محمد خیرآبادی، کارشناس صنعت پتروشیمی:
وضعیت اقتصادی واحدهای MTO
مطلبی که این روزها با افزایش قیمت متانول باید مورد توجه قرار گیرد وضعیت اقتصادی واحدهای MTO است. می‌توان ابراز داشت تقاضایی که از جانب واحدهای MTO(متانول به الفین) برای متانول ایجاد شد مهم‌ترین عامل افزایش قیمت متانول در سه ماه پایانی سال 2016 و اوایل سال 2017 بود. با راه‌اندازی این واحدها تقاضای جدیدی در بازار متانول شکل گرفت و این تقاضای جدید باعث افزایش قیمت این محصول در بازارهای جهانی گردید. با توجه به حساسیت بالای بهای تمام شده این واحدها به قیمت متانول به نظر می‌رسد که با افزایش قیمت این محصول، واحدهای مذکور مزیت تولیدی خود را از دست می‌دهند. این اتفاق باعث میشود این واحدها یا سطح فعالیتشان را کاهش دهند و یا اینکه اقدام به تعطیلی واحد کنند.
مدیران واحد " Fude Changzhou MTO" با ظرفیت تولید 330.000 تن الفین (با خوراک حدود یک میلیون تن متانول در سال) اعلام کرده‌اند که با قیمت‌های فعلی متانول حاضر به شروع مجدد تولید نیستند و تا زمانی که قیمت متانول کاهش نیابد و تولید این واحد صرفه اقتصادی پیدا کند تولید را از سر نخواهند گرفت.
هم چنین واحد MTO چینی "China’s Zhejiang Xingxing" با ظرفیت تولید 600.000 تن الفین (مصرف 1.800.000 تن متانول در سال) زودتر از موعد برنامه‌ریزی‌شده متوقف شد. منابع شرکتی اعلام کردند این تعطیلی به خاطر افزایش قیمت متانول و خارج شدن تولید از محدوده صرفه اقتصادی است.
در این شرایط یافتن نقطه تعادلی که منجر به صرفه اقتصادی این واحدها شود بسیار مهم است. برخی از واحدهای MTO توسعه یافته‌ترند و دارای واحدهای پایین‌دستی نظیر واحدهای "مونو اتیلن‌گلایکول" یا "استایرن مونومر"ها هستند. طبیعتا این واحدها مقاومت بیشتری در برابر افزایش قیمت متانول دارند. اما واحدهایی که دارای واحد پایین دستی نیستند با افزایش قیمت متانول به اجبار از مدار تولید خارج می‌شوند. این خروج باعث کاهش تقاضای متانول و بالطبع کاهش قیمت این محصول میشود.
با فرض ضریب تبدیل سه به یک (تولید یک تن الفین از سه تن متانول) به سادگی می‌توان دریافت که در قیمت‌های فعلی متانول و الفین، بسیاری از واحدهای MTO با زیان مواجهند. بنابراین می‌توان انتظار داشت تقاضای متانول که از محل واحدهای MTO ایجاد شده بود کاهش یابد.
آخرین تحولات متانول در آسیا
طی هفته‌های اخیر قیمت متانول در بازارهای جهانی رشد قابل‌‌توجهی داشته است. اما دلیل این رشد اخیر قیمت چیست؟ قیمت هر تن متانول که اوایل فوریه 2017 تا سطوح 380 دلار (تحت قرارداد CFR چین) رشد کرده بود در عرض سه ماه به یکباره تا سطح 260 دلار تنزل پیدا میکند. در ادامه از ماه جولای رشد خود را از سر می‌گیرد و مجددا تا سطح 390 دلار رشد میکند.
بررسی عرضه و تقاضا کمک شایانی به حل چرایی نوسانات قیمتی متانول طی چند ماه گذشته خواهد کرد. مهم‌ترین عامل افزایش قیمت را می‌توان کمبود عرضه از طرف واحدهای تولیدکننده متانول در شرق آسیا و خاورمیانه جست‌وجو کرد؛ از اوایل ماه جولای سال جاری میلادی توقف فعالیت سه واحد تولیدی پتروشیمی "الرازی" با ظرفیت تولید 2.300.000 تن متانول در سال باعث کاهش عرضه این محصول و شکل‌گیری روند صعودی قیمت در بازارهای آسیا گردید. سه واحد پتروشیمی "الرازی" قرار بود طبق برنامه زمانی پس از چهل روز تعمیرات در ماه آگوست به مدار تولید باز گردند؛ اما بنا به دلایل فنی و مشکلات به وجود آمده مدت این توقفات طولانی شد. این کسری عرضه در منطقه شرق آسیا نیز مشهود بود. واحد 850.000 تنی "برونه‌ای" که در میانه ماه سپتامبر به دلیل تعمیرات دورهای متوقف شده بود و پیش‌بینی می‌شد اواخر اکتبر تولید خود را از سر گیرد، تا نیمه دوم نوامبر به مدار تولید بازنگشت. هم‌چنین تعدادی از واحدهای متانول شرق آسیا به دلایل مختلف از قبیل تعمیرات دورهای، قوانین زیست‌محیطی، مشکلات عملیاتی برنامه‌ریزی‌نشده و ... از تولید بازماندند و یا اقدام به کاهش سطح فعالیت نمودند.
از دیگر عوامل کاهش عرضه متانول سرمای هوا در چین بود. دولت چین به دلیل برودت هوا در فصل زمستان اقدام به کاهش عرضه گاز به واحدهای صنعتی کرده است. طبق اعلام دولت چین اختصاص گاز به بخش خانگی در اولویت قرار گرفت و همین موضوع باعث شد عرضه گاز به واحدهای صنعتی محدود گردد؛ به تبع این امر تعدادی از واحدهای متانول‌ساز با خوراک گازی در چین تولید خود را متوقف کردند و تعدادی دیگر از این واحدها سطح تولیدات خود را کاهش دادند. مجموع ظرفیت تولیدکنندگانی که طی دو ماهه گذشته اقدام به توقف تولید کرده‌اند به بیش از سه میلیون تن می‌رسد. همهی این عوامل کاهش محسوس عرضه متانول از طرف تولیدکنندگان و افزایش قیمت این محصول در بازار را رقم زده‌است. بنابراین انتظار می رود با بازگشت مجدد واحدهای بزرگ متانول‌ساز به عرصه تولید شاهد تعادل عرضه و تقاضا در بازار باشیم.