دنیای بورس: شاخص کل بورس تهران با رشد 4.3 درصدی در معاملات هفته گذشته در یک‌قدمی قله تاریخی خود قرار گرفت و بسیاری انتظار داشتند در هفته جاری بتواند رکورد تازه‌ای را ثبت کند. اما پنجمین ماه سال 2019 با ریزش سنگین قیمت کالاها و به طور خاص نفت همراه شد که دلهره‌ای جدی برای بورس کالامحور تهران محسوب می‌شود.
3+1 علامت جدید به بازار نفت: بهای طلای سیاه با دو افت بیش از پنج درصدی در هر روز از بالای 70 دلار در میانه هفته گذشته تا کمتر از 62 دلار نیز سقوط کرده است. این در شرایطی بود که همین چند هفته قبل به دلیل تردیدهای مربوط به تنش‌های سیاسی و تحریم‌های ایران و ونزوئلا، برخی معامله‌گران حتی قیمت‌های بالای 100 دلار را برای هر بشکه نفت پیش‌بینی می‌کردند. اما چه شد که ناگهان هراس از کمبود عرضه، جای خود را ترس از ضعف شدید تقاضا داد و قیمت‌ها را نزولی کرد؟ برای پاسخ به این پرسش باید در سه محور تحولات اخیر بازار جهانی را مد نظر قرار داد.
مدت‌هاست که تحلیلگران اقتصاد جهانی نسبت به نزدیک شدن به پایان دوره رونق و آغاز احتمالی رکود هشدار می‌دهند. در این میان، آغاز جنگ تجاری میان چین و آمریکا از سوی دونالد ترامپ نگرانی‌ها از رکود اقتصادی را افزایش داد. تا کنون اما، آمارهای کلان اقتصادی ضعف محسوسی را نشان نمی‌دادند؛ برخی معتقدند آمارهای اقتصاد کلان به دلیل تاخیر در انتشار و در واقع انعکاس دیرهنگام عوامل رکودی در آن، همواره موجب واکنش متاخر بازارها می‌شوند. بنابراین، پس از مدت‌ها ورود به جنگ تجاری و نبود نشانه‌ای منفی معامله‌گران واکنش خاصی نشان ندادند. اما آخرین آمار از شاخص خرید مدیران (PMI) چین که نه تنها ضعیف‌تر از انتظارات بود، بلکه عدد کمتر از 50 را نشان می‌داد که نشانه‌ای از ورود اقتصاد به انقباض و کوچک‌شدن است. همین مساله به نوعی از سوی معامله‌گران به عنوان نخستین نشانه‌های ضعف اقتصاد جهانی به دنبال جنگ تعرفه‌ای برداشت شد و بر قیمت کالاها اثر منفی گذاشت.
در سوی دیگر، مذاکرات صلح تجاری میان چین و آمریکا مدتی آغاز شده بود و برخی تحلیل‌ها مبنی بر نیاز ترامپ به دستیابی به یک توافق با توجه به نزدیک شدن به دور دوم انتخابات را ضروری می‌دانست. اما ناگهان رییس جمهور آمریکا نه تنها از افزایش تعرفه‌ها علیه چین سخن گفت، بلکه با قرار دادن شرکت بزرگ هوآوی در لیست سیاه، فاز جدیدی از تقابل علیه پکن را آغاز کرد. اکنون نیز به گفته منابع آگاه ترامپ در حال ایجاد اجماع میان کشورهای اروپایی علیه هوآوی با تهدیدهای امنیتی-اطلاعاتی است. این مساله به گفته برخی کارشناسان، جنگ تجاری را وارد فاز پیچیده‌ای کرده و دو غول اقتصادی دنیا را از توافق دور کرده است.
سومین نکته اما به اعمال تعرفه‌های جدید آمریکا علیه مکزیک برمی‌گردد که سومین شریک بزرگ تجاری ایالات متحده محسوب می‌شود. این اقدام وی که قرار است تعرفه‌ها را از 5 درصد به طور پلکانی به 25 درصد افزایش دهد، جبهه جدیدی از جنگ تجاری و ضعف احتمالی اقتصاد جهانی را باز کرده است. مجموع این سه عامل باعث شد تا در بازار نفت نگرانی‌ها بیش از گذشته از سمت تقاضا افزایش یابد و در نتیجه قیمت‌ها در مسیر نزولی قرار گیرند.
اما فارغ از ابهاماتی که درباره هر کدام از عوامل مزبور وجود دارد، همچنان ریسک‌های طرف عرضه و تنش‌های منطقه‌ای باقی است. به طوری که در نشست سران کشورها عرب، اقدامات آمریکا علیه ایران ستایش شد و پادشاه سعودی کشورمان را به تهدیدی علیه ثبات عرضه و انتقال نفت متهم کرد. این مسائل همچنان نشان می‌دهد نمی‌توان از تنش‌های منطقه‌ای و اثر آن بر قیمت نفت چشم‌پوشی کرد.
رویارویی محرک‌های اقتصادی با نیروهای فرامرزی: در حالی نگرانی‌های مربوط به اقتصاد جهانی این انتظار را ایجاد کرده که فشار فروش در معاملات امروز به ویژه در گروه‌های کالایی به عنوان لیدر هفته گذشته افزایش یابد، اما به اعتقاد بسیاری از فعالان و تحلیلگران وضعیت بنیادی شرکت‌ها می‌تواند جذابیتی برای خرید سهام باشد. به گفته آنها اثر افزایش نرخ‌های ریالی به واسطه رشد دلار به اندازه‌ای است که به راحتی افت قیمت‌ها در بازار جهانی را جبران کند. بر این اساس، در مقابل صف‌های عرضه، خریداران در کمین را باید انتظار کشید که جدال سختی را در معاملات امروز احتمالا به ثبت می‌رسانند. گزارش‌های ماهانه شرکت‌های بورسی در اردیبهشت نویدبخش اوضاع مساعد آنها حتی در دوره تحریم است که مهم‌ترین حامی بنیادی سهام در این روزها محسوب می‌شود.
- رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: بیانیه پایانی نشست فوق‌العاده کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در مکه اتهام‌های بی‌اساسی علیه ایران را مطرح کرد. عباس موسوی؛ سخنگوی وزارت خارجه ایران، بیانیه سران برخی کشورهای عرب و خلیج فارس و طرح این اتهام‌های بی‌اساس را محکوم کرد. عراق اما با بیانیه پایانی نشست سران اتحادیه عرب در مکه که در آن اتهام‌هایی علیه ایران مطرح شده بود، مخالفت کرد.
رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه تناقض‌گویی‌ها و سیاست‌های دوگانه‌اش در قبال ایران بار دیگر از مواضعش نسبت به ایران عقب‌نشینی کرده و گفته است که «می‌خواهم با ایران کنار بیایم.» ایران اما تاکید دارد: آمریکا شایسته مذاکره نیست چرا که از آن برای فشار بهره می‌گیرد. در همین حال برایان هوک؛ مسئول گروه ویژه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: کشورهایی که واردات نفت آنها از ایران به میزان مشخص‌شده از سوی آمریکا نرسیده می‌توانند تا رسیدن به این میزان همچنان نفت وارد کنند.
عبدالناصر همتی؛ رئیس کل بانک مرکزی عنوان کرد: تامین ارز برای واردات در ۷۰روز اول سال به رقم 3.8 میلیارد دلار رسید. پیش‌تر رفع حبس ماشین‌آلات تولیدی، مواد اولیه و قطعات وارده صنعتی کلید خورد و گمرک ایران فرمان ترخیص نسیه این کالاها را صادر کرده بود.
ب) صنایع: انجمن جهانی آهن و فولاد اعلام کرد تولید فولاد ایران در ۴ ماه نخست سال جاری میلادی با افزایش ۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۸.۳۸۸ میلیون تن رسید. در رویداد دیگری اعلام شد، وزارت نفت ۲۰ طرح اولویت‌دار در پتروشیمی را تا ۱۴۰۰ اجرایی می کند؛ براین اساس سه طرح تا پایان سال ۹۸ و مابقی در سال ۹۹ کامل می‌شود.
ج) شرکت‌ها: اردشیرسعدمحمدی؛ مدیرعامل شرکت ملی مس ایران می‌گوید: در حال حاضر مجتمع مس سونگون ۱۷ طرح توسعه‌ای با سرمایه‌گذاری بیش از ۴هزار میلیارد تومان در دست اقدام دارد که در سال‌جاری راه‌اندازی می‌شود. در همین حال مرتضی علی اکبری؛ معاون مالی اقتصادی سرمایه‌گذاری معادن و فلزات از مشارکت چادرملو برای سرمایه‌گذاری در معادن سنگ‌آهن کشور استرالیا با هدف تولید 12.5 میلیون تن کنسانتره خبر داد. پیش‌تر محمود نوریان؛ مدیرعامل معدنی و صنعتی چادرملو از افزایش ۱۲۱ درصدی سود خالص این شرکت خبر داده بود.
اعظم هنردوست؛ مدیر پرتفوی و امور سهام «تیپیکو» از عرضه پنج شرکت زیرمجموعه سرمایه‌گذاری دارویی تامین تا پایان شهریورماه خبر داد. معارفه پلی پروپیلن جم امروز ساعت 14 در سالن همایش سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی برگزار می‌شود تا این شرکت ۲۰۰ میلیارد تومانی آماده عرضه اولیه ۱۰ درصدی در بازار دوم معاملات بورس شود.
عملیات ساخت طرح کامپاندینگ پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن سنقر در کرمانشاه در مراسمی رسمی صبح امروز پنج‌شنبه (9خردادماه) با حضور بهزاد محمدی؛ معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی، جعفر ربیعی؛ مدیرعامل صنایع پتروشیمی خلیج فارس در راستای تکمیل زنجیره ارزش اتیلن و پروپیلن در صنعت پتروشیمی آغاز شد.