دنیای بورس-آرمین حاجی‌میرزاخانی: به گزارش بلومبرگ افزایش بهای نفت در بازار جهانی پس از سیاست به صفر رساندن صادرات نفت ایران توسط ترامپ شتاب بیشتری به خود گرفته است. بهای نفت از ابتدای سال 33 درصد افزایش یافته و در اوج 6 ماهه به سر می‌برد. قیمت بالای نفت در هنگامه تقاضای شدید نشان از قدرتمندی اقتصاد جهانی است، اما بروز شوکی دیگر از سمت عرضه محدود شده عامل نگران کننده‌ای محسوب می‌شود.
اثر نفت گران قیمت بر اقتصاد جهانی به پایداری روند صعودی طلای سیاه بستگی دارد. کشورهای صادرکننده با افزایش درآمد خود از جریان افزایشی نفت سود خواهند برد، در حالی که کشورهای مصرف‌کننده از رشد قیمت متضرر خواهند شد و این امر به افزایش تورم و کاهش سطح تقاضا خواهد انجامید. اما در نهایت از یک سطح قیمتی بالاتر اقتصاد تمامی کشورها دچار مشکلات عدیده خواهد شد.
تاثیر نفت 100 دلاری بر رشد اقتصاد جهانی چه خواهد بود؟
نتایج رشد بیش از انتظار نفت بر رشد اقتصاد جهانی متنوع خواهد بود. صعود بی‌محابا طلای سیاه به درآمد و مخارج لطمه خواهد زد و می‌تواند رشد تورم را شتاب دهد. چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت و اتحادیه اروپا که متکی بر نفت وارداتی است از این جریان لطمه خواهند خورد. تغییرات فصلی نیز باید لحاظ شود. با فرارسیدن فصل تابستان در نیم‌کره شمالی، مصرف‌کنندگان بایدمنابع انرژی خود را تعویض کنند و از سطح مصرف خود بکاهند. کند شدن رشد اقتصاد جهانی بر سطح تقاضا نیز اثر خواهد گذاشت.
واکنش اقتصاد جهانی به نفت 100 دلاری چه خواهد بود؟
برای لطمه جدی به رشد اقتصاد جهانی، بهای نفت باید بالای مرز 100 دلاری پایدار باشد. این موضوع به قدرت دلار نیز مرتبط است زیرا نفت با اسکناس سبز قیمت‌گذاری می‌شود. تحلیل‌گران اقتصادی دانشگاه آکسفورد دریافته‌اند که اگر بهای نفت برنت تا انتهای سال 2019 به بالای مرز 100 دلاری صعود کند، تولید ناخلص داخلی جهانی 0.6 درصد نسبت به چشم‌انداز کنونی 2020 افت خواهد کرد و تورم به میزان 0.7 درصد افزایش خواهد یافت.
ریسک‌های جدید بیشتر و بیشتر در بازار نفت ظهور پیدا می‌کنند. در این شرایط بخش عرضه متاثر شده اما تولید در سایر نقاط جهان بالا خواهد رفت، با این حال بازار جهانی در حال انقباض است و یک شوک جدید در سمت عرضه می‌تواند سریعا نفت را به بالای مرز 100 دلاری ببرد.
مناقشه ترامپ و ایران چگونه بر بازار جهانی اثر خواهد گذاشت؟
بالا گرفتن تنش‌های نفتی بین ترامپ و ایران می‌تواند بازار جهانی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. در حال حاضر و با عدم تمدید معافیت‌ها، عرضه حدود 800 هزار بشکه نفت مختل شده است. عدم قطعیت در مورد کفایت عرضه فعلی طلای سیاه در بازار جهانی بازار نفت را متاثر خواهد کرد و پیامدهای سیاسی این تنش نوسان را افزایش خواهد داد.
در همین راستا ترامپ دست به دامن عربستان و امارات شده است تا جایگزین نفت ایران در بازار کشورهای خریدار باشند. آمریکا همچنین اعلام کرده است که تولید روزانه نفت خود می‌تواند به تنظیم بازار کمک کند؛ اما ذکر این نکته ضروری است که ظرفیت تولید نفتی مشابه ویژگی‌های ایران از سمت آمریکا تنها حدود یک چهارم کسری صادرات کشورمان را جبران خواهد کرد.
برندگان نفت گران قیمت چه کسانی هستند؟
اقتصادهای نوظهور در کشورهای تولید کننده بیش از اقتصادهای توسعه یافته در این شرایط سودآوری خواهند داشت و می‌توانند با افزایش درآمد خود کسری بودجه را پوشش داده و با افزایش هزینه‌ها سرمایه‌گذاری را گسترش دهند. بر اساس تحلیل‌ها عربستان، روسیه، نروژ، نیجریه و اکوادور بیش از سایرین از رشد بهای طلای سیاه سود خواهند برد.
چه کسانی بیشترین ضرر را متحمل خواهند شد؟
اقتصادهای نوظهوری که واردکننده نفت محسوب می‌شوند و در حال حاضر با مشکلات عدیده مالی و ضعف ارز ملی دست و پنجه نرم می‌کنند، با افزایش تورم بیشترین ضرر را متوجه خود خواهند دید. در این شرایط دولت و بانک مرکزی این کشورها یا باید نرخ بهره را علی‌رغم کاهش رشد اقتصادی افزایش دهند و یا باید ریسک از بین رفتن سرمایه را بپذیرند. بزرگترین بازندگان لیست ما ترکیه، اوکراین و هند خواهند بود.
افزایش بهای سیاه چه تاثیری بر بزرگترین اقتصاد جهان خواهد داشت؟
در حالی که تولیدکنندگان نفت آمریکایی در حال فروش نفت خود به مشتریان نفت ایران هستند و با گسترش دامنه مشتریان خود سود قابل ملاحظه‌ای کسب کرده‌اند، سایر بخش‌های اقتصادی این کشور به هیچ وجه از قیمت‌های بالا 100 دلار منتفع نخواهد بود. این قضیه فشار را بر مصرف‌کنندگان آمریکایی که شاکله رشد پایدار اقتصادی این کشور را تشکیل می‌دهند، افزایش خواهد داد. بهای هر گالن بنزین در این کشور در ماه گذشته 7 درصد افزایش یافته و به سطح 2.89 دلار رسیده است، که می‌تواند نرخ خرده‌فروشی این کشور را که در ماه مارس به اوج خود از سال 2017 رسیده بود را نزولی کند.
اگر شرایط حادی در بازار جهانی نفت پیش آید، سرزنش آن مستقیما به ایالات متحده بازخواهد گشت که با تحریم‌هایش مسبب رشد نفت است. این نکته سرمایه‌گذاری خارجی در خاک آمریکا را کاهش خواهد داد و شاید اقدامات تلافی‌جویانه ثبات اقتصاد این کشور را دچار چالش جدی کند.
آیا تورم بیشتر در انتظار اقتصاد جهانی خواهد بود؟
از آنجایی که قیمت بخش انرژی بر قیمت مصرف‌کننده اثرگذار است، سیاست‌گذاران همواره به دنبال حذف عوامل تورم‌زا هستند. با این حال اگر نفت به بالای مرز مذکور صعود کند و جایگاه ثابتی در کانال قیمتی 100 دلار برای خود بیابد، این افزایش قیمت در بخش حمل‌ونقل و خدمات بیش از پیش بروز پیدا خواهد کرد.
موضع بانک‌های مرکزی در قبال رشد بهای طلای سیاه چه خواهد بود؟
بانک‌های مرکزی در سراسر جهان به سرکردگی فدرال رزرو آمریکا موضع کاهشی اتخاذ کرده‌اند که در نبود تورم نگاه سیاست‌مداران را به کاهش رشد اقتصادی جلب کنند. با این حال اگر شرایط تغییر کند و نفت بیش از حال به افزایش قیمت بپردازد، سیاست بانک‌های مرکزی متفاوت خواهد بود. در ماه جاری صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی خود از رشد اقتصاد جهانی را کاهش داد و اعلام کرد که در حال حاضر جهان در شرایط حساسی به سر می‌برد.