دنیای اقتصاد: میزگرد تخصصی «چالش‌ها و فرصت‌های صنعت آلومینیوم» از سلسله نشست‌های همایش صنایع غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته، محفلی شد تولیدکنندگان و فعالان این صنعت بالادستی کشور، مهم‌ترین دغدغه‌های خود را در حضور برخی مدیران و سیاست‌گذاران صنعت آلومینیوم مطرح کنند.
تولیدکنندگان در این پنل تخصصی ضمن تاکید بر مشکلات ناشی از نوسانات نرخ ارز، تصریح کردند که دخالت دولت در زنجیره قیمت‌گذاری آلومینیوم و بر هم زدن سازوکار قانونی عرضه محصول در بورس کالا، از مهم‌ترین چالش‌های صنعت آلومینیوم و صنایع وابسته آن است.
به گفته فعالان بخش‌خصوصی دولت تنها با ایفای نقش حمایتی و نظارتی می‌تواند در رفع نگرانی‌های فعالان این صنعت از جمله تامین مواد اولیه تاثیرگذار باشد. تولیدکنندگان تاکید دارند که اگر دولت منابع ارزی خود را مدیریت کند و برخی قوانین را در راستای اصلاح چرخه معیوب قیمت‌گذاری مورد بازنگری قرار دهد، می‌تواند از خروج موجودی‌های اندک آلومینیوم از کشور و عدم عرضه محصول در بازار جلوگیری کند.
در این پنل تخصصی آریا صادق نیت حقیقی، عضو هیات‌مدیره سندیکای صنعت آلومینیوم به بیان آمار ارقام از وضعیت این صنعت در جهان و ایران پرداخت و اظهار کرد: از نظر تولید آلومینیوم چین به تنهایی ۵۶ درصد تولید دنیا را به خود اختصاص داده است.
همچنین استرالیا ۱۶ درصد، برزیل ۹درصد، کشورهای خاورمیانه ۸ درصد، روسیه ۶ درصد و سایر کشورهای دنیا حدود ۵ درصد ذخایر آلومینیوم را در اختیار دارند. وی افزود: در میان کشورهای خاورمیانه امارات با حدود ۵میلیون تن، ۵۱درصد تولید آلومینیوم را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که حدود ۶ درصد از تولید این صنعت متعلق به ایران است. از سوی دیگر بیش از ۱۸درصد مصرف آلومینیوم در ایران متعلق به صنعت خودرو است و در رده‌‌های بعدی لوازم‌خانگی، رادیاتور، یراق‌آلات برق، صنایع فولاد، فویل و ورق و پروفیل قرار دارد.
به گفته صادق نیت حقیقی، سرانه مصرف آلومینیوم در ایران حدود 1.5کیلوگرم است، درحالی که این عدد در دنیا بیش از ۸ کیلوگرم است. سوال مهم این است که چرا ایران به‌عنوان اولین کشوری که توانسته است در منطقه آلومینیوم تولید کند، امروز تبدیل به یکی از ضعیف‌ترین تولیدکنندگان این صنعت در منطقه شده است؟ وی ادامه داد: یکی از مزیت‌ها برای تولید آلومینیوم، مزیت انرژی است.
سرمایه‌گذاران به‌دلیل انرژی ارزان‌قیمتی که در خاورمیانه وجود داشته است از این ظرفیت برای تولید و سرمایه‌گذاری استفاده کردند و باعث رشد این صنعت شدند، اما متاسفانه این صنعت در ایران مغفول مانده است. بخش دیگری از مشکل به تامین مواد اولیه آلومینیوم در شرایط تحریم بر‌می‌گردد که اکنون با موانعی همراه شده و چرخه ارزش افزوده و اشتغال کشور را دچار اختلال کرده است.
اما سیف‌اله امیری؛ مدیرکل دفتر صنایع معدنی و فلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد دولت تمایلی به دخالت در فعالیت تولیدکنندگان ندارد، اما این انتظار وجود دارد که در شرایط جنگ اقتصادی صنعتگران در اختیار دولت باشند. وی تصریح کرد: اگر صادرات آلومینیوم را به‌طور کامل آزاد کنیم مطمئنا به ضرر صنایع داخلی و اشتغال خواهد بود. کسانی که می‌خواهند صادر کنند باید اول محصول‌شان را در بورس عرضه کنند و اگر مشتری نداشته باشد می‌توانند صادر کنند. اما برخی تولیدکنندگان داخلی محصول‌شان را در بورس عرضه نکردند و همین موضوع باعث شد که مشکلاتی از جمله گرانی آلومینیوم تشدید شود و صنایع پایین‌دستی وابسته به این صنعت با چالش جدی مواجه شوند.
همچنین احمد مجیدی؛ مدیر عامل شرکت آلومینیوم ایران می‌گوید: مهم‌ترین مشکل این صنعت تامین مواد اولیه است. صنایع دیگری مثل فولاد و مس حدود ۸۰ تا ۹۰درصد مواد اولیه خود را در داخل کشور تولید می‌کنند، اما ۸۰درصد مواد اولیه آلومینیوم از چین و هند وارداتی است که اگر این واردات با مشکل رو به‌رو شود میلیاردها تومان ضرر می‌کنیم. امروز تولیدکنندگان ما مجبور شده‌اند که شمش تولیدی‌شان را برای ورود مواد تهاتر کنند.
همچنین حسنعلی رضایی‌مقدم؛ مدیر عامل گروه کارخانه‌‌های تولیدی نورد آلومینیوم تاکید دارد: سال ۹۷ شاید بدترین سال برای صنعت آلومینیوم در چند دهه اخیر بوده است. مسوولان دولت باید شرایط موجود را آسیب‌شناسی کنند تا مشکلات حل شود. خیلی از مشکلات اقتصادی و صنعتی ما ناشی از ناآگاهی سیاسی است. اگر سیاسیون در کارهای اقتصادی دخالت نکنند خیلی از مشکلات حل می‌شود. از سوی دیگر، مسائل ارزی و نوسانات آن شرایط را بسیار سخت کرده است و حتی برخی سیاست‌ها باعث شد که محصولات کارخانه‌ها در بازار عرضه نشود.
تورج زارع؛ مدیر عامل شرکت آلومینای ایران نیز سرمایه‌گذاری در صنعت آلومینیوم را دشوار توصیف کرد و گفت: در صورت فراهم کردن شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری می‌توانیم تا ۲۰ میلیون تن ذخایر خود را افزایش دهیم. خیلی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس پتانسیل کمتری از ایران در تولید آلومینیوم دارند، اما با این وجود نتوانستیم به شکل مطلوب سرمایه‌گذاری کنیم. باید در کنار توجه به تولید آلومینا برای ایجاد صنعت پایدار در این زمینه به سمت افزایش تولید بوکسیت برویم.