دنیای بورس: «رویترز» در گزارشی به واکاوی اهمیت مذاکرات تجاری دو غول اقتصاد جهانی در شرایط کنونی پرداخته است.
رابرت لایتهایزر مذاکره‌کننده ارشد تجاری آمریکا و استیون مونچین وزیر خزانه‌داری این کشور این هفته در چین حضور یافتند تا در خلال مذاکرات تجاری دو کشور به توافقی دست یابند که از اعمال تعرفه‌های آمریکا بر روی کالاهای چینی جلوگیری کند.
از زمانی که آمریکا موجبات نگرانی خود را در مورد اقدامات و سیاست دولت چین حول سوبسیدهای اقتصادی و حفاظت از حقوق معنوی را ابراز کرده است، مقامات بلند پایه دو اقتصاد برتر دنیا ماه هاست که در حال مذاکره و چانه‌زنی حول و حوش جنگ تعرفه‌ای هستند. در این گزارش به مسائل اصلی این مذاکرات و پیامدهای آن می‌پردازیم.
پکن و واشنگتن سر چه موضوعی مناقشه دارند؟
پس از سال‌ها افزایش کسری تراز تجاری آمریکا با چین و نارضایتی طرف غربی در مورد سرقت سازمان یافته حقوق معنوی و رموز تجارت این کشور توسط چین، دولت ترامپ سال گذشته خواستار تغییرات بنیادین در مدل اقتصادی چین شد تا شرکت‌های آمریکایی بتوانند در سطوح بالاتر به رقابت بپردازند. این به معنی حفاظت کامل از حقوق معنوی دارایی‌های افراد آمریکایی و اتمام سیاست‌هایی است که واشنگتن ادعا دارد با به کارگیری آنها شرکت‌های آمریکایی مجبور شده‌اند تا تکنولوژی خود را به همکاران چینی واگذار کنند.
جدال اصلی دو کشور بر سر چیست؟
به گفته مقامات اقتصادی ایالات متحده، در سطوح ابتدایی، تسلط بر صنایع تکنولوژیک پیشرفته در آینده مطرح است. چین در نظر دارد تا بنیان صنعتی خود را در 10 حوزه استرانژیک (شامل هوافضا، روباتیک، نیمه رساناها، هوش مصنوعی و وسایل نقلیه با انرژی‌های نو) تا سال 2025 میلادی ارتقا دهد. مقامات آمریکایی می‌گویند با پیشرفت تکنولوژی چین مشکلی ندارند با این حال این پیشرفت نباید بر مبنای دزدی از محصولات آمریکایی باشد. طرف آمریکایی همچنین معتقد است که حمایت گسترده چین از صنایع بومی خود باعث تولید زیاد شده و مانعی بر سر رقابت سالم شرکت‌های آمریکایی در بازار است.
نظر پکن درباره شکایت ایالات متحده چیست؟
مقامات رسمی چین به طور کلی اقدامات آمریکا را تلاشی کلی به منظور جلوگیری از رشد اجتناب ناپذیر کشورهای آسیایی به سوی جایگاه مسلط در اقتصاد جهانی میدانند. آنها به کل اقدام چین مبنی بر انتقال اجباری تکنولوژی را انکار می‌کنند و می‌گویند این اقدامات در چارچوب مبادلات اقتصادی بین شرکت‌های چینی و آمریکایی انجام شده‌اند. همزمان چین بر آن است که با دستیابی توافق تجاری با دونالد ترامپ، تعرفه‌های اعمالی بر کالاهای چینی را رفع کند و با افزایش خرید محصولات آمریکایی از جمله سویا و انرژی از آمریکا، از عدم توازن تجاری بین دو کشور بکاهد. چین همچنین با کاهش دادن تعرفه‌های خودروهای وارداتی و اجازه به شرکت‌های خارجی در مورد تمرکز بیشتر فاز اجرایی خود در خاک این کشور، فضای مناسبی را برای واردات بیشتر فراهم کرده است.
ایالات متحده چه اقداماتی انجام داده است؟
ترامپ تعرفه‌های مجازاتی بر 250 میلیارد دلار از کالاهای چینی – گمرک 25 درصدی بر ماشین‌آلات، نیمه‌رساناها و دیگر محصولات تکنولوژیک به ارزش 50 میلیارد دلار و تعرفه 10 درصدی بر دامنه وسیعی از محصولات چینی شامل مواد شیمیایی، مصالح ساختمانی، وسایل خانگی و وسایل برقی به ارزش 200 میلیارد دلار- اعمال کرده است. ترامپ بسیاری از لوازم مصرفی همچون تلفن همراه، کامپیوتر، لباس و کفش را از این تعرفه‌ها معاف کرده است، با این حال مقامات آمریکایی گفته بودند که اگر تا تاریخ دوم مارس توافقی حاصل نشود آمریکا تعرفه‌های اعمالی بر 200 میلیارد کالا را از 10 درصد به 25 درصد افزایش خواهد داد. ترامپ چهارشنبه اعلام کرد که اگر مذاکرات به صورت مطلوب پیشرفت کند این تاریخ می‌تواند به تعویق بیافتد.
اقدامات تلافی‌جویانه چین چه بوده است؟
چین هم تعرفه 25 درصدی بر کالاهای وارداتی آمریکایی– شامل دانه‌های سویا، گوشت گاو، گوشت خوک، غذاهای دریایی، نوشیدنی‌ها، اتانول و موتور ماشین‌های نقلیه - به ارزش 50 میلیارد دلار اعمال کرده است. پکن همچنین تعرفه 5 تا 10 درصدی 60 میلیارد دلار کالای آمریکایی دیگر – شامل گاز طبیعی مایع (LNG)، مواد شیمیایی، سبزیجات منجمد و مواد غذایی – اعمال کرده است. تا بدین‌جا پکن تنها واردات هواپیماهای تجاری را که بیشتر توسط کمپانی بوئینگ ساخته می‌شوند را از مالیات معاف کرده است. از زمانی که دونالد ترامپ و شی جین‌پینگ رئیس جمهور چین در دسامبر گذشته توافق کرده‌اند تا مذاکرات کنونی را پیگیری کنند، چین تعرفه خودروهای وارداتی ساخت آمریکا را لغو کرده و به خرید دانه‌های سویا از آمریکا ادامه داده است.
مذاکرات تجاری تاکنون چقدر پیشرفت داشته است؟
طرف چینی متعهد شده است تا برنامه سوبسید صنعتی خود را با قوانین سازمان تجارت جهانی سازگار سازد و بر بازارها تمرکز نکند، با این وجود تا بحال جزئیاتی در خصوص چگونگی اجرای این مهم ارائه نداده است. هنوز مشخص نیست این موضع چقدر به مذاق طرف آمریکایی خوشایند باشد، اما از طرفی بیانگر تمایل چین برای حل مشکلات تجاری بین دو کشور است. مواضع دو کشور در مورد سوبسید صنعتی و انتقال اجباری تکنولوژی در مذاکرات ژانویه گذشته بسیار از هم زاویه داشت، با این حال دو طرف اظهار داشتند که پیشرفت‌هایی قابل ملاحظه در ضمینه مسائل مربوط به حقوق معنوی حاصل شده است.
خواسته اصلی آمریکا ارائه راهکاری از چین است که به موجب آن نظارت همیشگی بر چگونگی فرآیند تعهدهای اصلاحی این کشور میسر شود، امری که تهدید همیشگی تعرفه‌های آمریکایی را حفظ خواهد کرد. چین همچنین پیشنهاد خرید بالغ بر هزار میلیارد دلار کالای آمریکایی را در 6 سال آینده ارائه داده است که بیشتر شامل محصولات بخش انرژی، کشاورزی و صنعتی است.
آیا مقامات آمریکایی توافقی را بر پایه سفارش خرید قبول خواهند کرد؟
ترامپ نسبت به مذاکرات خوشبین است و چهارشنبه اعلام کرد مذاکرات به خوبی پیش می‌رود. اما در سخنرانی پنجم فوریه خود اعلام کرد که تنها سفارش خرید از سمت دولت چین کافی نخواهد بود. وی اعلام کرد: "هر توافق جدید با چین باید شامل تغییرات ساختاری و واقعی به منظور اتمام فعالیت‌های تجاری غیرمنصفانه باشد که از کسری تجاری مزمن بکاهد و از اشتغال مردم آمریکا حمایت کند".
مشاوران ترامپ می‌گویند که رئیس جمهور آمریکا از موضع خود در قبال اصلاحات ساختاری چین در مورد حقوق معنوی و مسائل مربوطه کوتاه نخواهد آمد. بهار گذشته ایالات متحده پیشنهاد‌های اولیه دولت چین در خصوص افزایش خرید کالاهای آمریکایی را رد کرد و به جای آن به اعمال تعرفه بر کالاهای وارداتی چین اقدام کرد.
نتایج آخرین دور مذاکرات چه بود؟
دور آخر مذاکرات به اتمام رسید و دو طرف از ادامه دور جدید گفتگو هفته آینده در واشنگتن خبر دادند. مقامات مذاکره کننده ضمن مثبت خواندن نتایج دور آخر مذاکرات از خوشبینی خود در مورد دستیابی به توافق در آینده نزدیک سخن گفتند. دونالد ترامپ اعلام کرد که مذاکرات تجاری بین دو کشور فوق‌العاده پیش می‌رود و آمریکا بیش از هر زمان دیگری به دستیابی یک توافق واقعی با کشور چین نزدیک است که ضمینه کار را برای شرکت‌های آمریکایی تسهیل میکند. وی همچنین اعلام کرد : "تعرفه‌ها به چین به شدت آسیب زده‌اند، آنها چنین چیزی نمی‌خواهند و اگر ما بتوانیم به توافق برسیم، افتخار من خواهد بود که تعرفه‌ها را بردارم".
با اعلام این خبر موج افزایش خوشبینی به آینده رشد اقتصاد جهانی و پایان جنگ تجاری محرک قیمت کامودیتی‌ها و بازارهای سهام بود. در لحظه نگارش این گزارش (ساعت 20) شاخص بازار سهام Stoxx 600 اروپا 1.3 درصد افزایش یافت. وال‌استریت نیز قدرتمند آغاز به کار کرد و شاخص داوجونز صنعتی 1.19 درصد، شاخص S&P500 0.81 درصد و شاخص Nasdaq Composite 0.42 درصد افزایش یافت. کالاهای پایه نیز با بهبود چشم‌انداز تقاضا در آینده به تقویت خود پرداختند بطوری که نفت برنت دریای شمال با 2 درصد افزایش به قیمت 65.84 دلار، نفت خام آمریکا با 1.98 درصد افزایش به بهای 55.5 دلار، مس با 0.75 درصد افزایش به بهای 6181 دلار، سرب با 2 درصد افزایش به بهای 2079.5 و روی با 2.6 درصد افزایش به قیمت 2657 دلار رسیدند.