دنیای اقتصاد: پس از ماه‌ها رایزنی و تعویق در اجرای SPV، شبکه بلومبرگ به نقل از دیپلمات‌های اروپایی از احتمال راه‌اندازی کانال مالی ویژه اروپا با ایران در روز دوشنبه خبر داد؛ پیش‌تر نیز وزیر امورخارجه فرانسه روز چهارشنبه اعلام کرده بود که سازوکار مالی ویژه موسوم به SPV برای همکاری‌های تجاری میان اروپا و ایران باید طی چند روز آینده به اجرا درآید.
ژان ایو لودریان، وزیرخارجه فرانسه از آغاز فعالیت SPV در روزهای آینده خبر داد. این در حالی است که همزمان با این تلاش‌ها برای راه‌اندازی کانال مالی، برخی کشورهای اروپایی فشارها بر ایران را نیز حفظ کرده و در این رابطه ژان ایو لودریان، وزیرخارجه فرانسه اعلام کرد که اگر در مذاکرات موشکی با ایران پیشرفتی حاصل نشود تحریم‌های سخت‌تری علیه این کشور وضع خواهند کرد.
به‌نظر می‌رسد آلمان، فرانسه و انگلیس تلاش می‌کنند حمایت اتحادیه اروپا را برای رویکردی دوجانبه نسبت به ایران به دست آورند؛ آنها می‌خواهند تهران را با تحریم‌های بیشتر تهدید و در همین حین معاهده هسته‌ای برجام را با جمهوری اسلامی حفظ کنند. تلاش اروپا برای حفظ برجام نیز به ایجاد کانال مالی ویژه معطوف شده است و در شرایطی که ماه‌ها از مذاکرات اروپایی‌ها در این رابطه زمان سپری می‌شود ظاهرا قرار است تا دو روز دیگر این کانال راه‌اندازی شود.
به گزارش شبکه خبری بلومبرگ، کمیسیون اروپا اعلام کرده است که به زودی قصد دارد کانال مالی ویژه اروپا با ایران را راه‌اندازی کند تا شرکت‌های اروپایی بتوانند خود را از آسیب تحریم‌های آمریکا علیه ایران دور نگه دارند. سه دیپلمات اروپایی در این باره گفته‌اند که احتمال دارد راه‌اندازی رسمی این سازوکار روز دوشنبه انجام شود.
پیشرفت در روند ایجاد سازوکار مالی ویژه اروپا با ایران به کندی پیش می‌رود، اقدامی که اصلی‌ترین تلاش اتحادیه اروپا برای ممانعت از خروج ایران از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به‌شمار می‌آید. توافق برجام در سال ۲۰۱۵ میان ایران و قدرت‌های جهانی حاصل شد تا موجب محدودیت برنامه هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌ها علیه کشورمان شود اما خروج غیرقانونی آمریکا از این توافق در ماه مه و سپس بازگرداندن تحریم‌های ایران در اجرای توافق مشکلاتی ایجاد کرده است.
اتحادیه اروپا تحت رهبری فرانسه، آلمان و انگلیس که از امضا‌کنندگان توافق هستند، تلاش کرده‌اند تا کشوری را برای میزبانی این سازوکار ویژه با ایران بیابند، مساله‌ای که می‌تواند انتقادات و خشم دولت آمریکا را به همراه داشته باشد. با این حال، فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دسامبر ۲۰۱۸ اعلام کرد که سازوکار مالی ویژه با ایران ابتدای سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی خواهد شد.
SPV در مرحله پیشرفت
مایا کوجیانچیک، سخنگوی موگرینی به خبرنگاران در بروکسل گفت: «آماده‌سازی سازوکار مالی ویژه با ایران به خوبی پیش رفته و در مرحله پیشرفت قرار دارد.» یکی از این دیپلمات‌های اروپایی که خواسته‌اند نامشان فاش نشود، اظهار کرد که اگرچه مقامات تاریخ راه‌اندازی سازوکار را ۲۸ ژانویه تعیین کرده‌اند، اما به‌دلیل وجود برخی مسائل باقی‌مانده ممکن است تعویق کوتاهی در این کار به وجود آید.
به گفته این منبع آگاه، اعضای اتحادیه اروپا توافق کرده‌اند که سازوکار باید تا پایان ماه جاری (میلادی) انجام شود اما این تاریخ ممکن است تغییر کند. یک منبع مطلع از روند این اقدام گفته است که مقامات اروپایی حاضر در نشست روز جمعه در بروکسل قرار بود درباره متن پیش‌نویس استقبال از توافق بر سر سازوکار مالی ویژه با ایران بحث و رایزنی کنند. دولت‌های اتحادیه اروپا نیز ممکن است در نشست بعدی‌شان که احتمالا روز دوشنبه واهد بود آن را تصویب کنند.
منابع آگاه می‌گویند که اتحادیه اروپا به‌دنبال طرحی است که در آن آلمان، انگلیس و فرانسه به‌طور مشترک مسوولیت این کار را بر عهده داشته باشند، به گونه‌ای که نهاد مربوط به آن در فرانسه مستقر بوده و توسط آلمان هدایت شود و انگلیس نیز نقشی در آن داشته باشد. کوجیانچیک بدون ارائه جزئیات همچنین به خبرنگاران گفت: «ما با همکاری کشورهای مسوول درحال کار روی این سازوکار هستیم.» پیش‌تر نیز وزیر امورخارجه فرانسه روز چهارشنبه اعلام کرد که سازوکار مالی ویژه موسوم به SPV برای همکاری‌های تجاری میان اروپا و ایران باید طی چند روز آینده به اجرا درآید.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، ژان ایو لودریان اعلام کرد که کانال مالی ویژه که توسط اتحادیه اروپا و برای تسهیل تجارت غیردلاری با ایران و مقابله با تحریم‌های آمریکا سازماندهی شده است، «باید در روزهای پیش‌رو اجرا شود.» وی خبر اجرایی شدن قریب‌الوقوع SPV را در گفت‌وگو با اعضای کمیسیون امورخارجی مجلس فرانسه اعلام کرد.
تهدید فرانسه به تحریم‌های بیشتر
پاریس با وجودی که از یک‌سو یکی از مهره‌های اصلی در راه‌اندازی کانال مالی با ایران به‌شمار می‌رود اما از سوی دیگر تلاش دارد با فشار بر ایران در حوزه‌های دیگر همچون موشکی، یک رویکرد و استراتژی دوگانه را علیه تهران در پیش بگیرد. در این راستا به گزارش «ایسنا» به نقل از اسکای‌نیوز عربی، ژان ایو لودریان، وزیر امورخارجه فرانسه اعلام کرد که اگر در مذاکرات موشکی با ایران پیشرفتی حاصل نشود تحریم‌های سخت‌تری علیه این کشور وضع خواهیم کرد.
پیش‌تر فایننشال‌تایمز در گزارشی به این رویکرد دوگانه کشورهای اروپایی در قبال ایران پرداخته و نوشته بود که آلمان، فرانسه و انگلیس تلاش می‌کنند حمایت اتحادیه اروپا را برای رویکردی دوجانبه نسبت به ایران به دست آورند. آنها می‌خواهند تهران را با تحریم‌های بیشتر تهدید و در همین حین معاهده هسته‌ای برجام را با جمهوری اسلامی حفظ کنند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، این سه قدرت قصد دارند پیش از نشست سیزدهم و چهاردهم فوریه در مورد امنیت خاورمیانه که مشترکا توسط آمریکا و لهستان برگزار شده، به توافق برسند.
برخی وزرای اروپایی گردهمایی ورشو را تلاشی می‌دانند که توسط واشنگتن برای اجبار اتحادیه اروپا به اتخاذ موضعی سخت‌تر در برابر ایران صورت می‌گیرد. ولی اتحادیه اروپا تلاش می‌کند معاهده برجام را با وجود عصبانیت اتحادیه به خاطر اتهام نقشه‌های تروریستی ایران در خاک اروپا حفظ کند. درحالی‌که ایران این اتهام را رد کرده، اتحادیه اروپا در ماه جاری تحریم‌هایی بر این کشور اعمال کرده است.
یک دیپلمات اتحادیه اروپا که حامی تلاش برای توافق ۲۸ عضو اتحادیه در مورد برجام است، گفت: «ما باید قبول کنیم که معاهده هسته‌ای برجام مهم و دستاوردی عظیم است. همچنین باید تاکید کنیم که دلایل واقعی برای نگرانی در مورد عملکرد ایران وجود دارد.» آلمان، فرانسه و انگلیس سه کشوری که معاهده اتمی برجام را در ۲۰۱۵ امضا کردند، قصد داشتند تحریم‌هایی بر برنامه موشکی ایران در اوایل سال گذشته اعمال کنند، ولی وقتی نتوانستند جلوی آمریکا را برای بیرون رفتن از برجام بگیرند این طرح را کنار گذاشتند.
ولی مشکلات فنی و اختلافات ادامه‌دار بر سر سیاست ترکیبی چماق و هویج به این معناست که احتمالا وزرای اتحادیه اروپا هنوز به یک بیانیه مشترک نرسیده‌اند. یک مانع بر سر راه این این توافق، تاخیر در ایجاد یک کانال مالی غیردلاری مخصوص معامله ایران با اروپا است. دیپلمات‌های اروپایی ایجاد این کانال مالی را در قانع کردن ایران برای ماندن در توافق برجام لازم می‌دانند. ولی بسیاری کشورهای اروپایی نگران عکس‌العمل آمریکا هستند.
مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا گفت که یک عنصر مهم در اجلاس ورشو که توسط آمریکا و لهستان برگزار شده، اطمینان از این نکته است که ایران تاثیری مخرب در خاورمیانه نداشته باشد. تهران رسما به دولت لهستان در مورد این نشست اعتراض کرده چون آن را یک «عمل خصمانه» علیه ایران می داند. برخی دیگر از کشورهای اتحادیه اروپا هم از این نشست رضایت ندارند.
احتمالا فرانسه وزیر امورخارجه خود را به این نشست نمی‌فرستد. در حالی که آلمان و انگلیس هنوز تصمیم نگرفته‌اند در چه سطحی در این اجلاس شرکت کنند. فدریکا موگرینی هماهنگ‌کننده سیاست خارجه اتحادیه اروپا حضور نخواهد داشت. الی گرانمایه، یک متخصص خاورمیانه در شورای اروپا گفت: «این حرکت آمریکا برای برگزاری این اجلاس در لهستان با هدف ضربه به ایران در قلب اروپا انجام شده است.»
اروپا به‌دنبال موافقت ضمنی آمریکا
همچنین هفته گذشته علی ماجدی، سفیر پیشین ایران در آلمان در گفت‌وگو با «ایسنا» درخصوص چرایی اجرا نشدن SPV تا به امروز تاکید کرد که اروپایی‌ها تلاش دارند سازوکار SPV را با توافق آمریکایی‌ها تدوین کنند و در همین چارچوب مذاکراتی را به‌صورت منظم با دولت واشنگتن انجام داده‌اند و اگر تاکنون SPV اجرایی و عملیاتی نشده به این علت است که اروپایی‌ها در مذاکراتشان با آمریکا به توافق نرسیده‌اند.
علی ماجدی که حدود دوماه پیش در پی اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، از مسوولیت سفارت ایران در آلمان کنار رفت، با بیان اینکه اروپایی‌ها به‌دنبال اخذ موافقت آمریکایی‌ها در مورد SPV هستند، گفت: «در اروپایی‌ها اراده سیاسی برای حمایت و حفظ برجام وجود دارد اما اجرای این اراده سیاسی باید با توافق آمریکا همراه باشد.»
وی ادامه داد: «آنها از نظر گفتاری و رسانه‌ای از برجام حمایت کرده‌اند و این حمایت واقعی است؛ چراکه نگاه آنها به این توافق یک نگاه امنیتی است و اروپا در کنار آمریکا، چین و روسیه صحنه‌گردان مذاکرات برجام بودند؛ بنابراین طبیعی است که اروپایی‌ها بخواهند این دستاورد را از نظر سیاسی و اقتصادی حفظ کنند، اما در صحنه اقتصادی آنچه ما مشاهده می‌کنیم در هم‌تنیدگی ساختار اقتصادی اروپا با آمریکا و نقش بلامنازع دلار در سیستم مالی و بانکی دنیا است.
با توجه به این موضوع اروپایی‌ها می‌خواهند سازوکار SPV را به نحوی طراحی کنند که این سازوکار اجرایی و عملیاتی شود و شرکت‌ها بتوانند در چارچوب این سازوکار فعالیت کنند، در همین راستا موافقت ضمنی آمریکا را لازم دارند. آنها به‌خوبی می‌دانند که اگر این توافق حاصل نشود اجرای SPV مشکل خواهد بود.»
در همین رابطه نیز بخوانید: