دنیای اقتصاد: بهای فولاد هنوز روند افزایشی خود را ادامه می‌دهد تا جایی که یک هفته نیمه‌تعطیل به زمانی برای رشد قیمت‌ها تبدیل شد. جرقه این روند صعودی به دو هفته گذشته باز می‌گردد که در گزارشی به زمینه‌های این رشد نرخ اشاره کردیم. در هفته پیش هم این روند افزایشی ادامه یافت؛ اگرچه اوج شتاب رشد قیمت‌ها را می‌توان به همین روزهای قبل مربوط دانست. تاکنون این روند صعودی ادامه داشته است و هنوز نمی‌توان از توقف این جریان افزایشی سخن گفت. برای ترسیم دورنمای بازار باید از دو مسیر مختلف به بحث پرداخت یکی داده‌های بنیادین در بازار داخلی و دیگری جو روانی رشد قیمت‌ها.
درخصوص داده‌های بنیادین بازار بحث بسیار است و در ادامه به آن می‌پردازیم ولی جو روانی رشد نرخ مطلبی است که برای اغلب اهالی بازار قابل درک است. بازار فولاد که ماه‌ها با رشد قیمت‌ها بیگانه بود این بار وارد فاز افزایش نرخ شده، گویی تجربیات اهالی بازار را از نوسان قیمت‌ها مجددا زنده کرده است. اگر مهر را اولین پله رشد قیمت‌ها به‌شمار آوریم، رشد نرخ اوایل آبانماه نیز دومین پله افزایش نرخ به‌شمار می‌رود که تاکنون تداوم داشته است.
رشد قیمت‌های فعلی عمر چندانی ندارد ولی با هیجان خرید بسیاری از اهالی بازار تقویت شده تا جایی که می‌توان گفت تا زمانی که تلاش برای خرید ادامه دارد، پتانسیل رشد قیمت‌ها نیز وجود دارد. بعد از ماه‌ها ثبات نسبی نرخ، این رشد قیمتی بسیار جذاب تلقی می‌شود آن هم در وضعیتی که بازارهای رقیب اغلب روزهای خوبی ندارند و پتانسیل مهاجرت نقدینگی از بازار فولاد به سمت اغلب بازارها (به‌جز بورس اوراق بهادار) تقریبا وجود ندارد.
از سوی دیگر موجودی انبارها به نسبت در حال افزایش است و تداوم خرید از واحدهای تولیدی و اعلام زمان تحویل حتی بین یک هفته تا ۱۰ روز یا حتی بیشتر، نشان می‌دهد که جو غالب در بازار فولاد هنوز هم در مسیر جذابیت خرید حرکت می‌کند. این شرایط دلیلی برای عدم رشد بیشتر قیمت‌ها را در ذهن تداعی نمی‌کند، بنابراین جریان روانی غالب در بازار را می‌توان هنوز افزایشی در نظر گرفت. ذات روند صعودی در فکر و ذهن اهالی بازار خود یکی از دلایل مهم برای تداوم رشد قیمت‌هاست.
تمامی این موارد درحالی خودنمایی می‌کند که تجربه نشان داده جو روانی در بازار رخدادی کوتاه‌مدت است و به سرعت با تغییر فاز قیمت‌ها تغییر خواهد کرد، بنابراین می‌توان گفت که تاریخ مصرف جو روانی در بازار فولاد کوتاه است و برای میان‌مدت، نمی‌توان به تداوم جو روانی افزایش نرخ چندان هم خوش‌بین بود. البته در شرایطی که بازار در فاز صعودی است و شاهد رشد قیمت‌ها هستیم، صحبت از کاهش نرخ در بین اهالی بازار قابل قبول نیست ولی تحلیل بازار به نگاهی واقع‌بینانه به دور از حواشی نیاز دارد. در هر حال در فاز روانی می‌توان از احتمال تداوم رشد قیمت‌ها برای بازه زمانی کوتاه‌مدت سخن گفت ولی چندان عمیق نیست.
نکته دیگر درخصوص رخدادهای بازار را می‌توان در شتاب رشد قیمت‌ها جست‌وجو کرد. بازار فولاد همیشه عادت داشته تا وقتی که روند افزایشی نرخ را می‌بیند به سرعت با رشد شتاب افزایش قیمت‌ها روبه‌رو شود یعنی اگر در روزهای اول بین ۵ تا ۱۰ تومان رشد نرخ داشت، به سرعت این افزایش قیمت‌ها دو برابر می‌شود. این بار چنین رخدادی را شاهد نیستیم یعنی شتاب رشد قیمت‌ها متعادل است.
البته نیمه‌تعطیل بودن هفته‌ای که گذشت را می‌توان دلیل مهمی برای نبود شتاب رشد قیمت‌ها به‌شمار آورد، بنابراین اگر در اوایل هفته آینده شاهد رشد شتاب قیمت‌ها باشیم می‌توان گفت که جو روانی افزایشی در بازار شدت خواهد گرفت و می‌توان رشد قیمت‌های بزرگ‌تری را دید ولی اگر همین روند فعلی یا رشد قیمت‌هایی کمتر از این ارقام به ثبت برسد باید به آرامی به کاهش جذابیت خرید و تعدیل نسبی قیمت‌ها رای داد.
اما داده‌های بنیادین در بازار داخلی به سیگنال‌های متنوع و مختلفی توجه دارد. این درحالی است که بخش مهمی از تقاضای موجود در بازار تقاضای سفته‌بازی است و آدرس محموله‌ها نیز بعضا نشان می‌دهد که مقصد بخشی از کالاهای معامله شده انبارهای حاشیه شهرها و مخصوصا انبارهای اطراف تهران است.
البته اغلب اوقات موتور محرک رشد قیمت‌ها همین فعالیت‌های سفته‌بازی و تلاش برای نوسان‌گیری از رشد قیمت‌ها بوده و هست ولی به مرور زمان شاهد هستیم که با افزایش موجودی انبارها و پیش‌فروش شدن تولید کارخانه‌ها، بخشی از تقاضای موجود در بازار مستهلک شده و به‌جای تقاضا، شاهد رشد عرضه‌ها خواهیم بود ولی زمانبر است.
به‌صورت دقیق‌تر می‌توان گفت که رشد تقاضای موثر از سمت مصرف‌کنندگان نهایی اگرچه در رشد قیمت‌ها افزایش یافته ولی تغییر بزرگی نداشته است. هرچقدر موجودی انبارهای فولاد افزایش یابد به همان میزان پتانسیل رشد قیمت‌ها نیز کاهش می‌یابد.
- نوسان قیمت‌ها در بورس‌کالا
در گزارش‌های قبلی روند کلی رشد قیمت شمش در بورس‌کالا به‌عنوان محرک اصلی برای رشد نرخ در بازار داخلی مورد بررسی قرار گرفت که همین مطلب هم کم و بیش محقق شد و در عین ناباوری، شاهد رشد قیمت‌ها در بازار فولاد بودیم. از سوی دیگر هم‌اکنون برای محموله‌هایی از شمش که زمان تحویل آن نزدیک است یا حتی تحویل شده است، شاهد هستیم که از روند افزایشی بازار شمش و متوسط قیمت‌ها کاسته شده است اگرچه هنوز هم در مسیر رشد قیمت‌ها قرار داریم.
همین رخداد یعنی کاهش شتاب رشد نرخ به معنی کاهش انرژی تزریق شده از معاملات شمش فولاد به بازار داخلی است، اگرچه هنوز این توانمندی وجود دارد. نمودار نوسان متوسط بهای شمش در بورس‌کالا براساس زمان تحویل نشان می‌دهد که پتانسیل رشد قیمت‌ها در بازار به قدرتمندی هفته قبل نیست، ولی اگر برای هفته آینده باز هم شاهد رشد بهای شمش باشیم اوضاع در این بازار متفاوت از چیزی خواهد بود که هم‌اکنون در این نمودار قابل تشخیص است.
متوسط بهای میلگرد براساس زمان تحویل فیزیکی آن در بورس‌کالا نشان می‌دهد که جریان کلی در بازار داخلی با محوریت سیگنال قیمتی میلگرد در بورس‌کالا، می‌تواند در یک مسیر افزایشی حرکت کند. این داده را می‌توان مهمترین سیگنال قیمتی در بازار به‌شمار آورد که می‌تواند از جریان افزایشی قیمت‌ها در بازار داخلی حمایت کند.
همان‌گونه که در این نمودار هم مشخص است، میلگردهای تحویلی برای هفته پیش‌رو در بورس‌کالا قیمت‌های بالاتری از محموله‌های مشابه دارد؛ یعنی در بورس‌کالا برای هفته جاری، محموله‌هایی که به بازار تزریق می‌شود از سایر محموله‌های معامله‌شده بالاتر است. این سیگنال برای هفته جاری بسیار مهم است به‌خصوص برای اوایل هفته بنابراین از هم‌اکنون می‌توان انتظار داشت یک سیگنال محرک قدرتمند برای اوایل هفته به بازار داخلی تزریق شود.
این در حالی است که حجم این معاملات چندان چشمگیر نیست ولی نمی‌توان از اثرگذاری این سیگنال هم غافل شد. در کنار این موارد باز هم باید به برخی از تجربیات گذشته بازگشت. در گذشته این ذهنیت مطرح بود که در زمان تحویل محموله‌ها، برخی تجار برجسته سعی در ساکت کردن بازار، کاهش حجم فروش و ایجاد زمینه‌ای برای فروش محصولات خود دارند و اگر بتوان این ذهنیت را هنوز هم برای بازار در نظر گرفت، این پتانسیل وجود دارد که بازار به‌صورت مقطعی و حتی تصنعی میل به رشد قیمت‌های جدیدی داشته باشد تا این محموله‌ها به سادگی به فروش برود.
البته بازار فعلی با بازار سال‌های قبل بسیار متفاوت است و این قبیل توانمندی‌ها برای بازارسازی از قدرت بالایی برخوردار نیست و شاید به زیان خود بازیگر یا بازارساز تمام شود.
افزایش گام به گام موجودی انبارها، بیم و امید اهالی بازار از دورنمای قیمت‌ها و ترس از کاهش نرخ یا عدم رشد قیمت‌ها، دورنمای مبهم تقاضای سفته‌بازی در بازار، بهبود نسبی حجم داد و ستد در بازار املاک، تلاش حداکثری واحدهای تولیدی برای افزایش حجم تولید و فروش، نوسان بهای شمش و دورنمای آن، حجم عرضه در بورس‌کالا برای شمش و میلگرد، رفتار قیمتی در بازار تیرآهن و همچنین کسب سود مقطعی یا تلاش برای فروش و نقد کردن دارایی‌ها با ترس از عدم رشد نرخ یا تغییر فاز بازار و بسیاری از داده‌های دیگر هم مواردی است که بر دورنمای بازار اثرگذار است که بررسی هر کدام از این سیگنال‌ها به مباحثی مجزا نیاز دارد اگرچه برخی داده‌ها همچون اوضاع صادرات به عراق یا شرایط آب‌وهوایی می‌تواند اهمیت بیشتری داشته باشد.
- شرایط آب‌وهوایی و اوضاع صادرات به کشور عراق
فصل بارش آغاز شده است و هم‌اکنون در زمانی هستیم که بخشی از کشورمان بارش باران را تجربه می‌کند. همین داده یا بارش باران تاکنون مشکلات حمل‌ونقل بزرگی را ایجاد نکرده است که البته با رشد قیمت‌ها در تضاد بوده آن‌هم در شرایطی که انبارکردن محموله‌های فولاد ساختمانی مخصوصا میلگرد اغلب زیر سقف انبارها صورت نمی‌گیرد و زیر بارش باران پتانسیل کاهش کیفیت برخی محموله‌ها وجود دارد.
این داده اگرچه تاکنون مهم نبوده ولی به مرور زمان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند به‌خصوص در شرایطی که زمان نگهداری میلگرد افزایش یابد. از سوی دیگر در اوایل روند افزایشی رشد قیمت‌ها شاهد بودیم که برخی از محموله‌های قدیمی‌تر به فروش رفته و محموله‌های جدی جایگزین آن شده است. این رفتار خود یک اقدام احتیاطی جذاب برای کاهش کیفیت محموله‌هاست و اگر این رویکرد باز هم مورد توجه قرار بگیرد می‌تواند بخشی از نگرانی‌ها را کاهش دهد.
البته زمان بارش اغلب دوره‌ای برای مشکلات حمل‌ونقل به‌شمار می‌رود که تداوم بارش سنگین باران و حتی برف در نقاط کوهستانی کشورمان می‌تواند جذابیت خرید و حمل‌ونقل محموله‌ها را کاهش داده آن‌هم در وضعیتی که فرآیند احداث واحدهای مسکونی در این شرایط آب‌وهوایی اندکی کند خواهد شد که به معنی ایجاد یک سرعت‌گیر جدید برای تقاضای موثر از سمت مصرف‌کنندگان نهایی است.
البته روزهای سرد سال اغلب زمانی برای کاهش تقاضای موثر است ولی هم‌اکنون اثرگذاری این سیگنال بر نوسان قیمت‌ها اندکی کند شده است. یکی از دلایل رشد قیمت‌ها در روزهای گذشته خوش‌بینی نسبت به از سر گرفته شدن صادرات به عراق بعد از ایام اربعین بود. حال در شرایطی که شاهد ناآرامی‌های اجتماعی در این کشور هستیم و حتی باید از این به بعد نگرانی‌هایی در مورد محدودیت صادرات از پایانه‌های مرزی را در نظر گرفت، امکان افت صادرات به نسبت انتظارات را هم باید در نظر گرفت. البته این داده چهره‌ای دوگانه دارد.
اگر حجم واردات فولاد عراق از تمامی پایانه‌ها مخصوصا در منطقه عمومی بصره یا بندر و اسکله ام‌القصر کاهش یابد، مجرای تامین فولاد در عراق به منطقه غربی این کشور یعنی کشورمان و مناطق شمالی عراق یعنی از ترکیه مهیا خواهد بود.
از سوی دیگر نگرانی خاصی تاکنون در مرزهای اقلیم کردستان عراق مشاهده نشده یعنی چند گذرگاه از مهمترین پایانه‌های مرزی ایران و عراق به فعالیت خود ادامه می‌دهند که خروجی آن نگرانی‌های کمتری را برای صادرات فولاد ایران به عراق در بر دارد. در هر حال امکان تعویق در تحویل محموله‌های صادراتی در مرزهای جنوبی ایران و عراق همچون مرز مهران وجود دارد که اثرگذاری خاص خود را برای کوتاه‌مدت و حتی میان‌مدت در بر خواهد داشت که می‌تواند یکی از داده های مهم در بازار فولاد به‌شمار رود.
درخصوص دورنمای اوضاع اقتصادی و حمل‌ونقل فولاد در عراق و پایانه‌های مرزی این کشور نمی‌توان اظهارنظر قاطعی داشت ولی در هر حال تعویق در اجرای پروژه‌های مسکونی و حتی عمرانی در این کشور با فرض وجود بحران سیاسی در عراق را هم نمی‌توان نادیده گرفت. البته اثرگذاری این موارد بر تقاضای بخش خصوصی در عراق را باید پذیرفت ولی تاثیرپذیری آن در مقایسه با پروژه‌های عمرانی دولتی کمتر است.
- یک حاشیه‌نگاری در بازار فولاد
مهرماه که اولین پله رشد قیمت‌ها را در بازار میلگرد شاهد بودیم یک رخداد خاص به ثبت رسید و آن کاهش مقطعی و البته موقتی بهای تیرآهن در بازار داخلی بود که این سیگنال نه چندان مهم در رخدادهای بازار مورد توجه قرار نگرفت. البته به مرور زمان هم از التهاب بازار میلگرد کاسته شد و هم تیرآهن به مسیر حرکت خود ادامه داد. هم‌اکنون نیز شواهدی از افت بهای برخی از سایزهای تیرآهن ذوب‌آهن اصفهان در بازار آزاد مشاهده می‌شود و با توجه به شرایط تولید و تحویل کالا، شاید به‌صورت موقتی باز هم شاهد کاهش محدود بهای این کالا باشیم.
اگر اتفاق مهرماه باز هم تکرار شود می‌توان از نوسان قیمت تیرآهن به‌عنوان یک چراغ راهنما برای بازار میلگرد هم استفاده کرد. البته در مهرماه هم بازار از رشد مستمر قیمت‌ها محروم ماند هم شاهد بودیم که افت بزرگی در بازار میلگرد به ثبت نرسید و حتی بازار خود را برای رشد قیمت‌های آبانماه آماده کرد بنابراین این بار هم نمی‌توان به‌دلیل این سیگنال حاشیه‌ای، رای به افت جدی بهای میلگرد داد حتی اگر بخشی از رشد قیمت‌های خود را از دست بدهد.
این درحالی است که یک یا چند داده حاشیه‌ای به تنهایی نمی‌تواند جریان قیمتی در یک بازار را تعیین کرده یا تغییر دهد بلکه به‌عنوان یک احتمال مطرح می‌شود و بیش از آن نمی‌توان درخصوص این بازار به‌دلیل داده‌های جانبی اظهارنظر قاطعی داشت.
این که آینده بازار چه خواهد شد بر کسی روشن نیست و هیچ فردی نمی‌تواند با قطعیت از تداوم یا عدم امکان رشد قیمت‌ها سخن بگوید. داده‌های فوق تناقض‌های جدی دارد و باز هم نمی‌توان گفت که کدام داده بر دیگری برتری داشته و جریان غالب در بازار را تعیین خواهد کرد.
از سوی دیگر توالی رشد قیمت میلگرد و شمش همچون گذشته نیست یعنی با رشد قیمت شمش شاهد رشد بهای میلگرد بودیم ولی رشد قیمت میلگرد به رشد بیشتر قیمت شمش به‌صورت مستقیم منجر نشده است اگرچه ممکن است باز هم شاهد نوسان قیمت شمش باشیم. با توجه به این موارد در کنار بالابودن هزینه تولید میلگرد حتی در نرخ‌های فعلی پتانسیل مقاومت بازار در برابر افت قیمت‌ها وجود دارد ولی اندکی تعدیل نرخ هم دور از ذهن نیست.
با توجه به جو روانی حاکم بر بازار پتانسیل تداوم رشد قیمت‌ها وجود دارد ولی چندان عمیق نخواهد بود. شاید چهره بازار در اواخر هفته آینده با اوایل هفته بعد تفاوت داشته باشد هرچند که رشد مقطعی قیمت‌ها بیش از همه برای واحدهای تولیدی جذاب بوده است.
در هر حال هیچ بعید نیست که باز هم در اوایل یا اواسط بازار هفته آینده شاهد رشد بیشتر قیمت‌ها باشیم و با آغاز به کار قدرتمند بازار بعد از یک هفته نیمه‌تعطیل، شرایط جدیدی بر این بازار حکمرما شود اگرچه بازار فولاد در اواسط رشد قیمت‌ها به قدری پیچیده می‌شود که نمی‌توان اظهارنظر قاطعی درخصوص دورنمای نرخ داشت.
