به گزراش «دنیای بورس»، دنیای اقتصاد نوشت: بزرگ‌ترین تولیدکننده اوره در جهان در گام اول چین و بعد از آن هند است. یکی از تهدیدهایی که برای صنعت اوره ایران وجود دارد، راه‌اندازی طرح‌های تولید اوره در هند است، قبل از تحریم‌ها بیشتر تولیدات اوره پتروشیمی پردیس به هند صادر می‌شد، اما با اعمال تحریم‌ها، صادرات ایران به سایر کشورها از جمله آمریکای جنوبی انجام می‌شود.
طبق پیش‌بینی‌های سازمان جهانی غذا، با رشد جمعیت تا سال 2022 رشد تقاضا برای اوره بیشتر از عرضه آن خواهد بود. اوره سهم 50درصدی از کودهای مصرفی در مصارف کشاورزی را دارد. در زمان کشت محصولات با توجه به افزایش تقاضا برای اوره، قیمت اوره هم روند صعودی خواهد داشت.
نرخ اوره فوب ایران در هفته جاری 188دلار به ازای هر تن اوره است که نسبت به هفته گذشته افزایش 8دلاری را تجربه کرده است. در فرآیند تولید اوره، پتروشیمی‌ها گاز طبیعی و بعضا گاز ترش را دریافت کرده و در مرحله اول به آمونیاک تبدیل میکنند و بعد از آن آمونیاک به اوره تبدیل می‌شود.
آمونیاک به دلیل مایع بودن و هزینه حمل بالا معمولا زیاد به فروش نمی‌رسد و به اوره تبدیل می‌شود. ضریب تبدیل آمونیاک به اوره معمولا بین 5/ 1 تا 8/ 1 است که با توجه به خوراک دریافتی و فرآیند تولید بین پتروشیمی‌ها متفاوت است.
پیشی گرفتن تقاضا از عرضه
- رویا ذبیحی | مدیرتحلیل مشاور سرمایه‌گذاری فاینتک
شرکت‌های تولیدکننده اوره در ایران، در حال حاضر ۶شرکت پتروشیمی هستند که ۵ فقره از آنها در بورس اوراق بهادار معامله می‌شوند. پتروشیمی‌های پردیس، کرمانشاه، خراسان و شیراز که با ظرفیت کامل اوره تولید کرده و اوره لردگان که در تابستان جاری به بهره‌برداری خواهد رسید، در بورس تهران معامله می‌شوند. پتروشیمی رازی از دیگر تولیدکنندگان است که در بورس تهران معامله نمی‌شود. کل مقدار مصرف اوره داخل کشور ۲/ ۲ میلیون تن است که از این مقدار ۸۸درصد اوره حمایتی است. شرکت‌های تولیدکننده اوره موظف به تامین نیاز داخلی و سپس صادرات اوره خود هستند.
هر یکی از شرکت‌ها با توجه به ظرفیت تولیدی خود، بخشی از این نیاز را تامین میکنند. سهم پتروشیمی پردیس ۴۴درصد، پتروشیمی خراسان ۶/ ۸درصد، پتروشیمی کرمانشاه ۱۲درصد، پتروشیمی شیراز ۲۲درصد و پتروشیمی رازی ۱۴درصد از تامین این نیاز داخلی است.
هرچند با افتتاح هر یک از طرح‌های تولیدی اوره کشور مثل اوره لردگان و اوره هنگام، درصد تامین نیاز داخلی هر یک از سایر پتروشیمی‌ها کمتر خواهد شد. تا ابتدای ۱۳۹۸ هر تن اوره کشاورزی با قیمت دستوری ۶۱۲۵ ریال به ازای هر کیلو اوره فروش می‌رفت و این باعث کاهش سودآوری شرکت‌های تولیدکننده اوره می‌شد اما پیگیری انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی موجب شد نرخ اوره حمایتی از ابتدای مهر ماه ۱۳۹۷بر اساس میانگین وزنی نرخ اوره در بورس کالا فروش رود.
همچنین سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است مابه‌التفاوت حداقل قیمت کشف شده در بورس کالا در شش ماه گذشته با قیمت فروش شرکت‌های پتروشیمی به بخش کشاورزی را پس از حسابرسی یارانه‌ای در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی کند تا پس از تصویب و تخصیص اعتبار توسط وزارت جهاد کشاورزی در اختیار شرکت‌های مذکور قرار گیرد.
برای پتروشیمی پردیس تفاوت نرخ اوره تکلیفی با نرخ‌های علی‌الحساب منظور شده در دفاتر برای ۱۰ ماه منتهی به تیر ۱۳۹۹ به مبلغ ۱۰هزار و ۳۲۳ میلیارد ریال بوده است. در پتروشیمی خراسان تفاوت نرخ اوره تکلیفی با نرخ‌های علی‌الحساب منظور شده در دفاتر برای ۳ماه اول ١٣٩٩مبلغ ۷۰۶هزار و ۱۸۶ میلیون ریال است و تولیدات این شرکت به دلیل اورهال (تعمیرات اساسی) از خرداد ۱۳۹۹ متوقف شده است.
در پتروشیمی کرمانشاه تفاوت نرخ اوره تکلیفی با نرخ های علی‌الحساب منظور شده در دفاتر برای سه ماهه اول سال ۱۳۹۹مبلغ ۹۰۱ میلیارد ریال است. در پتروشیمی شیراز، تفاوت نرخ اوره تکلیفی با نرخ‌های علی‌الحساب منظور شده در دفاتر برای سه ماهه اول سال ١٣٩٩مبلغ ۲۲۰۶ میلیارد ریال است.
از طرح‌های پتروشیمی اوره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: پتروشیمی هنگام با ظرفیت تولید ۷۲۵هزار تن آمونیاک و ۱۰۷۵هزار تن اوره، که در سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری خواهد رسید و ۹۹درصد آن متعلق به پتروشیمی نوری می‌باشد. اوره لردگان، با ظرفیت تولید ۶۸۰هزار تن آمونیاک و ۱۰۷۵هزار تن اوره، که در تابستان ۱۳۹۹ به بهره برداری خواهد رسید و ۷۶درصد شرکت متعلق به پترول است. پتروشیمی مسجد سلیمان، با ظرفیت تولید ۶۸۰هزار تن آمونیاک و ۱۰۷۵هزار تن اوره که سال ۱۳۹۹ به بهره‌برداری خواهد رسید. اوره زنجان، با ظرفیت تولید ۱۷۷۵هزار تن اوره که انتظار می‌رود تا ۲سال دیگر به بهره‌برداری برسد.
پتروشیمی پردیس در ۳فاز، با ظرفیت تولید ۲میلیون تن آمونیاک و ۳۲۲۵ میلیون تن اوره فعالیت می‌کند و ۶۷درصد آن متعلق به شرکت پارسان است. عمده مقاصد صادراتی شرکت، کشورهای هند، ترکیه، استرالیا و برزیل هستند که در سال گذشته ۹/ ۱میلیون تن اوره به این کشورها صادر شده است. شرکت در دوره ۱۰ ماه منتهی به تیر ۱۳۹۹، ۵۵۴هزار تن صادرات اوره داشته که در مدت مشابه پارسال ۴/ ۱میلیون تن بوده است. عمده این کاهش به‌خاطر قطعی گاز و اورهال شرکت بوده است. مبلغ فروش شرکت در ۱۰ ماه ۲۵۸۷ میلیارد تومان بوده است که نسبت به سال گذشته کاهش ۴۳درصدی داشته است.
پتروشیمی خراسان با ظرفیت تولید ۳۳۰هزار تن آمونیاک و ۴۹۵هزارتن اوره و ۲۰هزار تن کریستال ملامین فعالیت می‌کند، پتروشیمی خراسان و پتروشیمی ارومیه با ظرفیت ۴/ ۴هزار تن در سال تنها تولید‌کننده‌های کریستال ملامین در کشور هستند. ۴۳درصد شرکت متعلق به تاپیکو و۱۳درصد متعلق به شرکت پارسان است. عمده مقاصد صادراتی شرکت افغانستان و در مرحله بعدی هند و عراق است. با توجه به اینکه، پتروشیمی خراسان به بنادرصادراتی نزدیک نیست، هزینه حمل هر تن اوره به بندرعباس را برای صادرات باید پرداخت کند و این هزینه ۹/ ۱میلیون ریال به ازای هر تن است. در دوره سه ماهه، شرکت ۲۷۸۶ تن فروش اوره صنعتی و ۳۶۶۶تن صادرات ملامین داشته است. شرکت در خرداد سال جاری به مدت یک ماه اورهال داشته و تولید نداشته است. مبلغ فروش شرکت در سه ماه، ۳۵۲ میلیارد تومان بوده که نسبت به سال گذشته افزایش ۱۴درصدی داشته است.
پتروشیمی کرمانشاه با ظرفیت تولید ۳۹۶هزار تن آمونیاک و ۶۶۰هزارتن اوره فعالیت می‌کند. ۴۶درصد شرکت متعلق به شرکت پارسان و۲۱درصد متعلق به پترول است. عمده مقاصد صادراتی شرکت عراق است. در دوره سه ماهه، شرکت ۷۸هزار تن فروش اوره صنعتی داشته است. مبلغ فروش شرکت در سه ماه، ۴۰۳میلیارد تومان بوده که نسبت به سال گذشته افزایش ۵درصدی داشته است.
پتروشیمی شیراز با ظرفیت تولید ۴۳۳هزار تن آمونیاک و ۵۴۳هزارتن اوره فعالیت می‌کند. ۵۳درصد شرکت متعلق به شرکت پارسان و ۲۸درصد متعلق به شرکت مدبران اقتصاد است. مقاصد صادراتی شرکت عمدتا کشورهای آسیای شرقی و آمریکای جنوبی و جمعا ۲۲ کشور است. مبلغ فروش شرکت در سه ماه، ۱۳۹۵میلیارد تومان بوده که نسبت به سال گذشته افزایش ۳۰درصدی داشته است.