دنیای اقتصاد: در روشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران برای ارزیابی کیفی خودروها لحاظ می‌کند، هر محصول بسته به امتیازات کسب شده، بین یک تا پنج ستاره کیفی دریافت کرده و در دسته قیمتی خود جای می‌گیرد. این در شرایطی است که طبق معمول هیچ خودرویی نتوانسته در ارزیابی کیفی بهمن‌ماه تمام ستاره‌های موجود را به‌دست بیاورد.
در گزارش منتشره، اخذ یک ستاره، نشان‌دهنده حداقل کیفیت یک خودرو بوده و هرچه تعداد ستاره‌ها بالاتر باشد، به معنای آن است که آن خودرو از سطح کیفی بهتری برخوردار است. در گزارش کیفی بهمن اما طبق روال ماه‌های گذشته، خودروهای تولید داخل در ۵ گروه قیمتی دسته‌بندی شده و بین یک تا چهار ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند. تا پیش از انفجار قیمت‌ها در بازار خودرو، محصولات تحت ارزیابی در دسته‌های قیمتی زیر ۲۵ میلیون تومان تا بالای ۱۰۰ میلیون تومان قرار می‌گرفتند که حالا دیگر این گروه‌بندی اعتبار خود را از دست داده است.
در میان ۴۳ خودرویی که در دومین ماه زمستان امسال مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند، ۱۴ خودرو چهار ستاره کیفی را از آن خود کرده‌اند و این یعنی، حدود ۳۲ درصد از خودروهای یاد شده توانسته‌اند به کیفیت نسبتا ایده‌آل دست پیدا کرده و برترین محصولات خودروسازی کشور در بهمن باشند. البته در کنار شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، شرکتی دیگر نیز در همکاری با وزارت صنعت به ارزیابی کیفیت خودروهای داخلی می‌پردازد و اگر آمار آنها را نیز لحاظ کنیم، تعداد خودروهای چهار ستاره به ۱۶ افزایش خواهد یافت.
طبق گزارش منتشره، ۱۶ خودروی داخلی نیز موفق به اخذ سه ستاره کیفی شده‌اند تا در مجموع حدود ۳۷ درصد از خودروهای ارزیابی شده در بهمن، سه ستاره لقب گرفته و کیفیتی متوسط را ازآن خود کنند. از آن‌سو، اما ۱۳ خودرو نیز توانسته‌اند تنها دو ستاره کیفی را در ارزیابی بهمن ماه سال‌جاری به‌دست بیاورند. بنابراین حدود ۳۱ درصد از خودروهای تولید داخل نیز طی بهمن امسال دوستاره بوده‌اند.
ثبات کیفی نسبی خودروهای داخلی اما در شرایطی است که تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا سبب مختل شدن روند تامین قطعات از منابع اصلی شده است. با ادامه این روند، بیم آن می‌رود که کیفیت قطعات (به‌دلیل تامین از منابع فرعی) افت کند و در نتیجه سطح کیفی خودروها پایین بیاید. این اتفاق در دوران قبلی تحریم که به سختی حالا نبود، رخ داد و حالا باید منتظر ماند و دید آیا افت کیفی احتمالی در گزارش‌های آتی شرکت بازرسی اثبات و منعکس خواهد شد؟ البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که به‌دلیل کاهش تیراژ، عملا مشغله خودروسازان کم شده و بنابراین آنها وقت و تمرکز بیشتری برای کاستن عیوب محصولات خود در پروسه تولید و مونتاژ دارند. به‌عبارت بهتر، اگرچه ممکن است کیفیت کلی خودروها از ناحیه قطعات، کاهش پیدا کند، با این حال شرکت‌های خودروساز می‌توانند با توجه به زمان و تمرکز بیشتری که به‌واسطه کاهش تولید نصیب‌شان شده، حداقل عیوب مربوط به مونتاژ محصولات را کمتر کنند. در حال‌حاضر برخی مشکلات کیفی خودروهای داخلی مانند صداهای غیر‌عادی، نفوذ آب و رگلاژ نبودن درها، به ضعف در پروسه مونتاژ مربوط می‌شود که فارغ از بحث قطعات، امکان کمرنگ کردن آنها به‌واسطه وقت و تمرکز بیشتر وجود دارد.
جزئیات کیفیت خودروها در بهمن
نگاهی بیندازیم به جزئیات کیفیت خودروهای داخلی در دومین ماه زمستان ، تا مشخص شود سطح کیفی آنها از چه شرایطی برخوردار است. در گزارش منتشره، بازهم خودروهای به اصطلاح گران‌قیمت، بیشترین ستاره‌ها را نصیب خود کرده‌اند، هرچند البته استثناهایی نیز در این مورد به‌چشم می‌آید. در واقع در چند مورد، خودروهای داخلی و مونتاژی با وجود قیمت بالایی که دارند، حداقل کیفیت را به خود اختصاص داده‌اند. هرچه هست، در گروه خودروهای سطح قیمتی یک، با سه عضو تقریبا مونتاژی یعنی مزدا۳ شرکت بهمن موتور و سوزوکی گرند‌ویتارای ایران‌خودرو خراسان و پژو ۲۰۰۸ (محصول مشترک ایران‌خودرو و پژو) روبه‌رو می‌شویم که هر سه آنها موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده‌اند.
این خودروها در گزارش قبلی نیز همین تعداد ستاره را کسب کرده بودند؛ بنابراین تغییر کیفیت خاصی در آنها طی دومین ماه زمستان امسال و نسبت به دی رخ نداده است. این سه محصول در حال‌حاضر گران‌ترین خودروهای تولید و مونتاژ داخل به‌شمار می‌روند و همچنین از داخلی‌سازی پایینی برخوردار هستند. در این بین، پژو ۲۰۰۸ اولین محصول پسابرجامی خودروسازی کشور به‌شمار می‌رود و با وجود تعلیق فعالیت‌های پژو در ایران، تولید آن در بهمن ادامه داشته است. با توجه به تحریم‌های موجود که ارتباط خودروسازی داخلی را با خارج به شدت کاهش داده و تامین قطعات را مختل کرده است، ادامه تولید ۲۰۰۸ در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در مورد مزدا۳ و ویتارا نیز شرایط به همین شکل است و چون بیشتر قطعات آنها از مسیر واردات تامین می‌شود، مشخص نیست تولیدشان در آینده ادامه داشته باشد یا متوقف شود.
از خودروهای دسته قیمتی یک بگذریم و نگاهی بیندازیم به گروه بعدی که جزو دسته قیمتی ۲ به حساب می‌آیند و آنها نیز مونتاژی هستند. در این گروه با هشت محصول مواجه می‌شویم که در میان آنها، کیا سراتو و هیوندایی اکسنت توانسته‌اند چهار ستاره کیفی به دست بیاورند. سراتو که در شرکت سایپا مونتاژ می‌شود، در گزارش کیفی گذشته نیز چهار ستاره کیفی به‌دست آورده؛ بنابراین سطح کیفی آن در بهمن تغییر خاصی به خود ندیده است. این محصول به‌دلیل وابستگی به قطعات خارجی، با افت تولید مواجه شده و شاید سایپا در سال آینده مجبور به وداع با آن شود.
دیگر عضو این گروه یعنی هیوندایی اکسنت که میهمان کرمان موتور است نیز نسبت به گزارش قبلی تغییری به خود نمی‌بیند. غول تحریم گریبان این خودرو را نیز می‌فشارد و نمی‌توان با قاطعیت در مورد ادامه مونتاژش در آینده صحبت به میان آورد. در گروه تحت بررسی اما شش خودروی چینی نیز به چشم می‌آید که همه آنها با داخلی‌سازی پایینی در کشور مونتاژ می‌شوند. در این بین، هایما S۷ اتومات مانند دی‌ماه سه ستاره کیفی به دست آورده است. هایما مدلی دیگر به نام S۵ نیز دارد که آن هم در گزارش کیفی بهمن سه ستاره به‌دست آورده و تغییری نسبت به گزارش قبل نداشته است. هر دو مدل هایما در ایران خودرو خراسان مونتاژ می‌شوند.
دیگر خودروی چینی این گروه یعنی تیگو۵ که در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود، در گزارش کیفی بهمن سه ستاره به دست آورده، بنابراین در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری حاصل نکرده است. همچنین جک S۵ نیز به‌عنوان محصول مونتاژی کرمان موتور، با کسب سه ستاره، شرایط کیفی مشابهی با ماه گذشته دارد. این گروه میزبان محصولی دیگر از جک نیز به نام S۳ است. طبق گزارش منتشره، خودروی موردنظر مانند گزارش قبلی سه ستاره کیفی کسب کرده است. در نهایت تنها عضو دو ستاره دسته قیمتی ۲، ام‌وی‌ام مدل X۳۳ است که تعداد ستاره‌هایش تفاوتی با گزارش قبلی ندارد. در دسته قیمتی ۳ نیز خودروهای چینی حضور دارند و در این بین، بسترن و چانگان توانسته‌اند چهار ستاره کیفی به دست بیاورند. بسترن محصول مونتاژی گروه بهمن به‌حساب می‌آید که در گزارش دی ماه نیز چهار ستاره داشت. چانگان هم که خودرو مونتاژی سایپایی‌ها محسوب می‌شود، تغییری در کسب ستاره نسبت به دی ماه نداشته است.
همچنین آریزو ۵ نیز کماکان سه ستاره کیفی را به خود می‌بیند و با این حساب تغییری در سطح کیفی این محصول مونتاژی چینی در بهمن و نسبت به دی رخ نداده است. ام‌وی‌ام X۲۲ هم دیگر عضو گروه تحت بررسی است که در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود و مانند گزارش قبلی، سه ستاره کیفی دارد. در نهایت تنها عضو دو ستاره دسته قیمتی ۳ لیفان X۶۰ نام دارد که در کرمان موتور مونتاژ می‌شود و نسبت به گزارش قبلی تغییری در سطح کیفی آن ایجاد نشده است.
نگاهی هم بیندازیم به دسته قیمتی ۴ که بیشترین خودروهای داخلی را در خود جای داده است. مانند چند گزارش قبلی، همچنان رنویی‌ها و پژویی‌ها رده‌های ابتدایی این گروه را به خود اختصاص داده‌اند. بر این اساس، رنو ساندرو اتومات، تندر۹۰ پلاس اتومات، تندر۹۰ پلاس، پژو ۲۰۷ اتومات، پژو ۲۰۷، پارس تندر و برلیانس H۲۳۰ موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده‌اند. در این بین، برلیانس با کسب یک ستاره جدید در گزارش بهمن، سطح کیفی خود را نسبت به دی ارتقا داده است. در رده‌های هشتم تا پانزدهم اما با تندر۹۰ پارس خودرو، تندر۹۰، دنا پلاس، رانا، پژو ۲۰۶ صندوقدار، پژو ۲۰۶ هاچ بک، دنا، دانگ‌فنگ و ام‌وی‌ام ۳۱۵ مواجه می‌شویم. به جز خودروی آخری که در بهمن امسال یک ستاره به خود اضافه کرده، سایر خودروها در مقایسه با گزارش دی ماه با تغییرات کیفی خاصی مواجه نشده و سه ستاره به حساب می‌آیند. در گروه مورد بررسی اما هفت خودرو دو ستاره نیز به چشم می‌آید و اتفاقا هیچ کدام از آنها در مقایسه با گزارش قبلی، با تغییر ستاره‌بندی مواجه نشده‌اند. در این بین، ایران‌خودرو بیشترین نماینده را دارد. این خودروها عبارتند از پژو پارس کرمانشاه، سورن، سمند تبریز، پژو ۴۰۵ خراسان، ساینا، تیبا۲ و تیبای معمولی.
گزارش کیفی بهمن‌ماه اما خودروهای دسته ۵ قیمتی را نیز در خود جای داده است، به نحوی که نام چهار محصول در این دسته دیده می‌شود. پراید ۱۳۱ پارس خودرو، پراید ۱۳۱سایپا، پراید ۱۳۲ و همچنین پراید ۱۱۱، چهار محصولی هستند که در گروه موردنظر جا خوش کرده و تغییر کیفی خاصی نیز به نام آنها به ثبت نرسیده است. در واقع این چهار خودرو همچنان دو ستاره به شمار می‌روند و در حال حاضر ارزان‌ترین محصولات بازار خودروی کشور هستند. کف قیمت آنها پیش‌تر زیر ۲۵ میلیون تومان بود، اما با توجه به افزایش قیمت شدید در بازار خودرو، این کف بالا آمده و به بیش از ۴۰میلیون تومان رسیده است.
