ورود به بحث | دو سیگنال اروپا به برجام
به گزارش «دنیای بورس» به نقل از دنیای‌اقتصاد، اروپا پیام‌های متناقضی درباره احیای برجام ارسال می‌کند؛ درحالی‌که جوزپ بورل، مسوول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا اخیرا در گفت‌و‌گویی از امیدواری بروکسل به احیای برجام توسط جو بایدن سخن گفته بود، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در اظهار‌نظری مدعی شد که به توافقی فراتر از برجام نیاز است که برنامه موشکی ایران را هم شامل شود.
وزیر خارجه آلمان که کشورش در حال حاضر ریاست شورای اتحادیه اروپا را به‌عهده دارد، همچنین مدعی شد که توافق برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام در سال ۲۰۱۵ دیگر کافی نیست.
مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا اظهار امیدواری کرده است که جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به برجام بازگردد. همزمان وزیر امورخارجه آلمان و رئیس دوره‌ای شورای اتحادیه اروپا اعلام کرده بازگشت به شکل کنونی توافق هسته‌ای با ایران «کافی نیست» و مسائل دیگری مانند برنامه موشک‌های بالستیک ایران نیز باید در توافق آتی گنجانده شود. موضوعی که عربستان‌سعودی نیز مجددا آن را طرح و اظهار کرده که از گفت‌وگوهای ایران و آمریکا حمایت می‌کند.
در همین ارتباط، جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه ۱۴ آذر ماه در گفت‌وگو با یورونیوز اظهار کرد: «تا جایی‌که یاد دارم جو بایدن در کارزار انتخاباتی و حتی بعد از آن اعلام کرده بود مایل به بازگشت به برجام است.» بایدن در کارزار انتخاباتی خود از برجام دفاع کرده؛ اما می‌گوید بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای با ایران سخت خواهد بود. اما برای این کار امریکا باید اروپا را با خود همراه کند.
بورل همچنین گفت اتحادیه اروپا «به‌شدت» مایل به حفظ برجام است. بورل می‌گوید برجام هنوز «نمرده است» اما باید دید ایرانی‌ها چه فکر می‌کنند، چراکه ایرانی‌ها «بحق، می‌توانند فکر کنند که به آنها خیانت شده است.» وی گفت شاید ایرانی‌ها نخواهند با همان «کارت‌های قبلی» بازی کنند، اما «باید فعلا منتظر ماند.»
لزوم توافقی فراتر از برجام
در این میان هایکو ماس، وزیر امورخارجه آلمان و رئیس دوره‌ای شورای اتحادیه اروپا روز جمعه اعلام کرد؛ بازگشت به شکل کنونی توافق هسته‌ای با ایران «کافی نیست» و مسائل دیگری مانند برنامه موشک‌های بالستیک ایران نیز باید در توافق آتی گنجانده شود. ایران قبلا اعلام کرده که حاضر به گفت‌وگو درباره برنامه موشکی خود نیست، اما هایکوماس در گفت‌وگو با هفته‌نامه اشپیگل گفته است «اکنون به چیزی فراتر از برجام نیاز داریم، موضوعی که به نفع ما نیز باشد.»
او گفت: «ایران نباید بمب هسته‌ای داشته باشد و نه برنامه موشکی که منطقه را بتواند تهدید کند.» وزیرخارجه آلمان که کشورش در حال‌حاضر ریاست شورای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد، مدعی شده که آلمان به ایران اعتماد ندارد. هایکو ماس گفته: «ما انتظارات روشنی از ایران داریم: سلاح هسته‌ای نداشته باشد و همین‌طور برنامه موشک بالستیکی نداشته باشد که کل منطقه را تهدید کند. ایران باید نقش دیگری در منطقه ایفا کند.»
محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران در واکنش به اظهارات ماس در توییترش نوشت آلمان پیش از آنکه درباره الزامات ایران صحبت کند، باید به تعهدات خود در قالب برجام پایبند باشد. محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران در توییتر نوشت: «این چیزهایی است که هایکو ماس و سه کشور اروپایی باید انجام بدهند قبل از اینکه بگویند ایران چه باید بکند: توقف سیاست نفرت‌انگیز آپارتاید کوویدی [علیه فلسطینیان]. احترام به قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل و توقف زیرپاگذاشتن تعهدات برجام و توقف رفتار بدخواهانه در منطقه ما، مثل فروش ۱۰۰ میلیارد دلار تسلیحات به کشورهای خلیج‌فارس و حمایت کورکورانه از تروریسم اسرائیل.»
آلمان در کنار بریتانیا و فرانسه یکی از سه کشور اروپایی عضو برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است. ایران با این توافق محدودیت‌هایی را بر برنامه هسته‌ای خود پذیرفت تا در مقابل، تحریم‌های یک‌جانبه و بین‌المللی رفع شوند اما با قدرت گرفتن دونالد ترامپ و خروج آمریکا از توافق عملا منافع آن برای ایران متوقف شد.
آمریکا اردیبهشت سال ۹۷ از برجام خارج شد و تحریم‌های سختی علیه ایران وضع کرده است. در این میان، ایران از اردیبهشت پارسال به‌صورت مرحله‌ای از برجام عدول کرده و مجلس اسلامی ایران نیز اخیرا رأی به محدود کردن دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته‌ای ایران داده؛ موضوعی که با انتقاد دولت نیز مواجه شده است.
واکنش عربستان
همزمان با این تحولات، فیصل بن‌فرحان، وزیر امورخارجه عربستان روز جمعه ۱۴ آذر ایران را به اقدامات تروریستی در اروپا متهم کرد و مدعی شد که ریاض از گفت‌وگو بین واشنگتن و تهران حمایت می‌کند، ولی این ایران است که درهای گفت‌وگو را بسته است. به گزارش بخش انگلیسی شبکه العربیه، وزیرخارجه عربستان که در یک ویدئوکنفرانس در مجمع «گفت‌وگو در حوزه مدیترانه» صحبت می‌کرد، مدعی شد؛ شما شاهد دخالت ایران از لبنان تا سوریه و از یمن تا عراق هستید، ایران در این مناطق ضمن حمایت مالی و نظامی از شبه‌نظامیان با استفاده از خشونت، با حملات نظامی به دفاتر دیپلماتیک، برنامه سیاسی خود را پیش می‌برد.
وزیرخارجه عربستان در ادامه با اشاره به ترور شهید محسن فخر‌ی‌زاده تاکید کرد که عربستان‌سعودی از «ترور» حمایت نمی‌کند و این بخشی از «سیاست» ریاض نیست. فیصل بن‌فرحان همچنین در ادامه مدعی شد: دولت ترامپ آماده گفت‌وگو با ایران بود و این ایران بود که درهای مذاکره را بست. فرحان در ادامه مدعی شد، ما آماده‌ایم تا درباره موضوعات مهمی که مایه نگرانی هستند، گفت‌وگوی واقعی انجام دهیم، از جمله درخصوص تکثیر تسلیحات هسته‌ای، استفاده از موشک‌های بالستیک «و مهم‌تر از همه فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده آن.»
وزیرخارجه عربستان در ادامه با طرح ادعاهایی مدعی شد: بدون پرداختن به مسائلی مانند نقش مخرب ایران در تامین مالی گروه‌های مسلح و سازمان‌های تروریستی در منطقه و تلاش برای تحمیل اراده خود با زور به سایر کشورها، ما پیشرفت نخواهیم داشت. عربستان‌سعودی همانند دولت دونالد ترامپ خواستار توافق گسترده‌تری با ایران بود که شامل برنامه هسته‌ای، برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی بشود.
فیصل بن‌فرحان پیش‌تر دوم آذرماه گفته بود عربستان و آمریکا همکاری‌های طولانی‌مدت با هم داشته‌اند و ریاض آماده همکاری با هر دولتی است که در واشنگتن بر سر کار بیاید اما تاکید ما این است، رئیس‌جمهوری آتی آمریکا اگر خواهان تعامل مجدد با ایران است «باید عربستان را شریک مذاکرات کند.»
همزمان با فیصل بن‌فرحان، وزیرخارجه بحرین نیز مدعی شد، هرگونه اصلاحاتی در توافق هسته‌ای ایران باید شامل جنبه‌هایی باشد که نگرانی کشورهای منطقه را برانگیخته است. «عبداللطیف بن‌راشد الزیانی» روز شنبه درباره تعدادی از مسائل منطقه‌ای از جمله توافق هسته‌ای ایران صحبت کرد.
براساس گزارش شبکه «الجزیره»، وی مدعی شد، هرگونه اصلاحی در توافق هسته‌ای ایران باید شامل جنبه‌هایی باشد که نگرانی کشورهای منطقه را برانگیخته است. الزیانی ضمن اتهام‌زنی به ایران گفت: باید جلوی مداخله ایران در امور منطقه و حمایت از شبه‌نظامیان گرفته شود.
هفت پیشنهاد برای مذاکرات ایران و اعراب
در شرایطی که دولت بایدن و متحدان منطقه‌ای آمریکا به‌دنبال دستیابی به توافقی فراتر از برجام هستند، رضا نصری تحلیلگر مسائل بین‌الملل معتقد است که به‌جای پافشاری بر مذاکرات تکمیلی، دولت بایدن می‌تواند از مساعی جمیله خود برای ترغیب اعراب به مذاکره مستقیم با ایران در چارچوب طرح صلح هرمز استفاده کند. نصری در مطلبی در کانال تلگرامی خود به جزئیات این طرح اشاره کرده است:
۱) ایران با امریکا بر سر برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای خود مذاکره نخواهد کرد. مطرح کردن این پیش‌شرط و اصرار بر آن از جانب دولت بایدن- تحت عنوان «مذاکرات تکمیلی» (Follow-on negotiations)- مانند سیاست «فشار حداکثری»، محکوم به شکست خواهد بود.
۲) این موضوعات- که امریکا آن را محور «مذاکرات تکمیلی» می‌خواند و قصد دارد در این چارچوب به آنها بپردازد- می‌تواند صرفا موضوع مذاکرات مستقیم میان ایران و همسایگان عرب در چارچوب «طرح صلح هرمز» باشد.
۳) «طرح صلح هرمز» این هدف را دنبال می‌کند تا با ایجاد یک پیمان عدم تعرض، یک نظام امنیت جمعی در منطقه و همچنین ایجاد یک رژیم جامع همکاری در حوزه مسابقه تسلیحاتی، آزادی کشتیرانی، تروریسم و امنیت انرژی، دغدغه‌های طرفین را بررسی و منافع ایران و همسایگان را همزمان تامین نماید.
۴) در سال‌های اخیر، رژیم‌های عرب منطقه- با اتخاذ سیاست ترغیب دولت ترامپ به رویارویی اقتصادی تمام عیار و احیاناً برخورد نظامی با ایران- از پذیرش دعوت ایران به نشست در چارچوب «طرح صلح هرمز» سر باز زده‌اند.
۵) امروز، دولت بایدن می‌تواند- به‌جای پافشاری بر مقوله «مذاکرات تکمیلی» و مشروط کردن لغو تحریم‌ها به نشستن تهران پای میز مذاکرات تکمیلی با واشنگتن- از «مساعی جمیله» خود برای ترغیب دولت‌های عربی به مذاکره مستقیم با ایران در چارچوب طرح هرمز استفاده کند.
۶) در واقع، فرمول پیشنهادی این است که دولت بایدن بی‌قید و شرط به تعهدات برجامی- یا ملزومات قطعنامه ۲۲۳۱- بازگردد؛ سپس از مساعی جمیله خود برای ترغیب اعراب به آغاز مذاکرات مستقیم با ایران بهره‌برداری کند.
۷) در این صورت هم طرفین برجام از عواید آن بهره‌مند خواهند شد؛ هم موضوع دغدغه‌های «امنیتی» و «منطقه‌ای» مستقیما میان طرفین ذی‌نفع احیانا حل‌وفصل خواهد شد. نقش نهایی امریکا در این میان می‌تواند تایید محصول مذاکرات ایران و اعراب در قالب یک قطعنامه شورای امنیت باشد.
طرح روسیه
همزمان با طرح این پیشنهاد‌ها وزیرخارجه روسیه نیز بر پیشنهاد رئیس‌جمهور این کشور برای برگزاری نشست گروه ۱+۵ و ایران برای پیشبرد و تسهیل طرح ایجاد یک نظام «امنیت جمعی» در خلیج‌فارس تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، «سرگئی لاوروف» وزیر امورخارجه در نشست مجازی «گفت‌وگوهای مدیترانه‌ای» بر لزوم نشست گروه ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین به‌علاوه آلمان) و جمهوری اسلامی ایران به منظور پیشبرد طرح ایجاد نظام «امنیت جمعی» در منطقه خلیج‌فارس تاکید کرد.
او با اشاره به پیشنهاد «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه درباره نشست گروه ۱+۵ و ایران گفت: «نگرانی جدی از اوضاع خلیج‌فارس وجود دارد. «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه اخیرا پیشنهاد برگزاری یک نشست آنلاین روسای کشورهای پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل با مشارکت آلمان و ایران را مطرح کرده است.»
لاوروف درخصوص اهداف نشست فوق توضیح داد: «این پیشنهاد شامل طرح گام‌هایی برای جلوگیری از تشدید تقابل و هماهنگی پارامترهایی به‌منظور تلاش مشترک برای تسهیل ایجاد یک نظام امنیت جمعی در خلیج‌فارس میشود. روسیه سال‌ها پیش این مفهوم را پیش برده است. تابستان گذشته، مجددا آن را تجدید کردیم و برای بررسی جامعه بین‌الملل آن را ارائه دادیم و در جلسه شورای امنیت سازمان ملل که در سطح وزرای خارجه در اکتبر جاری سازماندهی کرده بودیم، آن را ارائه کردیم.»
وزارت امورخارجه روسیه دکترین امنیت جمعی خلیج‌فارس را در تاریخ ۲۳ جولای سال ۲۰۱۹ ارائه داد و در بخشی از این سند که به سازمان ملل ارائه شده، آمده بود: «در شرایط کنونی، اقدام موثر و پر انرژی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی نیاز است که در راستای بهبود و ثبات بیشتر شرایط در خلیج‌فارس و فائق آمدن بر شرایط بحرانی طولانی منطقه است.»
گزارش اصلی | فرجام بورس با برجام
دنیای‌اقتصاد در مطلبی نوشت: با پذیرش شکست انتخاباتی از سوی دونالد ترامپ و راه یافتن جو بایدن به کاخ‌سفید، توافق مجدد هسته‌ای ایران و آمریکا محتمل‌تر از قبل شده است؛ منتخب جدید مردم آمریکا بار دیگر بر بازگشت به برجام تاکید کرده اما در عین حال آن را کاری دشوار دانسته است. اما بازگشت آمریکا به برجام و برداشته شدن تحریم‌ها چه تاثیری بر بازار سرمایه خواهد داشت؟ آیا بازگشت شرایط به حالت قبل از خروج آمریکا از برجام، رشد بازار را تضمین می‌کند؟ هرچند پیروزی بایدن در انتخابات
ریاست‌جمهوری چشمانداز روابط ایران و آمریکا را از تیرگی خارج کرد و سیگنال مثبتی به اقتصاد کشور و همچنین بازار سرمایه داد اما تحلیلگران و صاحب‌نظران اقتصادی تاکید دارند بازگشت به برجام شاید شرط لازم برای ادامه رشد بازار باشد اما شرط کافی نیست. به اعتقاد آنان در صورتی برجام مثبت خواهد بود که مدیریت کلان اقتصادی کشور هم اصلاح شود و روند گذشته در پیش گرفته نشود.
همایون دارابی یکی از تحلیلگران بازار سرمایه است که نگاه بینابینی به نتیجه بازگشت آمریکا به برجام دارد. او معتقد است برای رشد اقتصادی کشور و همچنین بهبود وضعیت بازار سرمایه اقدامات زیادی باید انجام شود که اگر اراده‌ای برای آن وجود داشته باشد، برجام می‌تواند کارها را سهل کند اما بدون اراده حتی برجام هم راهگشا نخواهد بود.
او در پاسخ به سوال «دنیای‌اقتصاد» که آیا بازگشت آمریکا به برجام چشمانداز مثبتی برای بازار سرمایه رقم می‌زند، می‌گوید: «برجام یک مقوله بسیار پیچیده سیاسی و حقوقی است. قاعدتا حذف تحریم‌ها یا کاهش آنها نقش مهم و موثری را می‌تواند در رشد اقتصادی کشور داشته باشد اما این مساله نمی‌تواند جبران‌کننده ضعف‌های داخلی ما باشد.»
دارابی یادآور میشود:«ما بین سال‌های ۹۰ تا ۹۲ تحریم سنگینی را شاهد بودیم، از سال ۹۴ تا ۹۶ هم دوران برجام را شاهد بودیم که در آن دوران عملا نزدیک ۱۵۰ میلیارد دلار درآمدهای آزاد شده یا صادرات نفت را صرف واردات کردیم. بعد از آن دوره دوباره تحریم‌ها برگشت و بار دیگر دچار کمبود موجودی‌ها شدیم و مشکلات برگشت.»
او با ذکر مثالی ادامه می‌دهد: «وضعیت اقتصاد ایران بی‌شباهت به آن فردی نیست که دستش شکسته بود و زمانی که دکتر در حال گچ گرفتن دستش بود از او پرسید وقتی خوب شد می‌تواند پیانو بزند یا نه؟ دکتر به او گفت حتما چرا که نه. آن فرد در جواب به دکتر گفت آخر من قبل از شکستن دستم پیانو زدن بلند نبودم! الان هم ما باید بپذیریم بدون استراتژی و بدون برنامه اقتصادی نمی‌توانیم از برجام یا هر شرایطی بهره‌برداری مثبت کنیم.
کما اینکه از سال ۱۳۴۸ که جهش قیمت نفت شروع شد و سهم نفت در درآمدهای کشور افزایش پیدا کرد تا به امروز که نزدیک به ۴ هزار میلیارد دلار منابع به دست آوردیم متاسفانه از آن استفاده بهینه‌ای نکردیم. اینها جای تاسف دارد و اگر برنامه و استراتژی داشتیم وضعیت ما اینگونه نبود.»
اما و اگر اثر مثبت برجام بر بورس
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه «چه برجام باشد، چه نباشد، چه ایران تحریم باشد یا نباشد، اثرش در اقتصاد کشور بین ۵ تا ۱۵ درصد است» می‌گوید: «مساله‌ای که سهم زیادی در وضعیت اقتصادی و بازارهای ما از جمله بازار سرمایه دارد، به داخل کشور و نداشتن استراتژی، برنامه و عدم بهره‌برداری از فرصت بازمی‌گردد. اگر نتوانیم این مشکلات را حل کنیم شرایط چه با برجام چه بی‌برجام برای مردم تغییر نخواهد کرد و متاسفانه همچنان خروج سرمایه را از کشور شاهد خواهیم بود.
اگر با برجام هم نتوانیم فضای سرمایه‌گذاری را در کشور امن کنیم همچنان خروج سرمایه را خواهیم داشت. بنابراین برای رشد اقتصادی کشور و همچنین بهبود وضعیت بازار سرمایه اقدامات زیادی باید انجام شود که اگر اراده‌ای برای آن وجود داشته باشد، برجام می‌تواند کارها را سهل کند اما بدون اراده حتی برجام هم راهگشا نخواهد بود.»
دارابی در همین حال یادآور میشود: «هرچند ممکن است بازگشت آمریکا به برجام اثر روانی کوتاه‌مدت داشته باشد اما این اثر روانی پایداری نیست. یعنی شاید بتوان انتظار یک اثر روانی مثبت یک ساله داشت اما این اثر ادامه‌‌دار نخواهد بود.
وقتی از توسعه اقتصادی در کشور که هدف آن تبدیل ایران به قدرت جهانی و ایجاد ثروت پایدار برای مردم است، صحبت می‌کنیم نباید به تاثیر روانی گذرا شبیه یک نسیم صبحگاهی بسنده کنیم. بلکه برنامه‌ها باید به گونه‌ای باشد که توسعه پایدار همه‌جانبه ایجاد شود.با یک تاثیر روانی کوتاه مدت ممکن است شاهد خوشی کاذب باشیم اما این سرخوشی کاذب طولانی نخواهد بود و دوباره شرایط قبل حاکم خواهد شد.»
این تحلیلگر بازار سرمایه درباره این سوال که وقفه‌‌‌ای که قرار است تا حصول توافق ایران و آمریکا ایجاد شود، چه اثری بر بازار سرمایه خواهد داشت نیز می‌گوید: «قطعا سیاست خارجی آمریکا با تغییر افراد تغییر زیادی نمی‌کند و چون سیاست‌ها حزبی است نباید خیلی انتظار داشته باشیم که شرایط نسبت به دوره اوباما تغییر کند.
شرایط همان است و احتمالا تا بازگشت آمریکا به برجام شاهد مذاکرات مفصلی خواهیم بود، بنابراین نباید اقتصاد کشور را معطل مذاکرات کرد. رابطه با خارج نمی‌تواند مشکلات مدیریتی ما را حل کند. باید به خودمان بازگردیم تا بتوانیم از شرایط استفاده کنیم.»
او یادآور میشود: «انتظار و انفعال قبلی ناشی از این بود که همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد برجام گذاشته بودیم. اما این بار نباید اشتباه گذشته را تکرار کنیم. چه برجام باشد چه نباشد چه شرایط عادی شود یا نشود ما باید برنامه خود را داشته باشیم. متاسفانه ایران در طول ۵۰ سال گذشته هرگاه با وفور منابع مواجه شده، بی‌نهایت بدون تفکر پول خرج کرده است.
بعد از بازگشت آمریکا به برجام، اگر صادرات نفت ما مشکلی برایش ایجاد نشود می‌توانیم همان ۵/ ۲ میلیون بشکه را صادر کنیم اما چون دورنمای نفت در دولت بایدن دورنمای کاهشی است (یعنی از الان باید انتظار داشته باشیم که نفت به زیر ۳۰ دلار بیاید) رقم خاصی گیرمان نمی‌آید.
در نهایت ممکن است سالی ۲۳ یا ۲۴ میلیارد دلار از فروش نفت دستگیرمان شود که این رقم حتی برای تامین هزینه استهلاک دارایی‌ها در کشور هم ممکن است کافی نباشد. به همین دلیل حتی اگر برجام همین فردا اجرایی و صادرات نفت هم بدون مشکل انجام شود و منابع آن هم بدون هیچ هزینه‌ای به ایران برسد باز برای بهبود وضعیت اقتصادی و بازارها نیازمند استراتژی بلندمدت هستیم.»
رشد آرام و ادامه دار بورس
او با بیان اینکه «بازار سرمایه راه خود را به لحاظ بنیادی پیش می‌برد» توضیح می‌دهد: «در بازار سرمایه بنگاه‌های مختلفی داریم که آنها در شرایط تصمیم می‌گیرند و مدیران شرکت‌ها با توجه به اینکه می‌توانند بیشتر صادر کنند و هزینه نقل‌و‌انتقال آنها کمتر شود یک روند رو به رشد آرامی را می‌بینند.
آنچه باید توجه کنیم این است که در کلیت اقتصاد کشور دچار انفعال نشویم. درست است که برجام می‌تواند تاثیری داشته باشد و هر دور مذاکرات به امیدواری‌هایی ختم و در نهایت شرایط عادی شود اما باید شرایط را در کل اقتصاد کشور به گونه‌ای کنیم که زندگی مردم منتظر برجام یا هر مساله سیاسی دیگر نشود. یعنی نباید حالت انتظار را به مردم تحمیل کنیم.»
دارابی خاطرنشان می‌کند: «در بازار سرمایه بنگاه‌ها به‌صورت کند پیش می‌روند و اگر فشار از روی آنها برداشته شود ممکن است مقداری سرعتشان بالاتر رود چون بنگاه اقتصادی هستند. انفعال به کل اقتصاد کشور فشار می‌آورد، نه ۸۰۰ شرکتی که به هر حال هرکدام هیات مدیره دارند و استراتژی خود را پیش می‌برند لذا بازار سرمایه کمتر از این حالت انفعال آسیب خواهد دید ولی در کل، اقتصاد کشور ممکن است آسیب‌های زیادی ببیند.»
توییت بازان بورسی | بورس در رینگ جدال دولت و مجلس
دنیای‌اقتصاد در مطلبی نوشت: درخواست برای اضافه شدن یک روز به اسم روز سهامدار در تقویم کشور، ورود ۶ شرکت برای عرضه اولیه در بورس، شروع سبزپوش بورس در هفته سوم آذرماه، ادامه داشتن روند صعودی شاخص بورس، لابحه بودجه سال ۱۴۰۰، کسب درآمد دولت از سرمایه‌گذاری در بورس و عرضه سهام‌های دولتی از جمله موضوعاتی بود که روز گذشته افراد حاضر در شبکه‌های اجتماعی درباره آن صحبت می‌کردند.
اسامی متخلفان بورس به قوه‌قضائیه ارسال شد
امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی در روزهای گذشته با انتشار نامه‌ای در صفحه شخصی خود مبنی بر ارسال لیست متخلفان بازار سرمایه به رئیس قوه قضائیه، اعلام کرد وابستگان به اقتصاد دولتی در شرکت‌های خصولتی با رشد حبابی سهام مرتبط به این شرکت‌ها، بورس را به قتلگاه سرمایه‌های مردم تبدیل کردند.
این نماینده مجلس در نامه خود بیان کرد: رانت‌خواران و وابستگان اقتصادی دولتی با چنبره خود به اقتصاد کشور و برخی شرکت‌های خصولتی با دعوت مردم توسط رئیس‌جمهور موجب رشد حبابی سهام مرتبط این شرکت‌ها شدند و نهایتا بازار سرمایه را به قتلگاه سرمایه‌های مردم تبدیل کرده‌اند.
او بعد از تشکر از آیت‌الله رئیسی بابت اینکه دادستان تهران را مامور بررسی این موضوع کرده، نوشته است که مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار بعد از گذشت چهار ماه هنوز لیست متخلفان و مسببان سقوط شاخص بازار سرمایه را به مراجع قضایی ارائه نکرده‌اند و همچنین بیان کرده که آنها مانع پیگیری‌های مجلس و مراجع قضایی شده‌اند. نکته قابل توجه نامه قاضی‌زاده در پاراگراف آخر است.
او نوشته است که چون سازمان بورس به وظیفه خود عمل نکرده است، او لیست متهمان در موضوع بازارگردانی و شرکت‌هایی که با عملکرد خود باعث سقوط شاخص شده‌اند را به پیوست نامه به آیت‌اله رئیسی گزارش‌داده است.
هرچند که انتشار این نامه در صفحه شخصی امیرحسین قاضی‌زاده واکنش‌های مثبتی در پی داشت و خیلی از کاربران از اقدام این نماینده مجلس برای پیگیری موضوع تخلفات در بورس تشکر کرده بودند اما کاربرانی هم بودند که راهکار بهبود وضعیت بورس را برخوردهای قضایی نمی‌دانستند. آنها معتقد هستند که اگر قرار به بهبود اوضاع در بورس است باید مسائل به‌صورت ریشه‌ای درست شود نه اینکه با بازداشت چند نفر که نامشان را هم سلطان بورس می‌گذارند فکر کنند شرایط بورس بهبود پیدا می‌کند.
جدای از این اختلاف نظرها مساله‌ای که بیشتر به چشم می‌آمد و قابل توجه بود، زمان انتشار این نامه و روند دومینووار دعوای دولت و مجلس بود؛ یک روز قبل از انتشار این نامه، حسن روحانی در آیین بهره‌برداری از طرح‌های ملی وزارت نیرو بیان می‌کند که «عجله نکنیم، هول نشویم اگر دولت موفقیتی به دست آورد آن را به شما تقدیم می‌کنیم، پس هول نکنید.»
چند ساعت بعد از صحبت‌های رئیس دولت و در همان روز محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در صدا و سیما صحبت می‌کند و در پاسخ به رئیس دولت می‌گوید که «آقای روحانی گفته هول نشوید. ما هول نیستیم؛ می‌خواهیم دولت با خاطره خوب به پایان برسد. مردم هفت سال است منتظرند کاری انجام دهید.» اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود و فردای این بحث و جدل رسانه‌ای دو رئیس قوه، نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی هم وارد میدان میشود و متن نامه خود به آیت‌الله رئیسی به همراه لیست اسامی را منتشر می‌کند که در آن نکات قابل تاملی را نوشته است.
مثل اینکه رئیس‌جمهور مردم را به بورس دعوت کرده، درخواست مواخذه وزرای اقتصادی دولت و.. مساله‌ای که توجه تعداد معدودی از چهره‌های اقتصادی و سیاسی را در گروه‌های تلگرام به خود جلب کرده بود، شدت گرفتن جروبحث بین دولت و مجلس از چند روز گذشته و بعد از مطرح شدن طرحی توسط مجلس شورای اسلامی بود.
طرحی که به موجب آن تغییرات مهمی در برنامه‌ای هسته‌ای ایجاد میشود و دولت موظف میشود که تعهدات برجامی خود را کاهش دهد. طرحی که مورد تایید شورای نگهبان هم قرار گرفته و رئیس مجلس آن را برای اجرا به دولت ابلاغ کرده است اما دولت مخالف آن است. آنها این مساله را مطرح می‌کنند که این طرح سرآغاز درگیری‌های بیشتر بین دولت و مجلس در روزهای آینده خواهد بود و مجلس از هر راهی تلاش می‌کند دولت را برای اجرای آن تحت فشار قرار دهد که یکی از این راه‌ها بورس و سرمایه‌های مردم است.
