سیروس عامریان/ اندیشکده شورای آتلانتیک
مترجم: عباس دهقان
ایران کشوری خشک محسوب می‌شود که دارای متوسط بارندگی سالانه حدود 250 میلی‌متر است. زمانی که در نظر بود تا صنایع کلیدی و به خصوص صنایع آب‌بر نظیر فولاد یا کاشی و سرامیک را مکان‌یابی کنند، بایستی میزان دسترسی به آب مورد توجه قرار می‌گرفت، اما متاسفانه این اتفاق رخ نداد.
برای سال‌های متمادی، نامزدهای نمایندگی مجلس با شگرد وعده احداث کارخانه‌ها در شهرهایشان انتخاب شده‌اند. شهرهای بزرگتر با توجه به تعداد نمایندگان بیشتر، نفوذ بالاتری دارند. بنابراین جای تعجب نیست که بسیاری از کارخانه‌ها در اطراف کلانشهرهای بزرگ مانند اصفهان واقع شده‌اند.
به عنوان مثال، فولاد مبارکه در اصفهان حدود 27 میلیون متر مکعب آب مصرف می‌کند که این میزان حدود 6 درصد کل مصرف اصفهان است. مبارکه تنها مجتمع صنعتی در اطراف شهر نیست؛ صنایع آب‌بر دیگری نظیر پتروشیمی اصفهان و شرکت فولاد اصفهان نیز وجود دارند.
اما صنعت به عنوان مصرف کننده عمده آب در اطراف اصفهان و در مقیاس بزرگ یعنی کل کشور محسوب نمی‌شود. بخش کشاورزی حدود 90 درصد کل مصرف آب در ایران را به خود اختصاص می‌دهد. از آنجا که این کشور عمدتا خشک است، بخش کشاورزی برای ادامه تولید به منابع آب زیرزمینی متکی است.
متاسفانه، این بخش برای سال‌های طولانی به صورت ضعیفی مدیریت شده است. کشاورزان با استفاده از روش‌های سنتی که قرن‌ها از آن سپری شده است، هنوز هم به آبیاری غرقابی متکی هستند که 65 درصد آب را هدر می‌دهد. انتقال آب از چاه‌ها به مزارع یکی دیگر از عواملی است که سبب کاهش 12 درصدی آب شیرین می‌شود. هر سال، کشاورزان باید چاههای عمیق تری را حفاری کنند.
وقتی جمعیت ایران کوچکتر بود، کشاورزان می‌توانستند با چنین روش‌های ناکارآمدی به فعالیت خود ادامه دهند. اما با وجود جمعیتی حدود 85 میلیون نفر، این روش دیگر کارایی نخواهد داشت.
برای مثال، در کشاورزی گلخانه‌ای نسبت به روش‌های سنتی 90 درصد آب کمتری مصرف می‌شود و اگر به درستی انجام شود، تولید می‌تواند تا ده برابر افزایش یابد.
دانشگاه من در نیوزیلند، دانشگاه ماسی، کمک کرده است که بخش کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد نیوزیلند ایفا کند. متأسفانه، در ایران، جامعه علمی کشاورزی معمولا از کشاورزان جدا افتاده است. مطالعات دقیقی در مورد استفاده از بذرهای اصلاح شده و ژنتیکی برای مقاومت بیشتر گیاهان در برابر شوری خاک، در دانشگاه‌ها انجام می‌شود اما کشاورزان هرگز از آنها مطلع نمی‌شوند.
متن انگلیسی گزارش اندیشکده آتلانتیک را اینجا بخوانید.
در همین باره نیز بخوانید: هشدار درباره تشدید تغییر اقلیم در ایران (روزنامه اطلاعات)