تحریک مسکن از سمت «عرضه» با پرداخت تسهیلات بدون سپرده ساخت آغاز شد. نوع پرطرفدار وام ساخت -که اواخر سال ۹۵ به بازار آمد و اوایل ۹۶ متوقف شد- در سال جدید به شکل متفاوت و هدفمند در اختیار سرمایه‌گذاران ساختمانی قرار می‌گیرد.

تسهیلات جدید در چهار گروه شهری تهران، مراکز استان‌ها و شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر، سایر شهرها و همچنین مناطق کمتر توسعه‌یافته، با سقف‌های ریالی متفاوت پرداخت می‌شود و در هر گروه، بر حسب نوع سازنده و شیوه ساخت‌وساز، مبالغ وام در سه سطح مختلف تعریف شده است.

علی چگینی از مقام‌های مسئول وزارت راه و شهرسازی در گفت‌وگو با «تسنیم» با پیش‌بینی وضعیت بازار مسکن در سال ۹۷ از رغبت کم سرمایه‌گذار برای ورود به این بخش خبر داد و گفت:‌ روند کنونی بازار مسکن حاکی از آن است که قیمت‌ها نسبت به سال ۹۱ حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است.

شرایط خاص اقتصادی سال‌های اخیر که توام با فراز و نشیب‌های سیاسی و اقتصادی از جمله تورم بالا در سال‌های ۹۱ و ۹۲، تکثر پروژه‌های عمرانی فاقد توجیه اقتصادی و انباشت بدهی‌های دولت، سیطره رکود و تعمیق آن، تحریم‌ها و تلاش پس از آن در توافق برجام و در نتیجه ایجاد انتظارات متناقض در فواصل زمانی کوتاه‌مدت (بی‌ثباتی فضای اقتصادی)، کاهش قیمت نفت و تحولات اقتصاد جهانی بوده است، در پررنگ کردن نقش عوامل بیرونی، موثر واقع شده و بازار مسکن را به‌عنوان یک جزء از کل متاثر کرده است.

اطلاعات دفتر اقتصاد مسکن از کارنامه بهمن معاملات ملک در تهران نشان می‌دهد میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان در ماه گذشته ۵ درصد نسبت به دی افزایش پیدا کرد که بالاترین رشد ماهانه قیمت از اردیبهشت ۹۳ تاکنون محسوب می‌شود.

انتشار آمار مربوط به معاملات مسکن در ماه اخیر سبب شده برخی از فروشندگان و سازندگان بازار تصور کنند که قرار است بازار مسکن به سبک و سیاق دوره‌های گذشته شکلی از رونق با جهش قیمت‌ها را تجربه کند. به همین دلیل نیز قیمت‌های پیشنهادی خود را به شکل نامتعارف و متفاوت از میانگین قیمت هر مترمربع در منطقه افزایش داده‌اند.

حسین‌عبده تبریزی در سمینار علمی- آموزشی تحلیل بازار مسکن با اشاره به تداوم وضع موجود اقتصادی، جنس رونق معاملات مسکن در سال ۹۷ را «احتیاطی» و در ساخت‌وساز به شکل «سوداگری‌کم» توصیف کرد. به گفته وی در دوره رونق پیش‌رو، پروژه‌های انبوه‌سازی مشتری کافی نخواهند داشت و به همین دلیل شرط موفقیت سرمایه‌گذاری‌های ساختمانی ساخت واحدهای مسکونی با سه ویژگی مصرفی، ارزان‌قیمت و کوچک‌متراژ خواهد بود.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، اگرچه بازار مسکن زمستانی در ۱۰ روز نخست همچنان مانند بازار پایان پاییز پرحرارت بود و آمارهای اولیه از رونق معاملات خبر می‌داد، اما مشاوران املاک از بروز یک خطا در رفتار سمت طرف عرضه بازار نقل‌وانتقالات ملکی طی هفته‌های اخیر خبر می‌دهند که می‌تواند موجب بازگشت بازار به فاز پیش از رونق شود و حجم معاملات را با کاهش همراه کند. این خطا انصراف از فروش مالکان و سازنده‌های آپارتمان‌های نوساز و تازه‌ساز با طمع افزایش قیمت بیش از پیش در بازار شب عید و فروش به بالاترین بهای ممکن است.

بررسی منطقه‌ای حجم معاملات آپارتمان و میزان افزایش آن در تهران نشان می‌دهد هم‌اکنون رشد نامتعارف قیمت مسکن در مناطق دارای سابقه بیشترین فروش، اثر کاهنده بر معاملات داشته است. منطقه‌ای با بیشترین سهم از معاملات خرید، ماه گذشته به‌دلیل ثبت بالاترین رشد نقطه‌ای قیمت (نسبت به سایر مناطق)، با واکنش منفی خریداران مواجه شد و ۲ واحد درصد از سهم معاملاتی این منطقه کم کرد. خط‌قرمز خریداران باعث شیفت معاملات مصرفی به مناطق رقیب شده است.

هر چند در دو ماه گذشته برخی مالکان واحدهای مسکونی به خصوص مالکان آپارتمان‌های نوساز اقدام به افزایش قیمت پیشنهادی خود برای فروش آپارتمان‌های آماده عرضه به بازار کردند و تا حدی سطح قیمت‌های قطعی معاملات مسکن را نیز با این اقدام تحت تاثیر قرار دادند اما در نخستین روزهای دی ماه همچنان حجم نسبتا قابل قبولی از آپارتمان‌های فروشی با سطح قیمت ماه‌های گذشته در بازار مسکن موجود است.

مطابق آمارهای دفتر اقتصاد مسکن، ماه گذشته خرید و فروش آپارتمان، ۵۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت و در مقایسه با آبان امسال نیز رشد ۲۰ درصدی را تجربه کرد.

افزایش حضور تقاضای موثر و گرم‌تر شدن صحنه معاملات مصرفی، خروج کامل بازار از رکود را نشان می‌دهد. رونق معاملات در عین حال باعث افزایش محسوس میانگین قیمت مسکن شده اما پایداری فاز جدید، به رفتار فروشنده‌ها وابسته است.