دنیای اقتصاد: «های‌وب»یکی از نمادهای تازه‌وارد بورس تهران است که نزدیک به 3 ماه از عرضه اولیه آن می‌گذرد. این سهم از روز نخست عرضه در فضای کاملا مثبت در میان فعالان بازار مطرح شد و به پشتوانه چشم‌انداز مثبت موجود توانست در موج نخست عرضه اولیه با رشدهای پیاپی بازدهی بیش از 60 درصدی را برای سهامداران به ارمغان آورد. مطابق با انتظارات این پایان کار داده‌گستر عصر نوین نبود و پس از آن موج صعودی دیگری در «های‌وب» آغاز شد.
این‌بار موج صعود «های‌وب» تحت تاثیر یک خبر و یک اتفاق مهم در صنعت ارتباطات و انتقال اطلاعات آغاز شد. این خبر، توقف بیش از یک ماه این نماد را به منظور ارائه شفاف‌سازی به دنبال داشت. در حالی شایعات در خصوص خرید سهام آسیاتک توسط های‌وب، سهام این شرکت در معاملات 6 آبان را با صف خرید در سقف قیمتی همراه کرد که این نماد در معاملات روز بعد از سوی ناظر متوقف شد تا مدیران شرکت به این شایعات پاسخ دهند. شفاف‌سازی انجام‌شده به حصول توافق اولیه برای خرید 100 درصد سهام پارس‌آنلاین اشاره داشت. پس از آن نیز با ادامه پیگیری سازمان مدارک خرید و همچنین سایر مدارکی که از سوی مقام ناظر برای بازگشایی نماد مورد نیاز بود ارائه شد تا «های‌وب» این‌بار نیز در نقش شرکتی که به‌تازگی در بازار سهام عرضه شده است با استقبال گرم سهامداران همراه شود. میزان تقاضای موجود برای این سهم در ابتدای ساعت کشف قیمت مشابه با روند عرضه اولیه بود و در حالی‌که تعداد کل سهام «های‌وب» 4 میلیارد سهم است، میزان تقاضای موجود توانایی خرید بیش از 30 درصد شرکت را داشت. این تقاضای سنگین رشد شدید قیمتی این سهم را در مدت اندکی به دنبال داشت. به این ترتیب پس از بازگشایی سهم تا پایان معاملات روز گذشته این سهم بازدهی 25 درصدی را برای سهامداران به همراه داشته است.
در این میان شایعات بسیاری از سوی این شرکت منتشر شد و همگام با موج دوم صعود قیمت این سهم موارد مختلفی از سوی بازار مطرح گشت. در ادامه به طرح این سوال‌ها و شایعات پرداخته می‌شود و پاسخ مدیرعامل به این شایعات ارائه می‌شود. گزارش پیش‌رو بخشی از مصاحبه اختصاصی «دنیای اقتصاد» با جمعی از مدیران «های‌وب» است. مشروح این مصاحبه در روزهای آینده منتشر خواهد شد؛ در این بخش مواردی که بیشتر مد‌نظر مورد توجه مخاطبان بورسی است، به‌صورت خلاصه آورده شده است.
نقدها بر ساز‌و‌کار خرید پارس‌آنلاین
شاید مهم‌ترین موردی که بر شایعات پیرامون «های‌وب» دامن زد اخبار مرتبط با آغاز موج دوم صعود قیمتی این سهم بود. ساز‌و‌کار خرید 100 درصد سهام پارس‌آنلاین به منظور تجمیع فعالیت‌های این شرکت با های‌وب با انتقادات بسیاری از سوی اهالی بازار مواجه شد. در این خصوص باید ابتدا به چرایی لزوم انجام این ادغام از نگاه مدیرعامل پرداخت. ایمان میری مدیرعامل های‌وب درخصوص علت اتخاذ چنین تصمیمی از سوی های‌وب به «دنیای اقتصاد» گفت: در شرایط کنونی امکان رقابت با غول صنعت ارتباطات کشور یعنی مخابرات توسط شرکت‌های فعال در این حوزه میسر نیست. طی فرآیند خصوصی‌سازی سال‌های گذشته اختیارات بسیاری به مالکان مخابرات داده شد. در پی آن عرصه رقابت برای شرکت‌های کوچک بسیار تنگ شد. در مجموع 17 شرکت FCP در حوزه انتقال داده و ارائه اینترنت فعال هستند که این شرکت‌ها در مجموع حدود 45 درصد از پورت‌های DSL را به خود اختصاص داده‌اند. مخابرات با مالکیت کامل سخت‌افزار موجود 55 درصد سهم از بازار را در اختیار دارد. گرچه میزان سوددهی این 17 شرکت اختلاف قابل توجهی با عایدی مخابرات از محل ارائه اینترنت به مخاطبان دارد، اما در این فضا امکان رقابت با غول صنعت ارتباطات کشور بیش از این میسر نبوده و عمده این شرکت‌ها به رقابت منفی با یکدیگر در سایه مخابرات می‌پردازند.
شاید همین موضوع باعث شده که وزیر جوان ارتباطات کشور نیز از ادغام شرکت‌های (FCP (Fixed Communication Provider استقبال کرده است. لازمه پیشرفت در فضای کلان فراهم آوردن امکان رقابت میان بازیگران یک حوزه است. خصوصی‌سازی ابتر مخابرات عاملی بود که باعث شد مسیر پیشرفت در این بخش از اقتصاد کشور تا حدود زیادی مسدود شود. به این منظور مسیر تجمیع فعالیت شرکت‌های فعال در این حوزه برای افزایش توان رقابت با رقیب بزرگ‌تر شرط لازم برای این حوزه بود. در این خصوص نظرات کارشناسی زیادی وجود دارد که از حوصله این متن خارج است. بر این اساس به نظر می‌رسد «های‌وب» که سال‌ها به دنبال گسترش فعالیت خود و پیشروی در این صنعت بود نخستین قدم را در این راستا برداشت که با استقبال بسیاری از کارشناسان این حوزه مواجه شد.
در این میان این سوال مطرح می‌شود که شایعات از کجا نشات می‌گیرد و مبنای این شایعات چیست؟ در این خصوص باید گفت اصل ماجرا از این جا ناشی می‌شود که یک شرکت پس از مدت کوتاهی که در بورس حاضر می‌شود دست به تحولاتی عظیم می‌زند. یکی از سوالاتی که در این خصوص از مدیرعامل پرسیده می‌شود در همین خصوص است. میری در این خصوص به نبود امکانات برای رسیدن به این هدف اشاره کرد و علت حضور در بورس را پیمودن مسیر پیشرفت با استفاده از ابزارهای موجود عنوان کرد. این بخش از صحبت‌های مدیرعامل منطقی است و شاید بتوان گفت کارآیی بورس برای اقتصاد زمانی مطرح می‌شود که با فراهم آمدن امکان تامین مالی راه برای پیشرفت‌های آتی شرکت باز شود. مشکلی که در بیشتر عرضه‌های اولیه بورس کشورمان مشاهده می‌شود استفاده سهامداران از نقدینگی حاصل از عرضه شرکت برای پرداخت سایر بدهی‌ها است و به نوعی این نقدینگی از مسیر فعالیت شرکت به‌طور کامل خارج می‌شود و در جهت تامین سایر نیازهای مالک استفاده می‌شود.
با این حال مدیرعامل این شرکت که سهامدار عمده این شرکت نیز محسوب می‌شود طی یک اتفاق عجیب در بازار سهام کشورمان 110 میلیارد تومان از نقدینگی به دست آمده از عرضه اولیه به شرکت داده است. در شرایط کنونی نیز به گفته این شخص بخش قابل توجهی از اقساط برای خرید پارس آنلاین از طریق عرضه بلوک 17 درصدی و اختصاص این بلوک به مالکان قبلی پارس آنلاین تامین می‌شود. به گفته مدیران های‌وب، مالکیت 100 درصدی این سهم به شرکت های‌وب خواهد رسید و در این میان سهامدار عمده داده‌گستر نوین بار دیگر نقدینگی حاصل از عرضه سهام را در اختیار شرکت قرار می‌دهد. این مساله رخدادی عجیب در بورس کشورمان است که البته مدیران های‌وب بر این موضوع تاکید می‌کنند که این روش کاملا در دنیا رواج دارد و این رخدادها احتمالا برای بورسی که بخش قابل توجهی از آن در اختیار شرکت‌های نیمه دولتی و نهادهای عمومی است عجیب به نظر می‌رسد؛ در حالی‌که شرکت‌های خصوصی واقعی از هر راهکار قانونی برای افزایش توان خود و پیشرفت استفاده می‌کنند.
در این خصوص دو نکته باید مورد توجه قرار گیرد. نخست اینکه خرید شرکت پارس آنلاین گرچه اتفاق بزرگی برای های‌وب است، اما اگر هزینه این خرید از طریق سایر روش‌های تامین مالی مانند اخذ تسهیلات از بانک‌ها تامین می‌شد هزینه گزافی بر شرکت تحمیل می‌کرد و این هزینه شاید مزیت اقتصادی خرید پارس آنلاین را کاملا زیر سوال می‌برد. میری، مدیر عامل این شرکت نیز بر این موضوع تاکید داشت که عمده این شرکت به این شخص اختصاص دارد و به جای اینکه هزینه اضافی بر دوش شرکت قرار گیرد این نقدینگی در اختیار شرکت قرار می‌گیرد. وی عنوان می‌کند: «جایی جذاب‌تر از شرکت خود برای سرمایه‌گذاری پیدا نمی‌کنم». وی به حفظ 50 درصد به علاوه یک سهم از های‌وب در مالکیت سهامدار عمده کنونی این شرکت اشاره کرد و افزود دو بلوک 17 درصدی برای فروش قرار داده می‌شود و مابقی سهام نیز یا در دست شرکت هیرکانیا است (که نقش بازارگردان را دارد) یا به‌صورت شناور در بازار معامله می‌شود. یکی از اقدامات احتمالی پس از عرضه بلوک باید افزایش سرمایه باشد که البته همچنان به نظر می‌رسد سازمان با این افزایش سرمایه در مدت زمان کوتاهی که از عرضه می‌گذرد، مخالف است.
میری قیمت خرید پارس‌آنلاین را 882 میلیارد تومان عنوان کرد و موضوع ارزش‌گذاری این شرکت توسط هیات رسمی کارشناس را تقاضای سازمان برشمرد. وی هرگونه دخالت در روند ارزش‌گذاری را رد کرد.
نکته دوم که باید مورد توجه قرار گیرد هم‌افزایی اثر تزریق این نقدینگی بر دارایی تمامی سهامداران است. نگاهی به روند تغییرات قیمتی سهام «های‌وب» پیش از توقف و پس از رشد قیمتی نزدیک به 25 درصدی حاکی از آن است که با واگذاری بلوک 17 درصدی توسط سهامدار عمده این شرکت به مالکان قبلی پارس آنلاین و نشستن این مطالبه سهامدار عمده در سمت چپ ترازنامه های‌وب، نه تنها از دارایی و ثروت این شخص کم نشده است بلکه بر میزان دارایی این شخص نیز افزوده است. علت این موضوع احتمالا حمایت همه‌جانبه سهامدار عمده و برنامه‌هایی است که وی برای آینده شرکت متصور است.
مدیران «های‌وب» از موانع شکایت دارند
شاید آنچه باعث شده تمامی حواس بازار به سمت «های‌وب» جلب شود فضای کاملا متفاوت حاکم بر این شرکت باشد. مگر می‌شود شرکتی در بورس کشور فعالیت داشته باشد که ریسک‌ها در مسیر توسعه با حمایت همه‌جانبه سهامدار قابل رفع باشد؟ چنین حمایتی از طرف سهامدار عمده نیز برای اهالی بازار کاملا ناآشنا است. چنین چشم‌انداز روشنی برای یک شرکت وجود دارد و در کمال تعجب در شرایط کنونی همه چیز مطابق با میل این شرکت‌ها پیش می‌رود. شاید همین عامل باعث شده که مدیران سازمان نیز به تکاپو بیفتند و به دنبال شفاف کردن تمامی موارد باشند. همین موضوع نیز سبب شده که مدیران های‌وب نسبت به مصلحت‌اندیشی بیش از حد سازمان انتقاد داشته باشند و از موانعی که در مسیر ایجاد شده شکایت کنند.
اما آیا واقعا شرایط آنچنان مناسب است که به نظر می‌رسد؟ در این خصوص باید گفت تجمیع فعالیت دو شرکت که حتی احتمالا برای افزایش توان رقابت ادامه‌دار خواهد بود نخستین گام در رقابت سخت با رقبای بزرگ همچون مخابرات، همراه و ایرانسل است. ایمان میری در این خصوص با نظرات کارشناسی خود فضا برای جولان «های‌وب» را فراهم می‌دانست. از صحبت‌های مدیرعامل «های‌وب» چنین بر می‌آید که این شرکت برای تمامی مشکلات احتمالی پیش رو برنامه‌ریزی کرده و نگرانی برای سهامداران از این ناحیه وجود ندارد. در این خصوص وی به‌صورت ضمنی به برنامه مختلف برای ارتقای کمی و کیفی ارائه خدمات به مشتریان اشاره کرد و از طرفی به محدودیت‌هایی که رقبا در بخش عرضه اینترنت موبایل و همچنین توسعه فعالیت‌های مخابرات دارند، اشاره‌ای داشت. به گفته وی یک شرکت با ساختار کاملا حرفه‌ای می‌تواند در این زمینه قد علم کند. البته به گفته وی هدف «های‌وب» جنگیدن برای کسب هر چه بیشتر سهم از بازار نیست و برنامه‌های پیش رو این شرکت که روی کدال نیز شفاف‌سازی شده مانند FWA یا راه‌اندازی MVNO در کنار اثرات مثبت کاهش بهای تمام‌شده و افزایش مقدار فروش با تجمیع فعالیت‌های پارس آنلاین در های‌وب، می‌تواند اثر محسوسی را در سودآوری این شرکت به خصوص در سال آینده داشته باشد.
با همه اینها نمی‌توان گفت که مخابرات و احتمالا دیگر شرکت‌های فعال در این زمینه بی‌تفاوت به این موضوع خواهند بود و برای ارتقای خود راهکاری را در پیش نمی‌گیرند. باید گفت رسیدن به فضایی که رقابت در این حوزه حس شود هدف کلانی است که می‌تواند دولت را به اهداف میان‌مدت خود در حوزه ارتباطات برساند. در حوزه رقابت؛ شرکت‌ها باید برای افزایش توان رقابتی خود تلاش کنند و به گفته هادیفر به‌عنوان یکی از اعضای هیات مدیره «های‌وب»، آنچه باید به آن توجه کرد نیاز به رسیدن به سطح قابل اطمینان در این حوزه است. در غیر این صورت امکان بقا در این حوزه وجود نخواهد داشت. وی تاکید داشت که باید سرمایه‌گذاری دوباره سهامدار عمده از فروش سهام در شرکت را با این نگاه تفسیر کرد که میری به دنبال رسیدن به سطحی باثبات و پایدار است و این سطح جز با افزایش سرمایه‌گذاری کم‌هزینه امکان‌پذیر نخواهد بود.
در این مصاحبه موارد مختلفی مطرح شد. مدیران این شرکت بسیار به آینده این شرکت امیدوار بودند و سرمایه‌‌‌گذاری‌های کنونی را هموار کردن راه پیشرفت «های‌وب» عنوان می‌کردند. با این حال مدیران این شرکت نیز باید به این موضوع واقف باشند که فعالان بازار خاطرات تلخی از گذشته در ذهن دارند. این موضوع برای مدیران سازمان دوچندان دشوارتر بوده و اثرات آنها همچنان در بورس مشاهده می‌شود. بر این اساس اصرار بر شفاف‌سازی بیش از پیش، ارائه اطلاعات از یک صنعت نو که در بورس وجود نداشته است و همچنین پاسخ‌دهی در قبال رفتاری که شاید برای بورس‌های معتبر دنیا عادی باشد اما برای بورس ما تازگی دارد، نباید مورد انتقاد مدیران این شرکت باشد. باید گفت لازم است تا سرمایه‌گذاران اطمینان کافی برای ورود سرمایه‌های خود به بخش‌های مختلف را کسب کنند و این اطمینان جز با شفاف‌سازی مداوم و همچنین رفع تردیدها و ابهامات امکان‌پذیر نخواهد بود. گرچه رعایت اصل محافظه‌کاری لازمه کار مقام ناظر بازار است و این مقام باید در اجرای قوانین بیشترین تلاش را داشته باشد؛ اما این موضوع نیز نباید با ابهام مطرح شود و باید علت مخالفت در مسیر توسعه یک شرکت کاملا واضح مطرح شود تا سایر سرمایه‌گذاران نیز در جریان کامل امور قرار بگیرند.