در ۴۹ سال گذشته هر ۱۰ سال میزان بارشهای ایران کمتر شد و در واقع کشور در ۵۰ سال گذشته بهسمت کم بارشی گام برداشت. در ۵۰ سال قبل متوسط بارش کشور حدود ۲۵۰ میلیمتر بود و این روند در ۱۰ سال اخیر به ۲۱۷ میلیمتر رسید. بر مبنای آمار رسمی وزارت نیرو، ایران نه تنها کم آب شده؛ بلکه به طور میانگین هر ۱۰ سال معادل چهار درجه سلسیوس افزایش دما داشت.
گزارش رسمی وزارت نیرو نشان میدهد سال جاری با میانگین 113 میلیمتر تاکنون کمبارشترین سال کشور در ۵۰ سال اخیر بوده و طبق پیشبینیهای سازمان هواشناسی امسال در بهترین شرایط بارندگی حدود ۳۵ تا ۴۵ درصد کاهش بارندگی نسبت به سال قبل را تجربه میکند.
تاکید و اولویت دولت در این راستا سرمایهگذاری و استفاده از آب شیرینکنها و طرحهای زود بازده مثل حفر چند حلقه چاه است. البته جیرهبندی آب برای بخشهای مصرفکننده هم در دستور کار قرار دارد و با این شرایط میتوان گفت هر کاهشی که صورت گیرد به بخش کشاورزی سرازیر میشود.
بهطور متوسط در کشور هدررفت آب یا آبِ بهحساب نیامده حدود ۲۵ درصد است، اما بخشی هم به اشکال در شبکههای آبرسانی مربوط میشود، زیرا تقریبا ۱۴ درصد از هدر رفت آب به اشکالات درون شبکهای ارتباط مییابد، البته برنامههایی برای کاهش این هدر رفتها وجود دارد. دولت به دنبال این است که باید بخش هدر رفت آب در شبکههای آبرسانی را به ۱۰ درصد و باقی آبهای به حساب نیامده را به زیر ۲۰ درصد نزدیک کند.
البته برخی عقیده دارند خشکسالی یک فرصت است تا دولت بتواند به شیوه مصرف توجه جدیتری داشته باشد. جالب توجه است که از 7.5 میلیارد متر مکعب آب مصرفی در بخش شرب و بهداشت، حدود 4.3 میلیارد مترمکعب پساب تولید میشود. پساب مطمئنترین منبع آب محسوب میشود و دولت از این میزان تنها توانست 1.2 میلیارد مترمکعب را جمعآوری و تصفیه کند و مابقی در حال رها شدن و آلودهسازی آبهای سالم است.
بر مبنای صحبتهای رضا اردکانیان؛ وزیر نیرو، ایران با پرداختن به تامین آب سدها، شیرین کردن آب دریا و تصفیه پسابها، از مدیریت مصرف فارغ نمیشود و برای تقویت مدیریت مصرف به دنبال دستاویزی به علوم جدید است و به این منظور نیازمند نیروهای فنی خوب است که البته تربیت و آموزش نیروی انسانی در حال انجام است.
دولت همچنین تاکید کرده هیچ کاری را بدون مطالعه انجام نمیدهد و تاکنون برنامهای هم برای واردات آب از دریاچه وان ترکیه به ایران نداشته است. در این میان البته نقل و انتقال آب به جنوب کشور نیز در حال مطالعه است.
وزیر نیرو در این خصوص میگوید: گاهی اوقات باید با استفاده از ابزار قیمت (افزایش قیمت آب و برق) برای اصلاح الگوی مصرف بهرهگیری کرد و باتوجه به افزایش ناچیز قیمت برق نسبت با سال ۹۰، اگر این نرخ را اصلاح و افزایش ندهد، قادر به ادامه راه در تولید برق نخواهد بود. هزینه آب و برق مصرفی فقط از دخانیات بیشتر است و گرنه از همه اقلام و بخشهای دیگر جامعه مثل پوشاک و درمان کمتر است، پس برای سالجاری فقط 7 درصد به قیمت آب و برق افزوده میشود.
در بخش برق حدود ۸۰ درصد مصرفکنندگان در چارچوب الگوی صحیح مصرف قرار دارند و دولت پیشبینی کرده با احتساب افزایش 7 درصدی قیمت برق به هر خانوار حدود یک هزار و ۱۴۷ تومان هزینه اضافه شود. دربخش آب هم به طور میانگین هزینه قبوض به اعضای هر نفر ۲۰۰ تا ۵۰۰ تومان افزایش مییابد.
«دنیای بورس» پیشتر هزینههای بحران خشکسالی بر برخی صنایع را مورد بررسی قرار داده بود: