شرایط خاص اقتصادی سال‌های اخیر که توام با فراز و نشیب‌های سیاسی و اقتصادی از جمله تورم بالا در سال‌های ۹۱ و ۹۲، تکثر پروژه‌های عمرانی فاقد توجیه اقتصادی و انباشت بدهی‌های دولت، سیطره رکود و تعمیق آن، تحریم‌ها و تلاش پس از آن در توافق برجام و در نتیجه ایجاد انتظارات متناقض در فواصل زمانی کوتاه‌مدت (بی‌ثباتی فضای اقتصادی)، کاهش قیمت نفت و تحولات اقتصاد جهانی بوده است، در پررنگ کردن نقش عوامل بیرونی، موثر واقع شده و بازار مسکن را به‌عنوان یک جزء از کل متاثر کرده است.

اطلاعات دفتر اقتصاد مسکن از کارنامه بهمن معاملات ملک در تهران نشان می‌دهد میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان در ماه گذشته ۵ درصد نسبت به دی افزایش پیدا کرد که بالاترین رشد ماهانه قیمت از اردیبهشت ۹۳ تاکنون محسوب می‌شود.

انتشار آمار مربوط به معاملات مسکن در ماه اخیر سبب شده برخی از فروشندگان و سازندگان بازار تصور کنند که قرار است بازار مسکن به سبک و سیاق دوره‌های گذشته شکلی از رونق با جهش قیمت‌ها را تجربه کند. به همین دلیل نیز قیمت‌های پیشنهادی خود را به شکل نامتعارف و متفاوت از میانگین قیمت هر مترمربع در منطقه افزایش داده‌اند.

حسین‌عبده تبریزی در سمینار علمی- آموزشی تحلیل بازار مسکن با اشاره به تداوم وضع موجود اقتصادی، جنس رونق معاملات مسکن در سال ۹۷ را «احتیاطی» و در ساخت‌وساز به شکل «سوداگری‌کم» توصیف کرد. به گفته وی در دوره رونق پیش‌رو، پروژه‌های انبوه‌سازی مشتری کافی نخواهند داشت و به همین دلیل شرط موفقیت سرمایه‌گذاری‌های ساختمانی ساخت واحدهای مسکونی با سه ویژگی مصرفی، ارزان‌قیمت و کوچک‌متراژ خواهد بود.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، اگرچه بازار مسکن زمستانی در ۱۰ روز نخست همچنان مانند بازار پایان پاییز پرحرارت بود و آمارهای اولیه از رونق معاملات خبر می‌داد، اما مشاوران املاک از بروز یک خطا در رفتار سمت طرف عرضه بازار نقل‌وانتقالات ملکی طی هفته‌های اخیر خبر می‌دهند که می‌تواند موجب بازگشت بازار به فاز پیش از رونق شود و حجم معاملات را با کاهش همراه کند. این خطا انصراف از فروش مالکان و سازنده‌های آپارتمان‌های نوساز و تازه‌ساز با طمع افزایش قیمت بیش از پیش در بازار شب عید و فروش به بالاترین بهای ممکن است.

بررسی منطقه‌ای حجم معاملات آپارتمان و میزان افزایش آن در تهران نشان می‌دهد هم‌اکنون رشد نامتعارف قیمت مسکن در مناطق دارای سابقه بیشترین فروش، اثر کاهنده بر معاملات داشته است. منطقه‌ای با بیشترین سهم از معاملات خرید، ماه گذشته به‌دلیل ثبت بالاترین رشد نقطه‌ای قیمت (نسبت به سایر مناطق)، با واکنش منفی خریداران مواجه شد و ۲ واحد درصد از سهم معاملاتی این منطقه کم کرد. خط‌قرمز خریداران باعث شیفت معاملات مصرفی به مناطق رقیب شده است.

هر چند در دو ماه گذشته برخی مالکان واحدهای مسکونی به خصوص مالکان آپارتمان‌های نوساز اقدام به افزایش قیمت پیشنهادی خود برای فروش آپارتمان‌های آماده عرضه به بازار کردند و تا حدی سطح قیمت‌های قطعی معاملات مسکن را نیز با این اقدام تحت تاثیر قرار دادند اما در نخستین روزهای دی ماه همچنان حجم نسبتا قابل قبولی از آپارتمان‌های فروشی با سطح قیمت ماه‌های گذشته در بازار مسکن موجود است.

مطابق آمارهای دفتر اقتصاد مسکن، ماه گذشته خرید و فروش آپارتمان، ۵۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت و در مقایسه با آبان امسال نیز رشد ۲۰ درصدی را تجربه کرد.

افزایش حضور تقاضای موثر و گرم‌تر شدن صحنه معاملات مصرفی، خروج کامل بازار از رکود را نشان می‌دهد. رونق معاملات در عین حال باعث افزایش محسوس میانگین قیمت مسکن شده اما پایداری فاز جدید، به رفتار فروشنده‌ها وابسته است.

نتایج یک مطالعه در بخش مسکن که سه مقطع زمانی شامل «رونق هیجانی اوایل دهه ۹۰»، «رکود سال‌های ۹۲ تا ۹۵» و همچنین «وضعیت فعلی» را مورد بررسی قرار داده است، مشخص می‌کند با لحاظ رشد مثبت معاملات خرید مسکن و تحرک اولیه در فعالیت‌های ساختمانی برای خروج از رکود، یک «نظم جدید» در این بخش حاکم شده که بر اساس آن در گام اول، سمت عرضه برای بقا در بازار لازم است «عادت به حاشیه سود بالا» را کنار بگذارد و با پذیرش «تغییر ساختار تقاضا»، انتظار خود از سودآوری را تعدیل کند.

دنیای اقتصاد: آگاهی عمومی از «پایان رکود» معاملات مسکن، حرکت به سمت رونق در آستانه نقل‌وانتقالات شب عید را سرعت بخشیده و یک پرسش فراگیر درباره «آینده قیمت‌ها» به‌وجود آورده است. بررسی‌ها درباره چشم‌انداز قیمت مسکن تا پایان امسال نشان می‌دهد هم‌اکنون دامنه افزایش میانگین قیمت آپارتمان در تهران از سه پارامتر بیشترین تاثیرپذیری را دارد که با وضع موجود، جهش قابل‌انتظار نیست. دو تغییر در مسیر نوسان‌های قیمتی شکل گرفته؛ به‌طوری‌که با افزایش شیب رشد قیمت اسمی، روند ۴ ساله افت قیمت واقعی متوقف شد.