فعالان بورس
- علیرضا صالحی | قاضی بازنشسته دادگاه تجدیدنظر استا‌ن تهران و وکیل پایه یک دادگستری
با توجه به بیان مباحث مربوط به بورس اوراق بهادار در چند نوشتار قبل، در این یادداشت به فعالان در بازار بورس می‌پردازیم.
۱- کارگزار بورس: برابر بند ۱۳ ماده یک از قانون بازار اوراق بهادار، کارگزار بورس، شخصی حقوقی است که با انعقاد قرارداد با مشتریان که به‌صورت فرم‌های آماده است، به سفارش آنها اوراق بهاداری را برای آنها معامله می‌کند.
۲- کارگزار - معامله‌گر: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را هم به سفارش مشتری برای او و هم در پاره‌ای موارد با توجه به شرایط بازار، برای خود معامله می‌کند.
۳- بازارگردان: طبق بند ۱۵ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، معامله‌گری است که با اخذ مجوز لازم و انعقاد قرارداد با برخی شرکت‌ها یا ناشران اوراق بهادار یا دارندگان و مالکان عمده سهام یا اوراق بهادار خاص، با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت، به دادوستد اوراق می‌پردازد.
۴- مشاور سرمایه‌گذاری: طبق بند ۱۶ ماده یک همان قانون، شخصی است حقوقی که در قالب قرارداد مشخص کتبی یا شفاهی و در قبال دریافت حق‌الزحمه، درباره خریدوفروش اوراق‌بهادار به سرمایه‌گذار مشاوره می‌دهد.
۵- سبدگردان: طبق بند ۱۷ ماده یک قانون یادشده، شخص حقوقی است که با انعقاد قرارداد، به منظور کسب انتفاع به خرید و فروش اوراق بهادار برای سرمایه‌گذار اقدام می‌کند.
۶- شرکت تامین سرمایه: این نوع شرکت‌ها طبق بند ۱۸ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، به‌عنوان واسطه میان ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کنند و با اخذ مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار، فعالیت کارگزاری، معامله‌گری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیره‌نویسی، تعهد پذیره‌نویسی و فعالیت‌های مشابه را انجام دهد.
در بندهای ۱۹ و ۲۰ ماده یک قانون مرقوم، به صندوق‌های بازنشستگی و سرمایه‌گذاری اشاره شده است که سرمایه‌گذاران با استفاده از طرح‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، می‌توانند از مزایای آن استفاده کنند.