بازار سهام پس از تجربه رشدهای بی وقفه و ورود تدریجی و مستمر نقدینگی شاهد جهش اساسی قیمت‌ها در یک‌ماه گذشته بوده‌است. به طور خاص این روند از پایان پیک مجامع سالانه شرکت‌ها در انتهای تیرماه شروع شد و با جرقه‌های رشد سنگین شاخص و ثبت ارزش بالای معاملات نسبت به میانگین ماه‌های گذشته خود را نشان داد.
در این میان کش و قوس‌های فراوان در خصوص آزادسازی قیمت‌ها در تمام سطوح با مخالفان و موافقان زیاد و ادله گوناگونی همراه بود که به طور واضح اولین تاثیر خود را روی نوسان قیمت‌ها در سهام منعکس می‌کرد و همین موضوع نوسان روزانه قیمت‌ها را رقم می‌زد. در این گیر و دار برآیند حرکتی قیمت‌ها همواره مثبت بوده‌است و این امر نشان می‌دهد که مسیر ذهنی اهالی بازار سرمایه به سمت آزادسازی قیمت‌ها و استقبال از یک تورم معنادار در آینده است.
جنس این رشد متفاوت است
منشا اصلی تمام تکانه‌های قیمتی در بورس در افت ارزش پول ملی خلاصه می‌شود. مقوله‌ای که با یادآوری شوک ارزی سال ۹۱ و ۹۲ و تجربه رشد قیمت‌ها بسیاری از سرمایه‌های سرگردان را به سمت تالار شیشه‌ای هدایت کرده‌است.
بدون شک یکی از مهمترین دلایل جذب نقدینگی بالا در این بازه دوماهه، انتظار تکرار همان سناریوی رشد سال ۹۲ است که تا حدودی نیز شاهد وقوع آن بوده‌ایم اما رشد شاخص کل در سال ۹۲ با رشد فعلی شاخص تفاوت ساختاری معناداری دارد. (به همین دلیل انتظار رشد دسته جمعی قیمت‌ها بدون توجه به عوامل بنیادی و تنها با تکیه بر کم ارزش شدن ریال می‌تواند عواقب ناگواری را به دنبال داشته باشد)
یکی از مهمترین تفاوت‌ها این است که روند پرقدرت رشد شاخص کل و افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در بورس در سال ۹۲ درست زمانی محقق شد که التهاب بازار ارز به پشتوانه امید به بهبود فضای سیاسی کشور آرام گرفته بود. در حال حاضر هنوز اخباری مبنی بر تثبیت نرخ‌ها در بازار ارز به گوش نمی‌رسد.
رشد افسارگسیخته نرخ ارز با شوک‌های فراوان در بازاری غیرشفاف آن هم در عرض ۲ هفته بزرگترین نوسان‌های ارزی چندسال اخیر را به وجود آورده‌است. نرخ دلار در بازار سوم در این مدت با بهانه‌های مختلف از محدوده ۱۴ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان رسید و از آنجایی که این نرخ برای تهیه فیزیکی دلار برای عموم مردم تعیین می‌شود، قدرت روانی بالایی دارد. موضوعی که می‌تواند در جهت معکوس (ریزش قیمت‌ها) نیز تاثیر خود را نشان دهد.
وقتی نرخ‌ها کم‌اثر می‌شوند
نوشتن از رشد قیمتی از محدوده ۱۴ هزار تومان تا ۲۰ هزار تومان در گزارش‌ها و منابع رسمی و غیررسمی دلاری کار ساده‌ایست اما نگاهی دقیق‌تر حاکی از تضعیف 28 درصدی ارزش پول ملی با همین اخبار و نرخ‌های لحظه‌ای در کمتر از یک ماه است.
هر چقدر به دنیال عوامل تاثیرگذار برای توجیه این سرعت تضعیف ارزش پول ملی در دنیای واقعی و براساس منطق اقتصادی بگردیم به هیچ جواب قانع کننده‌ای نخواهیم رسید. آن هم درست زمانی که تجربه شوک ۲۰۰ درصدی از ابتدای سال را پشت سر گذاشته‌ایم. بنابراین عامل روانی در این حرکت صعودی کاملا هویداست. این عامل روانی به عنوان ابزاری جهت تشدید فضای هجوم مردم عادی به سمت خرید و نگهداری فیزیکی دلار با عملکرد خوبی همراه بوده است.
روز گذشته اما در اقدامی کاملا هماهنگ تمام رسانه‌های خبری اعم از اقتصادی و غیراقتصادی و رسمی و غیررسمی خبر هجوم مردم برای فروش دلار را منتشر کردند. در میان انکار و ادعا و تفسیر و تاییدهای مختلف، تاثیر رسانه در بروز چنین رویدادی بود. موضوعی که از سوی دیگر متزلزل بودن رشدهای پرشتاب اخیر را نیز نشان می‌دهد. اما آنچه برای بورس اهمیت دارد ثبات در بازار ارز آن هم در محدوده منطقی برای ادامه کسب و کار است.
ریزش دلار بهتر است یا صعود؟
گزارش دیده‌بان امروز اندکی طولانی شد و به بیان کلیاتی پرداختیم که این روزها از هر نکته شرکتی و صنعتی مهمتر هستند. علت این امر توضیح مجدد اتفاقاتی‌ست که به علت سرعت وقوع، بعضا سرمایه‌گذاران را از مسیر اصلی خارج می‌کند.
ریزش نرخ دلار و بازگشت به کانال ۱۴ هزار تومانی در یک شب در مرحله نخست آمار قابل اتکایی به شمار نمی‌آید. کما اینکه رشد سریع نرخ دلار از ۱۴ هزارتومان تا ۲۰ هزار تومان نیز چندان قابل اتکا نبود. از سوی دیگر به هیچ عنوان نمی‌توان رشد قیمت‌ها در بازار سهام را به تکه آخر پازل رشد نرخ ارز نسبت داد که اکنون این اصلاح قیمتی بتواند ترس را در دل سرمایه‌گذاران بیندازد.
بر این باور هستیم که تثبیت نرخ دلار در همین محدوده‌ها نیز با کاهش شدید قدرت خرید مردم و به تبع آن کاهش تقاضای موثر داخلی همراه خواهد شد که می‌تواند در روند فروش شرکت‌های بورسی تاثیر منفی بگذارد و از این منظر بازگشت نرخ ارز به صورت پلکانی و تدریجی که همزمانی دو مقوله مهم آرامش و اصلاح را به همراه داشته باشد بهترین سناریو برای استمرار رشد قیمت سهام در بورس است و آرامش در بازار ارز منابع نقدینگی خوبی را به بورس منتقل خواهد کرد که از این حیث نیز منجر به رشد قیمت‌ها خواهد شد.
رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: فعالان در مورد کاهش قیمت دلار دلایل متفاوتی ارایه می‌دهند اما در دو نگاه کلان و متفاوت در بازار، برخی از اصلاح قیمت‌ها و برخی از تغییر انتظارات معامله‌گران می‌گویند. در همین حال متاثر از نوسان‌های ارزی جامعه حسابداران رسمی ایران در نامه‌ای از استانداری مناسب برای شرکت‌های دارای بدهی ارزی سنگین نظیر پترول، میدکو و دیگر شرکت‌ها به شرط آنکه بدهی ارزی صرف همان طرح شده باشد، خبر داد.
در دیگر رویدادهای داخلی، علی کاردر؛ معاون وزیر نفت می‌گوید امیدوار است عرضه نفت خام در بورس انرژی از هفته آینده آغاز شود. بر مبنای اطلاعات در دسترس عرضه مزبور به شکل محموله‌های پنج هزار بشکه ای و در مجموع یک میلیون بشکه خواهد بود.
ب) صنایع: اظهارات یکی از نمایندگان اعضای شورای رقابت نشان از این دارد که در حیطه قیمت‌گذاری خودرو، ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت جایگزین شورای رقابت شدند. به گفته محسن بهرامی ارض اقدس؛ عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و عضو شورای رقابت از این پس شورای رقابت تنها چارچوب قیمت گذاری خودروهای داخلی و خودروهای مصداق تسلط و انحصار در بازار را مشخص و به ستاد تنظیم بازار ارائه می‌کند، اما میزان افزایش و قیمت نهایی هر خودرو با مجوز این ستاد و در سازمان حمایت تعیین و به خودروسازان ابلاغ می‌شود.
ج) شرکت‌ها: ستاد اجرایی فرمان امام روز گذشته نسبت به خبر تفاهم برای خرید رایتل واکنش نشان داد و تاکید کرد: این ستاد هیچگونه برنامه و مذاکره‌ای به منظور خرید سهام یا در اختیار گرفتن مالکیت شرکت رایتل ندارد و اخبار مرتبط با این موضوع اساسا تکذیب می‌شود. مرتضی لطفی؛ مدیرعامل سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی پیش‌تر گفته بود: برای واگذاری سهم رایتل با ستاد اجرای فرمان امام به تفاهمی دست یافته است. دیروز همچنین اعلام شد: قند نقش جهان («قنقش») از فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس حذف و به بازار پایه فرابورس منتقل شد.
همچنین خبرهای رسیده حاکی از آن است که شرایط پیش فروش نقدی انواع محصول‌های سایپا و زامیاد از امروز؛ سه‌شنبه 10 مهرماه ساعت 10 صبح مطابق شرایط مشخص آغاز می‌شود. در همین حال تازه‌ترین شنیده نیز حکایت از این دارد بانک قرض الحسنه مهر ایران با تبدیل ماهیت از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شد.