عراق، بازار سنتی سیمان ایران، دیگر از ایران سیمان وارد نمی‌کند. در این میان بازارهای صادراتی دیگری جایگزین عراق شده‌اند. اما هنوز هم صادرات سیمان با موانع خود روبهرو است. از دید ناظران افزایش قیمت دلار و خروج آمریکا از برجام هم در صادرات سیمان، مشکلاتی بوجود آورده است. مرتضی لطفی؛ مدیرعامل هلدینگ سیمان فارس و خوزستان در گفت‌وگو با «سایت خبری اتاق بازرگانی تهران» تازه‌ترین وضعیت صادرات سیمان ایرانی را تشریح کرده است.
وضعیت صادرات سیمان چگونه است؟
لطفی: با توجه به ظرفیت سازی عراق و قطع صادرات سیمان ایران به این کشور، افغانستان و پاکستان جایگزین خوبی برای پرکردن خلا صادرات به عراق شده‌اند. سال گذشته کل کشور توانستند 9 تا 11 میلیون تن سیمان صادر کنند. بنابراین سیمانی‌ها فکر می‌کنند با توجه به میزان ظرفیت قابل توجهی که امروز به 88 میلیون تن در کشور رسیده و بیشترین مصرف داخلی رقمی معادل 50 میلیون تن است، صنعت سیمان باید در ارتباط با صادرات تلاش و برنامه‌ریزی کند.
چه اقدام‌هایی برای صادرات بیشتر سیمان صورت گرفت؟
لطفی: اخیرا جلسه‌ای در انجمن صنفی تشکیل شد. در این جلسه با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره زیرساخت‌ها و مشوق‌های لازم برای این صنعت بحث و بررسی شد. در حوزه حملونقل و با توجه به اینکه سیمان کالایی محلی است و شعاع صادراتی اش نمی‌تواند بیشتر از 300 کیلومتر باشد، تقاضا شد در قالب یارانه حمل و نقل کمکی به این صنعت شود.
بنابراین انجمن کارش را خوب شروع کرده و اخیرا هم قراردادهای 2 میلیون تنی برای فروش کلینکر به کشورهای مختلف منعقد کرد. اگر محدودیت در صادرات سیمان داشته باشیم، اما در صادرات حوزه کلینکر ظرفیت خوبی در قالب متقاضیان بین المللی داریم.
امیدوارم با توجه به مصرف انرژی بالای صنعت سیمان، شرایط برای مصرف این مقداری که تولید می‌کنیم در داخل کشور فراهم شود. به اعتقاد من به منظور حفظ ظرفیت‌ها مجبوریم تولید و صادر کنیم، چرا که ارزش افزوده‌ای در حوزه صادرات وجود ندارد. به همین دلیل هم بخشی از انرژی کشور به این ترتیب صادر می‌شود.
ولی در هر صورت برای اینکه ظرفیت‌سازی شده و امروز هم 88 میلیون تن در کشور ظرفیت وجود دارد، باید برای صادرات اقدام‌های بیشتری انجام داد. در حال حاضر مصرف داخلی رقمی معادل 50 میلیون تن است؛ به این ترتیب برای 30 میلیون تن ظرفیت معطل را باید برنامه‌ریزی کنیم. اما در حال حاضر از آن 30 میلیون تن، تنها توانسته‌ایم 10 میلیون تن صادر کنیم. بنابراین باید برنامه‌ریزی صادراتی را توسعه دهیم.
دولت چه اقدامی برای صادرات انجام داد؟
لطفی: بدون شک، بدون حمایت دولت حوزه صادرات بیش از این رشد نخواهند کرد.
با توجه به خروج امریکا از برجام و افزایش قیمت دلار، مشکلی برای پرداخت سیمان صادراتی وجود ندارد؟
لطفی: کماکان به دلیل تحریم‌ها و مشکلاتی که ترامپ ایجاد کرده، در مبادلات ارز و پول مشکل داریم. به همین دلیل هم با بعضی کشورها به صورت ریالی معامله می‌کنیم. دولت باید برای این موضوع هم تصمیمی بگیرد. بیشتر صادرات سیمان ایران به کشورهای همسایه صورت می‌گیرد، اساسا به این ترتیب باید به بازار 300 میلیون نفری فکر نکرد، نه فقط بازار 80 میلیون نفری.
موانع صادرات سیمان چیست؟
لطفی: برسر راه صادرات موانعی دیده می‌شود. زیرساخت وجود ندارد. حملونقل زمینی هم با موانع همراه است. حملونقل دریایی با توجه به قیمت سوختی که کشتی‌ها استفاده می‌کنند، اصلا مقرون به صرفه نیست و امکان رقابت را از بین می‌برد. این مسایلی است که صادرات سیمان امروز با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
