- زهره صفری | کارشناس بازار سرمایه
مهم‌ترین معادله حسابداری، معادله اساسی حسابداری است که طبق این معادله مجموع دارایی‌ها باید با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام برابر باشد. این معادله نشان می‌دهد منشا هر درآمد و هر هزینه یا هر خرید و فروشی در یک مجموعه چیست.
برای درک بهتر این موضوع لازم است اقلام مربوط به دارایی‌ها و بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام را بیشتر بشناسیم. برای مثال، ما با یک خرید دارایی ثابت مواجهیم (مانند خرید زمین). پس در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) بخش مربوط به دارایی ثابت تغییر می‌کند.
از آنجا‌که باید طبق معادله حسابداری مجموع دارایی‌ها با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام برابر باشد، باید با اضافه‌شدن یک آیتم به سمت راست معادله، یا یک آیتم هم به سمت دیگر معادله اضافه شود یا از سمت راست معادله آیتمی کسر شود (اصطلاحا حساب دارایی ثابت بدهکار شده پس باید یک حساب دیگر در بخش دارایی یا در بخش بدهی‌ها بستانکار شود تا صورت وضعیت مالی تراز شود).
برای خرید زمین یا از پولی که در مجموعه موجود است، هزینه می‌کنیم (یعنی مجددا بخش دارایی‌ها تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد) یا از خارج شرکت تامین مالی می‌کنیم (یعنی بدهی‌ها تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد).
اگر زمین را نقد بخریم، حساب دارایی ثابت در دارایی‌ها افزایش (بدهکار می‌شود) و حساب موجودی نقد در دارایی‌ها کاهش می‌یابد (بستانکار می‌شود). حال اگر زمین را با وام بانکی بخریم، به‌جای تغییر حساب موجودی نقد، این‌بار حساب بدهی تغییر می‌کند (بستانکار می‌شود) و معادله حسابداری در هر دو صورت برقرار می‌شود.
در واقع هر حساب در صورت وضعیت مالی به یک حساب متقابل مرتبط است. این تقابل نشان می‌دهد که هر فعالیت اقتصادی در یک مجموعه منشا مشخص دارد و قابل‌پیگیری است.
منبع: دنیای اقتصاد