده شد تا به گام‌هایی که به گفته رئیس جمهور کشورمان قابل برگشت است افزوده نشود. هرچند طرف‌های اروپایی از این اقدام ابراز نگرانی کردند، اما مقامات کشورمان در مسیر خود مصمم هستند.
درباره گام سوم، ریچارد نفیو، مشهور به طراح تحریم‌های ایران در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما در یک پرسش و پاسخ به تحلیل نشسته است. در خلال بررسی سخنان نفیو دو نکته مهم وجود دارد؛ اولا ترامپ از کاخ سفید جداست و ثانیا گام 15 میلیاردی اروپا بدون آمریکا بی‌معناست. از وی پرسیده شده «آیا امکان دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا وجود دارد و آیا می‌توان به مذاکراتی که طرف اروپایی شروع کرده امیدوار بود؟». نفیو پاسخ می‌دهد ترامپ رفتار غیرقابل پیش‌بینی دارد و بارها نشان داده که مستقل از تیم خود در کاخ سفید رفتار کرده است (مشابه دیدار با رهبر کره شمالی). اما مستقل از آنکه وی با ایران دیدار کند یا خیر باید در نظر داشت که تیم ترامپ در کاخ سفید ضد ایران و طرفدار فشار حداکثری بر تهران هستند. بنابراین، به اعتقاد نفیو، آنچه ترامپ می‌خواهد با آنچه در واقع در واشنگتن انجام می‌شود می‌تواند یکسان نباشد.
معمار تحریم‌ها همچنین درباره سوالی پیرامون «خط اعتباری 15 میلیارد دلاری و امکان تحریم آن» معتقد است همه چیز به تصمیم آمریکا وابسته است. شناسایی عواملی که بخواهند این اعتبار را تامین کنند از سوی آمریکا کار دشواری نیست، بنابراین مشابه رویدادهایی که اکنون نیز در حال انجام است، این تامین‌کنندگان می‌توانند تحریم شوند. به این ترتیب، ریچارد نفیو معتقد است بدون حمایت آمریکا از این طرح، اروپا قدرت کافی برای اجرای آن را نخواهد داشت.
لبخند بازار جهانی به دو ادعا: در سوی دیگر بازار جهانی شاهد صعود قابل توجه قیمت کامودیتی‌ها در پایان هفته گذشته بود. به طوری که نفت برنت با قدرت به بالای 61 دلار رسید؛ مس فراتر از 5800 دلار ایستاد و روی وارد کانال 2300 دلاری شد. آلومینیوم و روی نیز فاصله خود تا مرزهای به ترتیب 1800 و 2100 دلاری را کاهش دادند. در این شرایط توجه به دو مساله زمینه‌ساز صعود شد. اولا مقامات چین و آمریکا اعلام کردند برای مذاکرات مستقیم مجدد از ماه اکتبر (ماه بعدی میلادی) ملاقات خواهند کرد. هرچند تعرفه‌های جدید آمریکا علیه چین همین چند روز پیش آغاز شده بود، اما این خبر از سوی معامله‌گران بازار جهانی مثبت ارزیابی شد. دوما سخنرانی شب گذشته رئیس فدرال رزرو نگرانی از رکود اقتصاد اول جهان را تقلیل بخشید. جرومی پاول مدعی شد برای حفظ رونق اقتصادی آمریکا ریسک‌های اساسی را رصد می‌کنیم و از قدرت خود برای نیفتادن در تله رکود استفاده خواهیم کرد. این مساله که برای بازار به معنای کاهش احتمالی نرخ بهره در نشست‌های آتی فدرال رزرو تعبیر شد باعث بهبود وضعیت بازارهای جهانی شد.
آزمون پول‌های تازه: تحولات مثبت در بازار جهانی در شرایطی رخ داد که از هفته گذشته نشانه‌هایی از تغییر ذائقه سهامداران به سمت گروه‌های بزرگ کالایی شکل گرفته بود. این سوخت تازه می‌تواند اقبال از این گروه را بیش از پیش افزایش دهد. به ویژه آنکه در برخی نمادهای بزرگ این گروه نیز مباحث مربوط به افزایش سرمایه مطرح شده که خود با واکنش مثبت سهامداران همراه است. با این حال، نکته اساسی آن است که سهام این گروه به دلیل ارزش بازار بالا به نقدینگی زیادی برای رشد نیازمند است و باید دید سرمایه‌گذاران این پول‌ها را چگونه فراهم می‌کنند. آیا قرار است پول‌های تازه که طی یکی، دو هفته اخیر با قدرت چشم‌گیری وارد سهام می‌شوند، این گروه بزرگ را هدف قرار دهند یا اینکه سایر گروه‌هایی که پیشتر با رشدهای پرشتاب و بعضا بی‌پشتوانه‌ای همراه بودند این نقدینگی را تامین می‌کنند؟ به عبارت دقیق‌تر، در معاملات این روزها احتمال افزایش اقبال به سهام کالایی بیش از پیش قوت گرفته و اگر جو منفی بر سایر صنایع حاکم نشود به معنای آن است که پول‌های تازه همچنان مسیری بهتر از بورس پیدا نکرده‌اند.
- رویدادهای خبری از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: پس از آنکه مذاکرات تهران و پاریس با هدف دست یافتن به راه‌حلی که مانع از برداشتن گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران شود، در مدت مقرر به نتیجه نرسید، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و شماری دیگر از مقامات این کشور قاطعانه اعلام کردند که با هیچ‌گونه لغو یا معافیت تحریمی برای ایران موافقت نخواهند کرد. پیشتر ژان ایو لودریان، وزیرخارجه فرانسه گفته بود هرگونه معافیت تحریمی که به ایجاد یک خط اعتباری 15 میلیارد دلاری منجر شود، منوط به مجوز کاخ‌سفید است. این در شرایطی است که ایران دیروز، رسما گام سوم کاهش تعهدات برجامی را آغاز کرد، اقدامی که با واکنش منفی کشورهای اروپایی و آمریکا مواجه شده است.
وزیر امور خارجه ایران با ارسال نامه‌ای خطاب به خانم موگرینی نماینده عالی سیاست خارجی و دفاعی اتحادیه اروپا اعلام کرد به علت تبعات ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحمیل مجدد تحریم‌های آن کشور و ناتوانی سه کشور اروپایی به اجرای تعهدات خود در برجام و در بیانیه‌های کمیسیون مشترک، جمهوری اسلامی ایران از امروز تمامی تعهدات خود در برجام در حوزه تحقیق و توسعه هسته‌ای را متوقف می‌کند. در این میان اما آمریکا از طریق فرانسه پیشنهاد داده در حاشیه جلسه مجمع سازمان ملل ، دیدار ترامپ با رئیس جمهور ایران برگزار شود.
ب) صنایع: در مجمع عمومی سالانه عادی بیمه مرکزی که با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بیمه مرکزی و سایر اعضای مجمع برگزار شد، تدوین برنامه جامع نظارت برای بیمه مرکزی تکلیف شد.
دو تصمیم جدید برای تجارت اتخاذ شد. براساس تصمیم اول، متولیان تجاری با هدف ایجاد گشایش برای ورود کالاهای گروه چهارم (ممنوعه‌های وارداتی)، مجوز جدیدی را صادر کردند. مطابق این مجوز، تمام کالاهای گروه چهارم که قبل یا بعد از تاریخ ممنوعیت ورود، فرآیند تامین ارز خود را طی کرده‌اند، از امکان ترخیص برخوردارند. همچنین دو گروه «خشکبار» و «صنایع‌دستی» مشمول آوانس صادراتی شدند. رئیس کل بانک مرکزی وعده داده که اگر صادرکنندگان این دو گروه به نیمی از تعهدات ارزی‌شان عمل کنند، با تایید مجوز واردات مورد نیاز استان مربوطه، مجوز بیش از ۳۰درصد برای واردات در مقابل صادرات را خواهند گرفت. پیشتر هم در دو تصمیم جدید دیگر از سوی دولت، شورای پول و اعتبار «دستورالعمل تملک سهام بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی» و افزایش سقف فردی تسهیلات خرید یا ساخت مسکن آزادگان، جانبازان و خانواده شهدا در سال ۱۳۹۸ را تصویب کرد.
سیف‌اله امیری، مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اعلام کاهش 40 درصدی صادرات سنگ آهن از عوارض ۲۵ درصدی صادرات این محصول خبر داد که در صورت مصوبه هیات وزیران از ماه آینده اعمال می‌شود.
ج) شرکت‌ها: امروز عرضه اولیه ۱۰ درصد سهام نیلی صنعت کرمان به عنوان یازدهمین شرکت جدید و بدون حضور سهامداران حقیقی در بازار شرکت های کوچک و متوسط (SME) انجام می‌شود. چهارشنبه هفته گذشته با آغاز فرایند عرضه اولیه ۱۰ درصد از سهام جنرال مکانیک در بازار دوم معاملات فرابورس، هر سهم دهمین شرکت جدید با ۷۹۰ تومان کشف قیمت شد و رکورد جدیدی در آمار خریداران به دست آمد.
مجید باقری، قائم‌مقام مدیرعامل سایپا از تحویل تمام خودروهای معوق پرتیراژ سال گذشته و مشارکت کنندگان در طرح تبدیل محصولات خانواده رنو، برلیانس و آریو تا پایان مهر ماه به مشتریان خبر داد. در همین حال سامان فیروزی، مدیرعامل کرمان موتور در جلسه شورای استانداری استان کرمان تاکید و هشدار داده: اگر حمایت های لازم صورت نگرفته و نقدینگی به این شرکت تزریق نشود تا آبان ماه این خودروسازی تعطیل می‌شود.
همچنین رئیس دفتر رئیس‌جمهور از دستور فوری حسن روحانی برای تعیین مدیرعامل شرکت هپکو خبر داد و اعلام کرد وزیر اقتصاد و یکی دو نفر وزیر دیگر قول دادند این هفته مدیرعامل این کارخانه را معرفی کنند. پیشتر هم علی اکبر کریمی، نماینده مجلس با اعلام تغییر سود ۳۰ میلیاردی هپکو به بدهی ۶۰۰ میلیارد تومانی از منتفی شدن واگذاری بلوک ۶۰ درصدی این سهم ارزان به قرارگاه خاتم‌الانبیا و یا بازگشت به دولت خبر داد.
همچنین ابراهیم ولدخانی، مدیرعامل پتروشیمی شازند از بومی‌سازی دانش و فناوری تعمیرات اساسی (اورهال)، مجتمعهای پتروشیمی در کشور خبر داد.