دنیای بورس: بورس تهران اولین روز کاری هفته را با پرواز قیمت‌ها آغاز کرد. سقف مجاز قیمت‌ها در بیش از 90 درصد از سهام قابل معامله بورسی اصطلاچ تاچ شد و پول‌های زیاد در عطش سهامداری در صف‌های خرید باقی ماندند. همانطور که در گزارش‌های قبلی «دنیای بورس» اشاره شده بود، موج سنگین مراجعه آحاد جامعه به کارگزاری‌ها و دفاتر یشخوان دولت برای اخذ کد بورسی و شرکت در عرضه اولیه «شستا» تنها مربوط به این عرضه اولیه خاص نبود و خبر از جریان جدید نقدینگی به بورس می‌دهد. مرحله اول تاثیر این تزریق نقدینگی را می‌توان به مانده نقدینگی حساب‌های آنلاین و ایجاد تقاضای بالقوه برای خرید سهم‌های دیگر مربوط دانست. برآورد ماند حساب متوسط 1.5 میلیون تومانی در هر کد بورسی پتانسیل 3 هزار میلیارد تومانی خرید سهام توسط بیش از 2 میلیون کد مشارکت کننده در روز جاری به وجود می‌آورد. از سوی دیگر صدور کدهای بورسی در روزهای پایانی هفته گذشته با برخی مشکلات مواجه شد و برخی تازه‌واردان امروز اجازه خرید و فروش پیدا کردند و نقدینگی آنها نیز به معاملات روزانه اضافه شد.
رکورد تاریخی صف نشینی
در یک کلام می توان گفت تقاضا بورس تهران را درنوردیده است. از 305 نماد فعال بورسی در 303 نماد قیمت پایانی مثبت داشتند و تنها نماد «غشهد» قیمت پایانی منفی داشت. ارزش معاملات خرد به رقم 4882 میلیارد تومان رسید در حالی‌که نزدیک 4566 میلیارد تومان سفارش در صف‌های خرید 259 نماد بورسی (بیش از 84 درصد از سهم‌های مجاز بورسی) با عرضه‌ای همراه نبود. لازم به ذکر است نزدیک به 2 هزار میلیارد تومان از ارزش صف‌های خرید یاد شده به سهام تازه عرضه شده «شستا» با حجم تاریخی تقاضای 2.2 میلیارد سهمی در صف اختصاص یافت. نمادی که با خارج کردن معاملات روزانه از جریان عادی و ثبت معاملات بدون مرحله پیش‌گشایش از ساعت 13:30-14:30 در نهایت با عرضه تنها 10 میلیون سهم حتی حجم مبنای خود را پر نکرد.
نبود صف فروش در بورس تهران موضوع رقابت برای خرید را پررنگ می‌کند رقابتی که دیگر برایش مهم نیست چه سهمی را در چه قیمتی می‌خرد و صرفا تبدیل شدن پول نقد به سهام اولویت اصلی به شمار می‌آید. خالص تغییر مالکیت 811 میلیارد تومانی نیز نشان می‌دهد که بسیاری از افراد بی‌تجربه برای خرید سهم پشت صف‌های خرید مانده‌اند و تقلای آنها در روزهای آتی می‌تواند باعث تقویت تقاضا در برخی از نمادها با اولویت نقدشوندگی بالا شود.
به دنبال سهام شناور
بازار امروز پس از پشت سر گذاشتن عرضه‌های دقایق نخست توسط برخی از سهامداران خرد و عمده شاهد قفل شدن سهم‌های پرطرفدار در صف‌های خرید بود. میل وصف‌ناپذیر سرمایه‌گذاران برای سهامدار شدن، سفارش‌های ناامید در صف‌های بزرگ را به سمت سهام با صف‌های کم‌عمق‌تر و سهم‌های بدون صف رهنمون ساخت که تشدید پدیده صف‌نشینی را به دنبال داشت. از سوی دیگر در برخی از سهم‌ها که سهامداران حقوقی عرضه‌های به نسبت بیشتری داشتند شاهد تقاضای دوچندان پس از گذشت چند دقیقه بودیم. خیال تداوم عرضه‌ها و رسیدن سهام، سرمایه‌های سرگردان را به سمت سهام با شناوری بالاتر هدایت می‌کرد.بنابراین با جو فعلی بازار مهمترین عامل برای انتخاب سهام، عرضه بیشتر آن توسط سهامداران فعلی است. برخی از سهم‌ها علیرغم صف‌های سنگین خرید بدون عرضه توسط سهامداران خود رشد اندک قیمت‌های پایانی را تجربه می‌کنند و برآیند حرکتی آنها در کوتاه‌مدت می‌تواند حتی از سهم‌هایی که بدون صف خرید هستند نیز بدتر باشد. بنابراین در چنین شرایطی عرضه‌های بیشتر عامل محرک صف‌نشینی بیشتر نیز خواهد بود کما اینکه پس از چند عرضه بزرگ در سهام بانکی‌ها نه تنها از حجم صف‌های خرید کاسته نشد که شاهد هجوم بیشتر سرمایه‌ها به این سهم‌ها نیز بودیم. از سوی دیگر نمادهای بازار پایه با دامنه نوسان روزانه 1-3 درصد جذابیت کمتری در حال و هوای سودایی بازار سهام دارند و عامل عدم کسب سود 5 درصدی روزانه می‌تواند آنها را به عقبگرد وادار کند.
عوامل ریزش بازار کدامند؟
قدرتمند شدن سرمایه‌گذاران حقیقی در بورس تهران تنها عامل موثر درونی ریزش بازار را به تغییر نگاه توده معطوف کرده‌است. این تغییر نگاه و چشم‌انداز می‌تواند تحت تاثیر عواملی چون کم‌تجربگی، بیش واکنشی به رویدادها و اتفاق‌های پیش‌بینی نشده، اعمال سیاست‌های دفعی و مواردی از این دست باشد. در ریزش‌های قبلی حضور قدرتمند و تاثیرگذار سهامداران عمده و حقوقی فعال، احتمال عرضه توسط این طیف از اهالی بازار را بالا می‌برد اما در حال حاضر با وجود پتانسیل عرضه‌های آبشاری به نظر می‌رسد سیاست‌های کلان اقتصادی با کنترل این عرضه‌ها درپی اعتمادسازی عمومی و جذب هرچه بیشتر نقدینگی است. بنابراین این عامل فعلا و شاید تا بعد از عرضه سهام دولتی در بورس چندان جدی تلقی نمی‌شود. اما عرضه سهام دولتی در بورس تهران و در قالب صندوق‌های قابل معامله، رقم کوچکی نخواهد بود و هضم آن در شرایط خاص برای بورس با ابعاد فعلی دشوار خواهد بود. اما چون عرضه این صندوق‌ها در صنایع مختلف و به صورت تدریجی صورت خواهد گرفت، برای جلوگیری از واکنش منفی به عرضه‌های بعدی می‌توان انتظار داشت تمهیدات لازم جهت بالا بردن خوشبینی‌ها در بورس ادامه‌دار باشد. در هر صورت و با تمام نکات مثبت یاد شده، مواجهه با حباب درست زمانی اتفاق می‌افتد که بازار سهام در اوج خوشبینی‌ها به سر می‌برد. حبابی که این روزها مطرح شدن آن با تمسخر بورس‌بازان همراه خواهد بود اما انکار حباب قیمتی در تعداد کثیری از نمادهای بورسی و فرابورسی کار بسیار دشواری‌است.