دنیای بورس: چهارمین هفته سال 98 نیز با یک روند صعودی پشت سر گذاشته شد و شاخص سهام توانست با اقتدار از سایر بازارها پیش افتد. برخلاف سال گذشته که بورس رتبه چهارم را میان ارز، سکه و مسکن کسب کرده بود، امسال بازار سهام شروع قدرتمندی داشته و تا کنون پیشتاز است. بنابراین، سوال فعلی سهامداران احتمال ادامه این روند یا تکرار کارنامه سال گذشته است. برای پاسخ به آن نیازمند بررسی چهار جنبه مختلف هستیم که بیم و امیدهای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را روشن‌تر می‌کند.
ترمیم سیاست ارزی به کام سهام: مهم‌ترین مساله‌ای که طی سال گذشته و البته هفته‌های اخیر زمینه‌ساز رشد سهام شده، افزایش نرخ دلار بوده است. هرچند انعکاس اثرات مثبت افزایش نرخ ارز به بورس به علت سیاست‌گذاری‌های غلط با تاخیر و با دامنه اثر کمی صورت گرفت، اما اکنون به نظر می‌رسد فضا در کوتاه‌مدت به زیان و در میان‌مدت به نفع سهام در حال تغییر است. از سویی، راهکارهای بانک مرکزی درباره نرخ ارز آزاد به سمتی حرکت می‌کند که احتمالا با نزدیک کردن نرخ ارز نیما و بازار آزاد به یکدیگر از نوسان شدید بازار آزاد ارز جلوگیری کند. این مساله در نگاه اول و کوتاه‌مدت از نظر روانی بر فعالان و به ویژه تازه‌واردهای بورسی اثر منفی دارد. هم‌زمان فروکش احتمالی عطش تقاضا در بورس کالا را شاهد خواهیم بود که در مجموع می‌تواند پول‌های داغ و سفته‌بازانی که به دنبال سودهای یک‌شبه هستند را عقب براند. اما در نگاه میان‌مدت، بالا رفتن نرخ ارز نیما اثر به شدت محسوسی بر شرکت‌های صادرکننده و بزرگ بورسی خواهد داشت. مساله‌ای که از نگاه تحلیلی شرایط بورس را به مراتب بهتر از گذشته و پتانسیل تازه‌ای برای صعود ایجاد می‌کند.
در سمت دیگر نیز خبرها از تلاش برای حذف کامل دلار 4200 حکایت دارند؛ این موضوع در نگاه اول هزینه برخی شرکت‌ها را افزایش می‌دهد، اما می‌تواند زمینه را برای افزایش نرخ‌های فروش آنها فراهم کند. مساله‌ای که از نگاه کارشناسی در مجموع و در صورتی که رشد نرخ‌های فروش منطقی صورت گیرد، می‌تواند به بهبود ریالی سودآوری شرکت‌ها کمک کند.
بازی سود به نفع بورس: یکی دیگر از مسائلی که این روزها مورد توجه فعالان بورسی است، مباحث مربوط به احتمال کاهش نرخ سود است. هرچند احتمال این مساله با توجه به شرایط تورمی کنونی چندان هم بالا نیست، اما این نوید را می‌دهد که افزایش نرخ سود به عنوان یکی از عوامل اصلی رکود نسبی بورس در دولت یازدهم احتمال اندکی دارد. بنابراین، فضا از نگاه رقیب دیرینه بازار سهام نیز مثبت ارزیابی می‌شود.
انگیزه‌های نقدی برای بورس: بالا ماندن ارزش معاملات خُرد سهام نشان می‌دهد هنوز جریان پول‌های تازه به بورس از قوت کافی برخوردار است. اما در سمت دیگر، نزدیک شدن به فصل مجامع که به نظر می‌رسد با تقسیم سود بالای شرکت‌ها همراه شود می‌تواند باعث رقیق شدن قیمت سهام شود. این موضوع انگیزه تازه‌ای برای سرمایه‌گذاران خواهد بود تا در نقش خریدار سهام ظاهر شوند. با این وجود، همانطور که پول‌های تازه در مسیر صعودی زمینه‌ساز رونق می‌شوند، در صورت تشدید ترس‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند باعث عقب‌نشینی جدی و ورود به فاز رکودی و هیجان منفی شوند.
مانع ذهنی یا ریسک واقعی؟ در چنین شرایطی که حداقل روی کاغذ عمده عوامل در کفه مثبت معادلات بورس قرار می‌گیرند یک نگرانی جدی وجود دارد و آن هم ریسک‌های سیاسی است. هرچند بخشی از این موارد به صورت ذهنی است، اما بدون شک شرایط ناخواسته باید از سوی سرمایه‌گذاران مد نظر قرار گیرد. بنابراین، شاید اگر به طور تاریخی بورس تهران نسبت‌های قیمت به درآمد متوسط 6 مرتبه‌ای را تجربه کرده یا در دوره پسابرجام این نسبت بالاتر از 7 مرتبه قرار داشته، اکنون به علت ریسک‌های مزبور، پی به ای بازار بالاتر از 5 واحد می‌تواند با ریسک‌های جدی همراه باشد. یعنی برای تغییر روحیه سرمایه‌گذاری و ارزش‌گذاری عمومی قیمت سهام در سطوح بالاتر نیازمند افزایش ریسک‌پذیری در سطح کلان اقتصادی-سیاسی کشور هستیم.
در جمع‌بندی، بورس تهران که تاکنون توانسته پیشتاز بازارهای سال 98 باشد، در ادامه نیز شرایط مطلوب‌تری را در مقایسه با سایر فرصت‌های سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد. اما به اعتقاد کارشناسان با توجه به ریسک‌های موجود و عدم قطعیت‌های عمومی، این پتانسیل‌های صعودی نمی‌تواند با شتابی که در ماه فروردین رقم خورد تکرار شود. در این زمینه، سهم پول‌های تازه و سفته‌بازانی که برای سودهای کوتاه‌مدت وارد شده‌اند می‌تواند موج‌های مثبت و منفی را در روندهای کوتاه‌مدت پرشتاب‌تر و هیجانی کند.
- رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: محمدجواد ظریف؛ وزیر امور خارجه ایران از توافق با ترکیه برای ایجاد سازوکاری مشابه اینس‌تکس خبر داد. محمدجواد ظریف پیش‌تر نیز با انتقاد از تعلل اروپا برای راه‌اندازی اینس‌تکس، گفته بود نباید این‌طور تصور کنند که ایران منتظر آنها می‌ماند، ما روابط بسیار خوبی با همسایگان‌مان داریم و سازوکارهای مشابهی با بسیاری از کشورها راه‌اندازی کردیم که عمل می‌کند.
همچنین در راستای ایجاد بازار متشکل ارزی نخستین جلسه هیات مدیره تشکیل و مدیر عامل بازار متشکل ارزی انتخاب شد. در این جلسه با تصمیم هیات مدیره مقرر شد همه صرافی‌های مجاز و بانک‌های عامل از درگاهی که متعاقبا اعلام می‌شود، نسبت به اخذ کد کارگزاری بازار متشکل ارزی اقدام کنند.
شاپور محمدی؛ رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از طراحی ۳۰ برنامه عملیاتی برای سال ۹۸ خبر داد. همچنین علی بیگ‌زاده میلانی؛ مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار، کل مجوزهای افزایش سرمایه صادره از سوی این سازمان را در سال ۹۷، بالغ بر ۶۳ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
ب) صنایع: مارکوس لایتنر؛ سفیر سوئیس در ایران در دیدار با عبدالناصر همتی؛ رئیس کل بانک مرکزی با اشاره اینکه دولت سوئیس پیگیری‌های لازم را برای تقویت مناسبات تجاری و بانکی و همچنین گشایش مجدد کانال بانکی میان ایران و سوئیس انجام داد، گفته است: به زودی شاهد افزایش تبادلات بانکی میان دو کشور خواهیم بود. عبدالناصر همتی؛ رییس کل بانک مرکزی همچنین در دیدار با دریا اورس؛ سفیر ترکیه با تاکید بر حجم بالای مبادلات میان دو کشور، خواهان افزایش هرچه بیشتر همکاری‌ها میان بانک‌های دو کشور برای تسهیل فعالیت‌های تجاری شد.
شیوه پرداخت تسهیلات ارزی به زنجیره خودروسازی کشور سرانجام با توافق بانک مرکزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و خودروسازان و قطعه‌سازان نهایی شد. سازوکار احتمالی هم تعیین شده و قرار است ۸۴۴ میلیون یورو تسهیلات ارزی، با بازپرداخت ریالی در اختیار خودروسازان و قطعه‌سازان قرار گیرد و این در حالی است که پیش‌تر، بانک مرکزی اصرار داشت زنجیره خودروسازی باید تسهیلات موردنظر را با نرخ روز ارز برگرداند. در همین حال خبر رسیده عملیات ساخت کارخانه مشترک اتوبوس سازی با مشارکت شرکت «آذرماش »جمهوری آذربایجان و شرکت خصوصی «عقاب» ایران در جنوب باکو آغاز شد.
ج) شرکت‌ها: علی بیگ‌زاده میلانی؛ مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار، در خصوص تازه‌ترین وضعیت افزایش سرمایه هپکو می‌گوید: هپکو جهت برخورداری از معافیت مالیاتی باید نسبت به ارائه ثبت افزایش سرمایه در سال ۹۷ یا مکاتبه سازمان امور مالیاتی در خصوص شمولیت بند ۳ ابلاغیه مورخ ۱۶تیر ۹۷ آن سازمان اقدام کند که مراتب در مجوزهای صادره در سال گذشته همواره مورد تاکید قرار گرفته است. در همین حال البته فرابورس با درخواست پذیرش و انتقال سهم ویتانا در بازار پایه به بازار دوم معاملات موافقت مشروط کرد.
ذوب آهن برنامه‌های مربوط به حوزه زیست محیطی و اقدام‌های مربوط به رفع موانع تامین زغال را در دستور کار قرار داده تا با وجود انصراف شریکان خارجی بتواند مسیر جدیدی پیش‌روی خود بگذارد. همچنین فولاد هرمزگان با توجه به برنامه‌های دولت برای ایجاد ظرفیت ۱۰ میلیون تن فولاد خام در منطقـه ویژه اقتصادی خلیج فارس، در حال تهیه مقدمات برنامه‌های توسعه‌ای است و از این رو سرمایه شرکت افزایش می‌یابد.
در حالی که بر مبنای گفته مدیران پتروشیمی شازند تامین ایزوبوتانول وزارت دفاع، توليد دي اتيل هگزانول را متوقف كرد که در رویداد دیگری خبر رسیده که محمود امین‌نژاد؛ مدیر عامل پالایشگاه گاز بیدبلند می‌گوید قصد دارد پروپان تولیدی در این پالایشگاه را به محصول‌های پلیمری تبدیل کند و البته مطالعات اجرای یک طرح PDH به منظور تبدیل پروپان به پروپیلن را در دستور کار قرار داده است.