دنیای بورس: بحث بر سر مذاکرات ایران و آمریکا در آستانه نوعی پیچیدگی قرار دارد. آمریکا در تازه‌ترین موضع از زبان جان بولتن مدعی شده ایران باید با پذیرش پیشنهاد مذاکره ترامپ از فشارهای بیش‌تر بر اقتصاد خودش جلوگیری کند و ایران البته در مقام پاسخ و در جدیدترین اظهارنظر از زبان رییس جمهوری خطاب به مقام‌های آمریکایی پرسشی را مطرح می‌کند که آیا در شرایط تهدید و فشار مذاکره معنا دارد؟
حسن روحانی حتی با بیان مثالی در این باره که آیا کسی که دشنه‌ای در دست کسی فرو برد می‌تواند همزمان از در صلح و آشتی صحبت کند؟ به گفته وی «ترامپ به بازوی ما چاقو فرو کرده است. اول باید چاقو را در بیاورد. من پیش شرطی ندارم برای مذاکره. آمریکا به ما بدهکار است. هم بدهکار عذرخواهی هم بدهکار غرامت. ما همیشه طرفدار مذاکره هستیم.» ایران بعد از پیشنهاد بدون شرط دونالد ترامپ مدام بر سر یک موضوع اساسی تاکید دارد و آن این است که آیا با وجود فشارها و تهدید مذاکره معنا دارد؟ وزیر امورخارجه ایران با اشاره به سابقه تاریخی مذاکره با آمریکا عنوان می‌کند اینکه آمریکا جلوی هواپیماهای مسافربری را برای ورود به کشور می‌گیرد آیا معنای حسن نیت را به دنبال دارد؟ اگرچه در چند روز گذشته اخبار غیررسمی مبنی بر پذیرش شروط ایران توسط آمریکا مطرح شده بود اما فعلا در حد گمانه‌زنی است. جدی شدن مذاکرات ایران و آمریکا و حتی ورود به آن را رسانه‌های عربی و عبری زبان در هفته‌های گذشته مطرح کرده‌اند که بیش‌تر هم از زبان تحلیلگران و منابع غیر رسمی مورد تایید قرار می‌گرفت.
دوسویه مذاکره ایران و آمریکا در حالی به پیش می‌رود که آمریکا مدام از مذاکره در هر شرایطی خبر داده اما مذاکره‌ای که بر باب میل او باشد. ایران هم البته با توجه به موضع‌گیری‌های منطقی چند روز گذشته مخالف مذاکره نیست اما قبل از ورود به مذاکره لغو تحریم‌ها و عدم فشار و تهدید از سوی آمریکایی‌ها را مطرح می‌کند. حالا پیچیدگی‌های موضوع مذاکره ایران و آمریکا در حالی بیش‌تر نمود می‌یابد که از امروز تحریم‌های جدید هسته‌ای آمریکا علیه ایران به مرحله اجرا گذاشته شده و اروپا در ضلع دیگری رویکرد مخالف با ایالات متحده قوانین مسدودساز تحریم‌ها را به اجرا گذاشته است.
البته نقطه قوت ایران در شرایط فعلی حمایت سیاسی اروپا از ایران است اما باید دید در عمل اتحادیه اروپا چقدر در توان خواهد داشت که شرکت‌های اروپایی را راضی به ادامه سرمایه‌گذاری و فعالیت در ایران کنند. آلمان البته در تازه‌ترین تصمیم تاکید کرده ضمانت‌های سرمایه‌گذاری به ایران را ادامه می‌دهد اما باید منتظر نشست که همزمان با ادامه مذاکرات ایران و اروپا در ماه اوت در عمل چه اتفاقی خواهد افتاد؟
از دید سخنگوی وزارت خارجه ایران ترامپ با مطرح کردن پیشنهاد مذاکره بدون پیش شرط با ایران به برخی از کشورهای منطقه تلنگر زده است. در واقع از این منظر پیشنهاد ترامپ برای مذاکره بدون پیش شرط با ایران، موضوعی فی البداهه نبود.
در همین حال بهرام قاسمی در خصوص نگاه رسمی داخلی هم تاکید دارد: همچنان از ایران صدای واحد در مورد نحوه تعامل به آمریکا شنیده می‌شود. دولت همچنان که دیشب هم رییس جمهور روی آن تاکید داشت راهکار اساسی برای پشت سرگذاشتن تحریم‌ها را بیش از همیشه وفاق بین بخش‌های سیاست خارجی و دفاعی کشور می‌داند.
در هر حال اگرچه محافل رسانه‌ای و خصوصی روزهای گذشته سیگنال‌هایی را از باب مذاکره ایران و آمریکا به واسطه عمانی‌ها دریافت کرده بودند اما مجید تخت روانچی؛ معاون سیاسی رییس جمهور همه گمانه‌زنی‌ها در این باره را به طور کلی رد و تکذیب می‌کند. البته برخی مقام‌های رسمی تاکید دارند هر گونه مذاکره در شرایط کنونی به نفع ایران نیست.
بر مبنای همین سناریوهای در دست و آشکار، ناظران طرح جدی‌شدن مذاکرات را چندان آسان نمی‌دانند و با شروع تحریم‌ها نوعی پیچیدگی در آن را گوشزد می‌کنند. با این اوصاف همچنان بازار گمانه‌زنی‌ها داغ است و برخی با نگاهی کلان‌تر تاکید دارند در نهایت موضوع مذاکرات جدی خواهد شد زیرا هم آمریکا و هم ایران برای پیشبرد صلح در خاورمیانه نیازمند همدیگر هستند و بدون بازی دو طرف در نقش خود نمی‌توان موانع راهبردی منطقه را حل کرد. همچنین ممکن است بنا بر سناریوهای دیگری در وضعیت عدم گریز از آن که شرایط دیگری تعیین‌کننده آن خواهد بود ممکن است موضوع مذاکره در پشت پرده دنبال شود و در صورت تحقق برخی مقدمات به صورت رسمی مطرح شود.
پیش‌تر در «دنیای بورس» مروی جامع از مذاکرات خوانده بودید: روابط ایران و آمریکا
در همین رابطه نیز بخوانید:
خوب و بد مذاکره ایران و آمریکا/ دیاکو حسینی (روزنامه شرق)
برگرداندن میز بازی/ علی خرم (روزنامه اعتماد)