دنیای اقتصاد: حدود یک ماه پیش بود که سخنگوی انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی خبر از تصویب پرداخت تسهیلاتی ۱۵ هزار میلیارد تومانی به خودروسازان داد. ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مصوب کرد 4 هزار میلیارد تومان در قالب تسهیلات ریالی و ۸۰۰ میلیون یورو نیز به‌عنوان تسهیلات ارزی به زنجیره خودروسازی پرداخت شود. حالا خبر می‌رسد فرآیند پرداخت بخش ریالی این تسهیلات آغاز و حساب خودروسازان در بانک‌های عامل شارژ شده است.
آن‌طور که رئیس پیشین انجمن قطعه‌سازان ایران عنوان کرده بود: پرداخت تسهیلات 4 هزار میلیارد تومانی به خودروسازان با محور تسویه حساب بخشی از مطالبات شرکت‌های قطعه‌ساز، آغاز شده است. به گفته رضا رضایی در جلسه هفته گذشته هیات دولت، حسن روحانی؛ رئیس‌جمهور با توجه به اخذ گزارش‌های مربوط به اوضاع وخیم صنایع خودرو و قطعه، به رئیس‌کل بانک مرکزی دستور داد مقدمات پرداخت تسهیلات کمکی به خودروسازان را فراهم کند.
وی با بیان اینکه در نهایت رئیس‌کل بانک مرکزی نیز با پرداخت تسهیلات ریالی به زنجیره خودروسازی موافقت کرده، گفت:روند کار به این شکل است که قطعه‌سازان پس از ارایه مدارک خود به خودروسازها، از سوی شرکت‌های خودروساز به بانک‌های عامل معرفی و بخشی از طلب‌های خود را دریافت می‌کنند.
رضایی تاکید کرد: در حال حاضر گروه خودروسازی سایپا اقدام به معرفی قطعه‌سازان به بانک‌های عامل کرده و ایران خودرو نیز به‌زودی وارد این فرآیند خواهد شد. به گفته وی قطعه‌سازان در قالب این تسهیلات ریالی، طلب‌های ۱۲۰ روزه خود را دریافت می‌کنند.
تسویه ۳۰ درصد از طلب قطعه‌سازان
طرح پرداخت تسهیلات ۱۵ هزار میلیارد تومانی به زنجیره خودروسازی، پس از آن مطرح شد که خودروسازان و قطعه‌سازان به‌دلیل بروز مشکلات اقتصادی در داخل و تحریم‌های آمریکا، در بحران عمیق نقدینگی فرو رفتند.
اگر نگاهی به روزهای رفته بر صنعت خودرو در سال‌جاری بیندازیم، متوجه خواهیم شد مشکلات ارزی از یکسو و آغاز تحریم‌ها از سوی دیگر، جریان نقدینگی در صنعت خودرو را ضعیف کرد و در ادامه به افت شدید تولید انجامید. نزولی شدن تیراژ خود سبب شد خودروسازان نتوانند به تعهدات عقب‌افتاده‌شان عمل کنند و در نتیجه، موجی از نارضایتی دامان شرکت‌های خودروساز را گرفت. به عبارت بهتر، خودروسازی کشور طی سال‌جاری با دو مشکل عمده کمبود نقدینگی و تحریم مواجه شد و کاهش تولیدی که در پس این دو اتفاق رخ داد، به تعدیل نیرو در صنایع قطعه‌سازی و حذف برخی شیفت‌های کاری در خطوط تولید خودروسازان منجر شد.
در نتیجه این اتفاق‌ها، مسوولان زنجیره خودروسازی کشور به‌خصوص قطعه‌سازان پی‌در‌پی از احتمال توقف کامل خطوط تولید خود در صورت عدم‌تامین نقدینگی خبر دادند. آنها هشدار دادند که اگر دولت قیمت خودرو را آزاد نکند و تسهیلات کمکی به زنجیره خودروسازی ندهد، موجی بزرگ از بیکاری شکل می‌گیرد که تبعات اجتماعی وحشتناکی به‌دنبال خواهد داشت.
در نهایت از آنجاکه خودروسازی دومین صنعت بزرگ کشور به شمار می‌رود و دولت نمی‌خواست خطوط تولید صنایع خودرو و قطعه بخوابد و بیکاری بزرگ رخ دهد، به هر دو خواسته خودروسازان و قطعه‌سازان پاسخ مثبت داد. دولت ابتدا سیاست سرکوب قیمت را کنار گذاشت و به خودروسازان اجازه داد قیمت محصول‌های خود را در حاشیه بازار تعیین کنند و سپس مصوب کرد تسهیلات کمکی در اختیار زنجیره خودروسازی قرار گیرد.
این در حالی بود که گفته می‌شد بانک مرکزی موافق پرداخت پول به صنعت خودرو نیست و از همین رو پروسه تزریق تسهیلات ۱۵ هزار میلیارد تومانی در نطفه خفه شده است. مخالفت بانک مرکزی موجی از نگرانی را در بین خودروسازان ایجاد کرد و سبب شد قطعه‌سازان باز هم بابت تعطیلی واحد‌های تولید قطعه و به تبع آن، خطوط تولید خودروسازان هشدار دهند.
در نهایت اما چون هیات دولت و ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی پرداخت تسهیلات موردنظر را مصوب کرده و بسیاری از نمایندگان مجلس و حتی علی لاریجانی؛ رئیس مجلس نیز پیگیر و موافق این ماجرا بودند، مرحله اول تزریق تسهیلات موردنظر کلید خورد.
در حال حاضر، 4 هزار میلیارد تومان به حساب خودروسازان در بانک‌های عامل واریز شده که سهم هر یک از دو خودروساز بزرگ کشور دو هزار میلیارد تومان است. هرچند ابتدا گفته شد ۸۰ درصد این رقم به قطعه‌سازان پرداخت می‌شود، با این حال ظاهرا خودروسازان پذیرفته‌اند که کل این پول در اختیار تولیدکنندگان قطعه قرار گیرد. روال کار نیز طبق توضیحات رئیس پیشین انجمن قطعه‌سازان ایران به این شکل است که شرکت‌های خودروساز، پس از بررسی مدارک قطعه‌سازان، آنها را به بانک‌های عامل معرفی و بانک‌ها نیز بخشی از مطالبات آنها (۱۲۰ روزه‌ها) را طبق هماهنگی صورت گرفته با ایران خودرو و سایپا، به حساب‌شان واریز می‌کنند.
پرداخت ۴ هزار میلیارد تومان به قطعه‌سازان در حالی صورت می‌گیرد که گفته می‌شود رقم طلب صنعت قطعه از خودروسازی بین ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان است. البته همه این رقم شامل بدهی معوق نمی‌شود و بخشی از آن به مطالباتی مربوط است که هنوز سر رسیده نشده‌اند؛ بنابراین اگر کف این عدد را به‌عنوان میزان طلب قطعه‌سازان از خودروسازها در نظر بگیریم، پرداخت 4 هزار میلیارد تومان موردنظر، به معنای تسویه حدودا ۳۰ درصد از ابربدهی شرکت‌های خودروساز به صنعت قطعه است.
محل هزینه‌کرد تسهیلات
اما پرسش مهمی که پیش از آغاز فرآیند پرداخت تسهیلات ریالی به خودروسازان مطرح شد، نحوه هزینه‌کرد آن بود. در واقع این پرسش مطرح بود که 4 هزار میلیارد تومان تزریقی صرف چه مواردی خواهد شد. حالا پاسخ این پرسش مشخص شده و کل چهار هزار میلیارد تومان موردنظر در اختیار صنعت قطعه قرار خواهد گرفت تا روند تامین قطعات تسریع و تیراژ افزایش یابد.
در واقع خودروسازان نمی‌توانند از رقم موردنظر در راستای هزینه‌های جاری خود استفاده کنند، هرچند به هر حال بخشی از بار سنگین ابربدهی‌شان به قطعه‌سازها برداشته خواهد شد. در این شرایط، خودروسازان امکان آن را خواهند یافت که نقدینگی دریافتی از سایر منابع به‌ویژه پیش‌فروش‌ها را صرف امور جاری کرده و حداقل برای مدتی از فشار قطعه‌سازان برای پرداخت مطالبات خلاص شوند.
البته خودروسازان می‌توانند امیدوار باشند دولت همان طور که پرداخت 4 هزار میلیارد تومان را مصوب و در مسیر اجرا قرار داد، در آینده نیز نسبت به تزریق بخش ارزی تسهیلات مصوب اقدام کند. در مصوبه اولیه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی و هیات دولت، قرار شده علاوه بر 4 هزار میلیارد تومان تسهیلات ریالی، ۸۰۰ میلیون یورو تسهیلات ارزی نیز به زنجیره خودروسازی پرداخت شود. البته آن‌طور که قطعه‌سازان می‌گویند، فعلا خبری از تسهیلات ۸۰۰ میلیون یورویی نیست، اما امکان دارد در آینده و در جهت تسریع و بهبود روند تولید قطعه و خودرو، نسبت به پرداخت آن نیز اقدام شود.
در صورت پرداخت ۸۰۰ میلیون یورو موردنظر به زنجیره خودروسازی، بخشی از آن باز هم در اختیار قطعه‌سازان قرار خواهد گرفت تا آن را صرف تامین مواد اولیه موردنیاز خود کنند. بخشی دیگر از مبلغ موردنظر هم به خود خودروسازها پرداخت خواهد شد که طبعا بخش عمده آن باید صرف تامین قطعات موردنیاز از خارج در راستای افزایش تیراژ شود.
واکنش دبیر انجمن قطعه‌سازان به آغاز پرداخت تسهیلات/ تیراژ خودرو دو برابر می‌شود
دبیر انجمن قطعه‌سازان به پرسش‌هایی در مورد پرداخت تسهیلات کمکی به زنجیره خودروسازی کشور پاسخ داد. مازیار بیگلو تاکید کرد: روند پرداخت 4 هزار میلیارد تومان تسهیلات ریالی با محور مطالبات قطعه‌سازان، آغاز شده و به تبع این اتفاق، تیراژ خودروسازان ظرف هشت هفته و از اوایل سال آینده به سمت دو برابر شدن خواهد رفت.
پرسش: با توجه به اجرایی شدن پروسه پرداخت تسهیلات چهار هزار میلیارد تومانی به زنجیره خودروسازی، روند تزریق این پول به قطعه‌سازان به چه شکل است؟
پاسخ: با توجه به آنکه از ابتدا نیز تصویب تسهیلات موردنظر با محور پرداخت به قطعه‌سازان بود، روند تزریق آن به صنعت قطعه آغاز شده است. خودروسازان ابتدا قصد داشتند 80 درصد این پول را به قطعه‌سازان بدهند، اما در نهایت قرار شد کل 4 هزار میلیارد تومان موردنظر در اختیار صنعت قطعه قرار گیرد.
روش کار نیز به این شکل است که قطعه‌سازان توسط خودروسازها به بانک‌های عامل معرفی می‌شوند و بخشی از طلب‌های خود را که به مطالبات 120 روزه آنها مربوط می‌شود، دریافت خواهند کرد. در دیروز و امروز نیز بانک‌ها با برخی قطعه‌سازان تماس برقرار و شماره حساب آنها را برای واریز مبالغ مربوطه گرفته‌اند. فقط امیدواریم که بانک‌های عامل ما را درگیر کاغذبازی‌های مرسوم نکنند و ظرف چند روز آینده، کل 4 هزار میلیارد تومان مصوب به حساب قطعه‌سازان واریز شود.
البته مبالغ واریزی با توجه به قیمت قدیم قطعات لحاظ شده، هرچند خودروسازان پروسه اصلاح قراردادهای خود با قطعه‌سازها و تعدیل قیمت را نیز آغاز کرده‌اند.
پرسش: گفته می‌شد بانک مرکزی با پرداخت این پول مخالف است؛ چه شد که در نهایت موافقت کرد؟
پاسخ: تزریق تسهیلات به خودروسازی، مصوب هیات دولت بود و بانک مرکزی هم تبعا باید آن را اجرا می‌کرد. البته مسوولان بانک مرکزی حرف‌شان این بود که باید ساز و کار پرداخت این تسهیلات مشخص شود و در نهایت نیز قرار شد کنسرسیومی از بانک‌های عامل به رهبری بانک ملت تشکیل و پرداخت 4 هزار میلیارد تومان موردنظر آغاز شود.
پرسش: با توجه به آنکه قطعه‌سازان زیادی از خودروسازان طلبکار هستند، آیا انصاف در پرداخت مطالبات آنها رعایت شده است؟
پاسخ: ایران‌خودرو و سایپا با نظارت انجمن قطعه‌سازان ایران لیست قطعه‌سازان طلبکار را برای معرفی به بانک، تعیین کردند. طبق نظارتی که ما انجام دادیم، می‌توانم بگویم خودروسازان انصاف را در پرداخت‌ها رعایت کرده‌اند.
پرسش: پرداخت تسهیلات موردنظر تا چه حد به افزایش تیراژ کمک خواهد کرد؟
پاسخ: طبق قولی که قبلا داده‌ایم، ظرف هشت هفته پس از دریافت کامل این 4 هزار میلیارد تومان، تیراژ را به سمت رشد حرکت می‌دهیم. می‌توانم ادعا کنم که تولید خودرو در کشور از سال آینده به مرز حدود 5 هزار دستگاه در روز خواهد رسید، یعنی بیش از دو برابر تیراژ فعلی.
در واقع تزریق این پول عملا به افزایش تیراژ قطعه‌سازان کمک بزرگی خواهد کرد و حتی می‌توانیم بخشی از نیروهای تعلیقی را به سر کارشان برگردانیم. از ابتدا نیز اعلام کردیم که اگر قیمت‌گذاری آزاد و تسهیلات مالی تزریق شود، تیراژ افزایش خواهد یافت و حالا این دو اتفاق تقریبا رخ داده و بنابراین تیراژ را ظرف هشت هفته افزایش خواهیم داد.
پرسش: اما خودروسازان و قطعه‌سازان همچنان با مشکل تامین قطعات از خارج به دلیل تحریم، مواجه هستند؛ با این چالش چه می‌کنید؟
پاسخ: اگر دولت کاری به قیمت خودرو نداشته باشد و تسهیلات موردنیاز در اختیار صنایع خودرو و قطعه قرار گیرد، ما تحریم‌های بزرگ‌تر از این را نیز دور خواهیم زد. به هر حال هنوز تمامی راه‌های تامین قطعات خارجی بسته نشده و می‌توان با وجود سختی‌های فراوان، قطعات موردنیاز را وارد کرد.
البته اگر دولت در آینده نسبت به پرداخت تسهیلات ۸۰۰ میلیون یورویی اقدام کند، قطعا روند تامین قطعات از خارج نیز سرعت خواهد گرفت و این به معنای رشد هر چه بیشتر تولید است. خودروسازان و قطعه‌سازان هدفشان این است که تیراژ را تا حد امکان افزایش دهند تا در نهایت قیمت خودروها در حاشیه بازار کاهش یابد.