- مجید موافق قدیری | رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران
آیا دولت توانست قول تامین بخش قابل‌توجهی از نهاده را که در مهرماه به تولیدکنندگان داده بود عملی کند؟
آمارهای دولتی می‌گوید تامین و واردات برخی از نهاده‌های دامی همچون ذرت و کنجاله سویا در ۹ ماهه اول امسال به اندازه نیاز کشور صورت گرفته است اما در مورد جو دامی اینگونه نیست و کشور با چالش جدی روبه‌رو خواهد شد. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که اگر تامین مواد اولیه و نهاده‌های دامی تولید خوراک دام صورت گرفته چرا اینقدر در بازار نوسان وجود دارد و تولیدکنندگان جهت تامین این اقلام با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند؟
واقعیت این است که واردات و عرضه نهاده‌های دامی «به‌موقع» انجام نگرفته است. یعنی تخصیص ارز، تامین ارز، انتقال ارز توسط سیاستگذار اقتصادی در موعد مقرر و در زمان خودش صورت نگرفت و در نتیجه نهاده‌های دامی به‌موقع وارد کشور نشد و یک فاصله زیادی بین بازار رسمی و غیررسمی و قاچاق به وجود آمد. بنابراین تولیدکننده مجبور است تن به بازار غیررسمی و جایگزینی نهاده‌های دامی دیگر دهد تا دام خود را سیر و از تلف‌شدن غیراختیاری آن جلوگیری کند.
آیا دولت برنامه جدیدی برای تامین نهاده‌های تولیدکنندگان در نظر دارد؟
شخصا اعتقاد دارم پس از آزمون و خطاهای فراوان دولت به اهمیت تامین نهاده‌های دامی پی برده و تمام تلاش خود را به‌کار گرفته است.
اما حل مشکلات این حوزه به دلیل تحریم‌های بانکی و عدم‌فروش نفت و عدم بازگشت ارز به داخل کشور و وابستگی متوسط ۸۰ درصدی کشور به نهاده‌های دامی بسیار سخت است، چرا‌که تامین ارز قطره‌چکانی و تزریق نهاده‌های دامی به‌صورتی که امروز در کشور شاهد هستیم علاوه بر انحراف تجارت، عطش بازار را نیز از بین نبرده و از همه مهم‌تر انگیزه تولید را نزد تولیدکننده کاهش داده و ریسک سرمایه‌گذاری در این عرصه را افزایش داده است. بنابراین دولت اگر می‌خواهد در بهار سال آینده واردکننده محصولات پروتئینی همچون گوشت‌مرغ نشود باید اهتمام جدی‌تری در حل موضوع داشته باشد.
آیا بازار کشش واردات نهاده‌های دامی با ارز آزاد را دارد؟
سوال خوبی است. واقعیت این است که تولیدکنندگان در چند ماهه گذشته نهاده‌های دامی را به قیمت ارز آزاد خریداری کردند و اغلب نهاده با ارز ۴۲۰۰ تومانی به دستشان نرسید. اما طبعا واردات نهاده‌های دامی با ارز آزاد باعث افزایش تورم در کشور می‌شود که می‌توان با روش‌هایی از شدت تنش آن کم کرد.
در واقع محاسن آن حتی در کوتاه مدت از معایب آن بیشتر خواهد بود، ضمن اینکه فراموش نکنیم اقتصاد دامپروری ما سال‌هاست که بیمار است و دولت‌ها به دلیل خرید محبوبیت اینگونه کالاهای تولیدی را با فشار سوبسید سعی در ارزان نگه داشتن آن می‌کنند که بعضا پاسخ عکس نیز گرفته‌اند. در کل معتقدم صنعت احتیاج به جراحی دارد و جراحی نیز خونریزی دارد، درد دارد، دوره نقاهت دارد و حتی احتمال مرگ بیمار نیز هست. اما قطعا پس از جراحی وضعیت به‌نفع اقتصاد ملی خواهد بود.
درصورت آزادسازی قیمت نهاده‌های دامی، فکر می‌کنید شرایط بازار بهتر می‌شود یا بدتر؟
ابعاد مختلف دلار ۴۲۰۰ تومانی بی‌شباهت به یک نمایشنامه طولانی که از کاراکترهای متعدد و طیفی از داستان‌های اصلی و فرعی تشکیل شده است، نیست. امروز بسیاری از دخالت‌های دولت در اقتصاد به دلیل وجود سوبسیدهای مختلف مانند تزریق ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات نهاده‌های دامی است.
طبیعی است زمانی‌که دخالت دولت در اقتصاد پروتئین حیوانی کم شود مشکلات این حوزه به‌خصوص در زمینه نوسانات قیمتی و فساد و رانت کاسته و تولید سر و سامان بهتری پیدا خواهد شد. ما از زمانی‌که اعلام شد ارز ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی داده می‌شود، سوت تعطیلی و ورشکستگی صنایع دام و طیور و آبزیان را به‌صدا درآوردیم.